«در چشم باد»؛ اثری متعهد، فاخر و بدون حاشیه

گروه فرهنگ و هنر- قضیه‌ی سریال در چشم باد با خیلی از سریال‌های رسانه‌ی ملی فرق دارد. هرچند قصد غلو نداریم و می‌دانیم چند اثر انگشت شمار را می‌توان در ردیف این سریال قرار داد، اما در چشم باد از معدود آثار تولید شده‌ی بعد از انقلاب است که در عمل ثابت کرده می‌تواند به عنوان معیاری برای مقایسه‌ی بقیه‌ی آثار تلویزیونی استفاده شود.

به گزارش بولتن نیوز، شاید اصلی‌ترین توقعی که از یک اثر تلویزیونی می‌رود این است که متعهد باشد. متعهد به اسلام، متعهد به اخلاق، متعهد به آرمان‌های انقلاب اسلامی و متعهد به دغدغه‌های مخاطب:

در چشم باد به اسلام متعهد است، چون بودن اینکه جا نماز آب بکشد، در ناخودآگاه مخاطب خود این باور را تقویت می‌کند که اولاً عنصر دین، اصلی‌ترین حضور را در زندگی تاریخی خانواده‌، جامعه‌ و سیاست ایرانی داشته (در جای جای فیلم این نکته دیده می‌شود) و ثانیاً، نجات را در چنگ زدن به حبل دین معرفی می‌کند. (شاید بهترین جای نمایش آن، وقتی‌ست که پدر در کشف علت حضور پسر در جبهه، دست به مکاشفه‌ای برون‌گرایانه می‌زند)

در چشم باد اثری اخلاقی‌ست، بدون اینکه از خودش نظریات شاذ ارائه کند. کمتر قسمتی از این سریال را می‌توان در خاطر آورد که روند سریال و عمل یا عکس‌العمل‌های کارکترها، بر مبنای اصول اخلاقی نباشد. شاید یکی از برجسته‌ترین صحنه‌های اخلاقی در چشم باد، انتخاب خلبان داستان برای عافیت‌طلبی یا حضور در عرصه‌ی نبرد است. که او، با وجود تمسخرهای برادرش راه اخلاقی را انتخاب می‌کند.

در چشم باد این پتانسیل را دارد که در ردیف آثار تقویت کننده‌ی انقلاب اسلامی قرار بگیرد، بدون اینکه مبتلا به بیانیه‌خوانی یا شعارزدگی شود. زیرا اولاً تاریخ درست، پاک و بدون جهت‌گیری از دوران معاصر را روایت می‌کند که در آن، چگونگی منتهی شدن اتفاقات مختلف به ایجاد موج انقلابی نشان داده می‌شود و ثانیاً با هنرمندی توانسته تا برخی از لحظه‌های ناب دفاع مقدس را در قالب یک رفت و آمد دراماتیک، به تصویر بکشد.

و اینکه در چشم باد به مخاطبش احترام می‌گذارد بدون اینکه اسیر ابتذال شود و یا گدایی بیننده کند. زیرا کارش را خوب بلد است و می‌داند که تصویرسازی‌های جذاب، فیلم‌نامه‌ی پر کشش، بازی‌های عالی، کارگردانی نامحسوس و پشت صحنه‌‌ی صمیمی که تأثیرش را روی صحنه می‌گذارد. در چشم باد می‌داند که نباید در مخاطب نیاز کاذب ایجاد کند، اما نیازهای واقعی او را مثل دیدن تصاویر پاک و یا شنیدن داستان زیبا به خوبی جواب می‌دهد.

از این‌ها گذشته، در چشم باد معنی دقیق یک اثر فاخر است. کاری به معیارهای رسانه‌ی ملی برای تعیین بودجه‌ی سریال‌های الف ویژه نداریم. به نظر می‌رسد یکی از ویژگی های اثر فاخر آن ا‌ست که بتواند هنر ایرانی را در حد امکان به نمایش بکشد و همچنین این نمایش را توأم با رعایت اخلاق اجتماعی کند. یعنی آنچه باعث افتخارش است آن است که هنر را از دیگران به عاریه نمی‌گیرد و به بهانه‌ی نمایش احوالات مختلف روح انسانی، دچار ناهنجاری اخلاقی نمی‌شود.

و آخر اینکه در چشم باد دچار حاشیه نشد، بدون اینکه از جذابیتش کم شود. چون در اتمسفر این اثر و عوامل ساختش آن نبود که دنبال حاشیه بگردند. زیرا آنقدر در روی هم قرار دادن آجرهایش دقت داشت که در این دقت، راهی برای توهین به دیگران و یا سیاه‌نمایی وجود نداشت. اثر آنقدر بزرگ بود که روح کلی آن، همه‌ی عوامل را تا آخر با خود همراه کند و چندپارگی در آن مشاهده نشد. محتوای اثر پاک بود و جای ان‌قلت باقی نمی‌گذاشت. تصویرها دنبال حاشیه نبودند، آواها نیز همین‌طور.

در هر صورت، با وجود برخی ایرادات جزیی و طبیعی، در چشم باد ساخته شد و در همان اولین زمان اکران، مخاطبش را پیدا کرد. مخاطبی که آنقدر آنرا دوست داشت که تقاضای نمایش دوباره‌ی آنرا اعلام کرد و این روزها که شاهد بازپخش در چشم باد هستیم، می‌بینیم که خیلی‌ها ماهواره را کنار گذاشته و در چشم باد می‌بینند.