تجربه هدفمندی یارانه ها در فیلیپین

به گزارش بولتن نیوز به نقل از شانا_ مریم علیزاده، بی شک تجربه موفق وحتی ناموفق کشورهایی که در این راه گام برداشته اند، می تواند راهگشای اجرای هرچه بهتر هدفمندی در کشورمان باشد. براین اساس، تاکنون این تجربه  را در کشورهایی مانند ترکیه، اندونزی و برزیل مورد بررسی قرار داده ایم و در این مقال به تجربه این حرکت اقتصادی در کشور فیلیپین پرداخته می شود.

از فیلیپین می توان به عنوان نخستین کشور آسیای شرقی نام برد که در جهت اصلاح قیمت انرژی و همچنین برق، گام بلندی برداشته است. این کشور بزرگترین کشور وارد کننده نفت سفید در حوزه جنوب شرقی آسیاست.

البته ناگفته نماند که تا قبل از این موقعیت اضطراری، وزارت بهداشت این کشور درباره فاجعه انسانی حاصل از آلودگیهای زیست محیطی ناشی از سوختهای فسیلی هشدار داده بود؛ اما بدون نتیجه کنار گذاشته شده بود.

پس از این هدفمندی، مجلس طرحهای دیگری از جمله الزام شرکتهای وارد کننده نفت به ارائه و توزیع سوخت با کیفیت بالاتر، همچنین مقرراتی در زمینه استانداردهای تولید گازهای گلخانه ای و استفاده قابل ملاحظه صنایع از انرژیهای تجدیدپذیر از جمله انرژی گرمایی، آبی، بادی و بیوماس (زیست توده) مصوب کرد.

در این جا لازم است توضیح مختصری در مورد یکی از قدیمیترین منابع تجدیدپذیر انرژی به نام بیوماس(زیست توده) داده شود.

زیست توده یکی از منابع مهم انرژیهای تجدیدشونده محسوب می شود که حاصل از مشتقات موجودات زنده است و قابلیت تولید برق، حرارت، سوختهای مایع، سوختهای گازی و انواع کاربردهای مفید شیمیایی را دارد.

زیست توده سهم بزرگی در میان دیگر انواع منابع انرژیهای نو داراست.

منابع زیست توده                                                                                   

 در نهایت، دولت فیلیپین توانست با یک اقدام ضربتی و اندیشیدن تدابیری در جهت حمایت از اقشار آسیب پذیر، همچنین تصویب لوایحی، علاوه بر آزادسازی قیمت انرژی، مشکلات زیست محیطی خود را به شدت کاهش دهد و به موفقیت قابل قبولی در زمینه هدفمندی دست یابد.

این موفقیت، ارتباطی تنگاتنگ با یک برنامه روزی خوب، طراحی بی نقص سیاستهای ارتباطی با عموم، اجماع سیاسی موثر میان بیشتراحزاب سیاسی و سر انجام،یک اراده سیاسی بسیار قوی در جهت انجام دقیق تمام موارد هدفمندی داشته است.

اگر چه در ابتدا محیط سیاسی چندان آماده پذیرش این تغییر نبود زیرا رئیس جمهوری وقت با اختلافی بسیار اندک پیروز شد، اما اصلاحات برنامه ریزی شده و اراده دولت بر انجام قاطعانه آن بود.

 تاثیرات مهم اقتصادی این آزادسازی قیمتها را به صورت خلاصه در جدول زیر مشاهده می کنیم:

پاسخ را با توضیح یک اصل اقتصادی ارائه می دهیم. در اقتصاد، تولید ناخالص واقعی از تفاضل تولید ناخالص اسمی و نرخ تورم به دست می آید و هرچه تورم بیشتر باشد، تولید ناخالص واقعی کمتر می شود.

همانطور که در بحثهای قبل نیز به آن اشاره شد، یکی از بارزترین آثار اولیه هدفمندی در هر جامعه، افزایش ناگهانی نرخ تورم است که فیلیپین نیز از این اصل مستثنا نیست.

با توجه به آمار صندوق بین المللی پول، فیلیپین تا سال ٢٠٠٨ نرخ افزایشی تورم را تجربه کرده است و این یعنی روند کاهشی تولید ناخالص داخلی؛ اما با گذشت زمان و با اجرای دقیق طرح اصلاحات، امروزه شاهد کاهش نرخ تورم در فیلیپین هستیم که به این معناست که برای دستیابی هرچه سریعتر به ثبات اقتصادی پس از شوک هدفمندی، دولتها باید ساختار سیاستهای انقباضی خود را بدون هیچ گونه اغماضی انجام دهند.

همچنین اعداد جدول بالا نشان می دهند که بر اثر اجرای طرح اصلاح قیمتی، واردات نفت کاهش و صادرات آن افزایش داشته است که این خود یکی از بزرگترین موارد مثبت در برنامه هدفمندی به شمار می آید.

اقتصاد کلان فیلیپین و تاثیرات هدفمندی بر آن

نمودار بالا مطالب گفته شده در باره جدول پیشین را تصدیق می کند. دقت داشته باشید که سال شروع هدفمندی ١٩٩٨ است و توضیح این که خط  قرمزرنگ مربوط به نرخ تورم می است و با حالتی نوسانی، نرخی کاهنده دارد.

تدابیری برای برخورد با اثرات مخرب هدفمندی

 - مهمترین سیاست دولت قبل از اجرای هدفمندی، ایجاد کمپینهای ارتباطی با اقشار مختلف جامعه از طریق رسانه های عمومی است .
نام این طرح "راهنمای هدفمندی یارانه" (GUIDE FOR REFORM SUBSIDY) است. هدف از  راه اندازی این شبکه، آماده کردن اذهان عمومی برای رویارویی با مشکلات پس از هدفمندی بود.

- دولت جهت حمایت از اقشار آسیب پذیراز جمله کارکنان خطوط حمل و نقل، مالیات مستقیم یکنواختی به میزان ١٢ درصد را بر بنزین و نفت سفید اعمال و درآمد ناشی از آن را به صورت یارانه غیرنقدی (کارت سوخت) در میان این اقشار توزیع کرد.

- یکی دیگر از تدابیر موثر در این زمینه کمک به گسترش بخش خصوصی در همان ابتدای اجرای طرح بود.همانطور که می دانید بخش خصوصی نقش اصلی را در رشد و توسعه اقتصادی بازی می کند و بها دادن به این بخش می تواند کمک شایانی به تثبیت شاخصهای مهم اقتصادی در دوران هدفمندی داشته باشد.

- دولت فیلیپین پرداخت یارانه غیر نقدی را تجربه کرد. در سال ٢٠٠٨ دولت از منابع حاصل از قیمت بالای حاملهای انرژی و مالیات بر ارزش افزوده  توانست طرحی را اجرا کند که طی آن یارانه غذای طبقه ضعیف جامعه و مایحتاج دانش آموزان(تحصیلات رایگان) و وامهایی برای تبدیل موتورهای گازوئیلی به موتورهای با مصرف گاز مایع را تامین کند و همین امر کمک شایانی در جهت کاهش نارضایتی های عمومی دربرداشت.

تجربیات

تجربه موفق فیلیپین در زمینه هدفمندی یارانه ها، ضرورت یک اراده قوی و پشتکار بی وقفه را در بدنه دولت  تایید می کند.

با آن که پایه های سیاسی حزب حاکم چندان محکم نبود ولی یک همدلی میان قوای مجریه و مقننه توانست ساختار واحدی را تشکیل دهد که آثار سوء این طرح را به حداقل برساند.

بقای اصلاحات را تا به امروز  در فیلیپین می توان به جامعیت این طرح نسبت داد.