نعمت الهی:‌ وجود مدیران بی تجربه مهمترین عامل تزلزل روابط عمومی ها بوده است

به گزارش بولتن نیوز، ماهنامه تخصصی روابط عمومی در شماره اخیر خود، گفتگویی با اکبر نعمت الهی مدیرکل روابط عمومی وزارت نفت انجام داده است که متن آن در پی از نظرتان می گذرد:

از نظر دکتر «اکبر نعمت­ الهی» مشاور وزیر و مدیرکل روابط عمومی وزارت نفت؛ وجود مدیران بی تجربه در رأس روابط عمومی­ ها، نبود نیروهایی با تحصیلات مرتبط، انتقال نیافتن تجربه و جانشین پروری در روابط عمومی و نبود اعتماد از سوی مدیران ارشد به روابط عمومی مهمترین عوامل تزلزل روابط عمومی ها در سالیان گذشته بوده است. به اعتقاد وی تا زمانی که مدیران و مسئولان روابط عمومی­ به خودباوری نرسند، تا زمانی که نتوانند تحلیل درست و شناخت کاملی از شرایط ارتباطی حاکم بر فضای جامعه داشته باشند و این باور را در مدیران ارشد سازمان ایجاد نکنند که وجود آنها برای بهبود امور لازم است و می توان از تخصص ارتباطی آنها به بهترین شکل ممکن استفاده کرد، اعتماد به روابط عمومی ها جلب نخواهد شد و نقش آنها متزلزل باقی خواهد ماند.

متن زیر مشروح گفتگوی «ماهنامه روابط عمومی» با وی است که از نظرتان می گذرد.

به عنوان اولین سوال از وی پرسیدیم: مهمترین آسیب حال حاضر روابط عمومی های کشور بخصوص وزارتخانه ها و سازمانهای دولتی را در چه حوزه هایی می بینید؟

نعمت الهی: نبود نیروهای جوان و متخصص اولین چیزی است که به ذهن می آید. به اعتقاد من باید فضا را برای جوانان خالی کنیم و به نیروهای جوان و متخصص فرصت بروز و ظهور بدهیم. همانطور که در گذشته، فعالیتهای حوزه روابط عمومی و عضویت در نهادهای صنفی و تخصصی این حوزه همچون «انجمن روابط عمومی ایران» برای ما نسل اولی  های این انجمن جذاب بود و با هر شرایطی در آن فعالیت می کردیم و از تمام توان و انرژی خود برای تعالی آن استفاده می کردیم؛ هم اکنون نیز نسل جوان و تحصیلکرده ما در حوزه روابط عمومی این احساس را دارند که می  توانند با به کارگیری نیروی جوانی و اندوخته  های علمی خود تحولات مثبتی را در حوزه روابط عمومی رقم بزنند. در این شرایط باید پیشکسوتها و باتجربه  ها به آنها فرصت بدهند. البته نه اینکه کاملاً فضا را ترک کنند بلکه باید اتاق فکر و مشاور آنان باشند. به عقیده من افراد پیشکسوت و قدیمی روابط عمومی باید از توان و تجربه خود برای کمک به جوانان در ایفای مسئولیت خود، استفاده کنند و در این صورت است که می توان گفت روابط عمومی در مسیر درست خود قرار گرفته است.

یعنی شرایط استفاده از نیروی جوان متخصص در کنار افراد باتجربه و قدیمی در حوزه روابط عمومی ایجاد نشده است؟

نعمت الهی: تحلیل من از شرایط حاضر این است که چنین امری محقق نشده است. اگر در روابط عمومی مسئولیتها به جوانان سپرده نشود، و از افراد باتجربه نیز در مشاوره به این جوانان استفاده نشود، حاصلش اتلاف منابع و انرژی خواهد بود. زیرا مسئولیتهایی مانند روابط عمومی، هم نیازمند تخصص است و هم نیازمند انرژی و نیروی جوانی، چیزی که هم اکنون شاهدش نیستیم.

در وزارتخانه  ها وضع به چه صورت است؟

نعمت الهی: همان گونه که اشاره کردم، بزرگترین چالش پیش رو نبود یک تیم منسجم، جوان و متخصص در روابط عمومی  هاست. در حقیقت نیروی انسانی جوانی تربیت نشده است که حالا بخواهیم از آنها استفاده کنیم. متأسفانه فاصله  ای که در چند سال گذشته در حوزه جانشین پروری و تربیت نیروهای جوان متخصص به وجود آمد ضربه ای اساسی بر بدنه روابط عمومی  ها وارد کرده است که ترمیم آن زمانبر خواهد بود.این بحث تنها به روابط عمومی برنمی  گردد و در سطوح بالاتری همچون سطوح ارشد مدیریتی و وزارتی هم وجود دارد. در حقیقت افراد کارکشته و قدیمی که هم اکنون در رأس امور هستند باید سکان هدایت را به دست جوانان بدهند و خود نظارت و مشاوره داشته باشند، اما متأسفانه مشکل اساسی اینجاست که ما نیروهای  جوانی در این قد و قامت تربیت نکرده ایم.

یعنی با توجه به صحبتهای شما روابط عمومی  ها از تخصص­ گرایی فاصله گرفته اند؟

 نمی توان به این سوال شما پاسخی قطعی داد. اقداماتی که در چند سال گذشته صورت گرفت نظیر استفاده از مدیران و مسئولان نه تنها کم تجربه، حتی بی تجربه و کاملاً بیگانه با حوزه روابط عمومی موجب شد تا بیشتر سازمانها و وزارتخانه ها از ایده آلهای خود فاصله گرفته و در حقیقت به جای پیشرفت، پسرفت داشته باشند. عموماً این مسئولان و مدیران به این دلیل که از تخصص و تجربه لازم برخوردار نبودند، اداره امور روابط عمومی را با آزمون و خطا انجام می دادند و این بی تدبیریها بود که به اصل و ریشه روابط عمومی کشور ضرباتی جبران ناپذیر وارد کرد.

در دولت یازدهم شرایط روابط عمومی ها  راچگونه تحلیل می کنید؟

شرایط کمی امیدوار کننده  تر شده است، مدیران روابط عمومی کمی فضا را شناخته  اند و بر کارها تسلط نسبی دارند، اما باز هم فضا برای انتقال تجربه به جوانان فراهم نشده است. تحصیلکرده  های دانشگاهی پشت در وزارتخانه  ها و سازمانهای بزرگ نگه داشته شده  اند و باز هم روابط عمومی  ها از وجود نیروهای متخصص دانشگاهی محروم مانده اند.

درخصوص علت و چرایی انتقال نیافتن تجربه و جانشین پروری در روابط عمومی  ها که به آن اشاره کردید، چه نظری دارید؟

متأسفانه طی سالهای اخیر بیشتر مسئولان و مدیران روابط عمومی ها از جنس و بدنه سازمان نبودند و عموماً به صورت خلق الساعه از بیرون به سازمان تزریق می شدند. حتی اگر هم بعضاً مدیران روابط عمومی از جنس سازمان و متخصص و با تجربه بودند، کارها با حمایت و پشتیبانی مسئولان ارشد سازمان انجام نمی شد، یعنی حمایت و پشتیبانی از روابط عمومی از سوی مدیران ارشد صورت نمی پذیرفت.

آیا افرا باتجربه ای که در روابط عمومی ها و از سالها قبل حضور دارند، نتوانسته اند تجارب خود را منتقل کنند؟

متأسفانه نسل اولی ها و با تجربه  های روابط عمومی در حال بازنشسته شدن و خروج از سازمانها هستند و این در صورتی است که سالها تجربه این افراد به جوانان منتقل نشده است. جانشین پروری زمانبر و پر هزینه است. مشکل اصلی که همه وزارتخانه ها و سازمانها با آن دست به گریبانند وجود تعداد زیاد نیروی انسانی با رشته غیرمرتبط در روابط عمومی است. افرادی از این دست اشتیاق چندانی برای تجربه اندوزی و افزایش مهارت شان از خود نشان نمی دهند، پس بیهوده است که بخواهیم از این افراد مدیرانی توانمند برای آینده تربیت کنیم. چاره کار در جذب جوانان با تحصیلات مرتبط با رشته روابط عمومی است. در این صورت است که می توان تجربیات را انتقال داد و مدیرانی جایگزین برای اداره روابط عمومی ها تربیت کرد. به نظر من پاشنه آشیل روابط عمومی ها از زمان ورود این تخصص به کشور، همواره نبود نیروی انسانی جوان با رشته دانشگاهی مرتبط با روابط عمومی بوده است.

نقش مدیران روابط عمومی در این خصوص چیست؟

مدیران کنونی لازم است دست به خانه تکانی اساسی در روابط عمومی ها بزنند. پالایش نیروهای موجود، شایسته سالاری و جایگزین کردن افراد با تحصیلات مرتبط در بدنه روابط عمومی ها، راه حل برون رفت از نبود تخصص گرایی و دستیابی به روابط عمومی متخصص در کشور است. باید توجه داشت که وقتی افراد متخصص در روابط عمومی نباشند، کارها به صورت حرفه ای پیش نمی رود؛ و کیفیت و زمانبندی صحیح و بروز افکار خلاقانه، جایگاهی در روابط عمومی نخواهند داشت. فضای فکری کارکنان غیر مرتبط با رشته روابط عمومی، «ارتباطاتی» نیست و در کهکشان ارتباطات سیر نمی کنند، به ایده های خلاقانه اجازه بروز و ظهور نمی دهند و نتیجه آن هم روزمرگی و تکرار امور است.

 با توجه به این که مدیران ارشد سازمانها نقشی تعیین کننده در تغییر و تحولات مورد نظر شما یعنی حمایت از روابط عمومی و به کارگیری نیروهای جوان و آشنا با دانش روابط عمومی و ارتباطات دارند؛ به نظر شما اعتماد و اعتقاد این مدیران چگونه به روابط عمومی جلب خواهد شد؟

تا زمانی که مدیران و مسئولان روابط عمومی، به خودباوری نرسند، تا زمانی که نتوانند تحلیل درست و شناخت کاملی از شرایط ارتباطاتی حاکم بر فضای جامعه داشته باشند و این باور را در مدیران ارشد سازمان ایجاد نکنند که وجود آنها برای بهبود امور لازم است و می توان از تخصص ارتباطی آنها به بهترین شکل ممکن استفاده کرد، اعتماد به روابط عمومی ها جلب نمی شود و نقش آنها متزلزل باقی خواهد ماند. مدیرانی که با مبانی ارتباطات غریبه هستند و در کهکشان ارتباطات سیر نمی کنند هرگز نمی توانند به مدیران ارشد سازمانها نزدیک شوند و یا نقشی تأثیرگذار در اجرای امور داشته باشند. به اعتقاد من باید روابط عمومی ها واکسینه شوند و از آنها ویروس زدایی شود. نبود تخصص و افراد تحصیلکرده روابط عمومی و به طور کلی ارتباطات در بدنه روابطه عمومی ها، ویروسهایی آسیب زننده برای این حرفه است. تا زمانی که این ویروسها در بدنه روابط عمومی ها وجود داشته باشند نمی توان به تعالی روابط عمومی ها امید بست.

به عنوان سوال آخر؛ روابط عمومی وزارت نفت به عنوان وزارتخانه ای راهبردی و مهم در تحولات ملی (به دلیل وابستگی بالای اقتصاد کشور به نفت و درآمدهای آن) چه قداماتی در راستای دیپلماسی اقتصادی انجام داده است و تا چه حد از زیرساختهای تخصصی ارتباطات و روابط عمومی در این مسیر بهره برداری شده است؟

 بعد از دیپلماسی سیاسی، در کشور ما دیپلماسی انرژی مطرح است و وزارت نفت به عنوان نوک پیکان این نوع از دیپلماسی شناخته می­شود. در تحریمهای چند سال اخیر بیشترین لطمه به این وزارتخانه خورده و این باعث تزلزل وزارت نفت شده است. در پاسخ به سوال شما باید بگویم این اعتقاد در وزارت نفت وجود دارد که در شرایط کنونی و در نتیجه تعاملات اخیر بین المللی ایجاد شده پس از روی کار آمدن دولت جدید، روابط عمومی می تواند به عنوان بازوی توانمند دیپلماسی انرژی ایفای نقش کند. بر این اساس ما در روابط عمومی تلاش می کنیم نقشی پررنگ و موثر در این راستا داشته باشیم و در ارتباطی سازنده و موثر با جامعه بین الملل آسیبهای وارد شده به وزارت نفت را ترمیم کنیم. در این مسیر هم از همه امکانات و زیر ساختهای ارتباطی به همراه نیروهای متخصص و باتجربه بهره خواهیم گرفت.