خانوارها مصرف را کاهش داده اند، سیاستمداران با کاهش قیمت ها یا تورم دچار اشتباه نشوند

گروه اقتصادی - یکی از شاخص هایی که دکتر فیروزه خلعتبری اخیرا به آن اشاره کرده توجه به این نکته مهم است که با گران کردن کالایی مثل گوشت و کاهش مصرف آن در سبد خانوار، نباید در ماه هاو سال های بعد نتیجه بگیریم که تورم مواد خوارکی یا گوشت یا کل تورم کاهش یافته است!

به گزارش بولتن نیوز، مسوولان باید مراقب باشند که وقتی تورم برای چند سال ادامه می یابد خانوارها مدارا می کنند و مصرف را کاهش می دهند و در سال ها و ماه های بعد ممکن است که شاخص تورم یا تورم خوراکی ها یا قیمت گوشت، واقعیت را به ما نشان ندهد یعنی ممکن است که قیمت گوشت با ثبات باشد یا رشد قیمت آن کاهش یافته باشد یا قیمت آن کمتر شده باشد اما مصرف گوشت کاهش یافته و تورم سال های قبل بر مصرف گوشت اثرگذاشته و خسارت به تامین پروتئین خانواده زده است. 

بنابراین نباید دچار این خطا و اشتباه شویم و تصور کنیم که وضعیت گوشت و قیمت آن در جامعه مناسب شده است باید سوال کنیم که در کنار موضوع قیمت و تورم مواد خوراکی و گوشت، چه اتفاقی در میزان مصرف خانوار افتاده است. 

به عبارت دیگر، وقتی تورم برای چند سال ادامه می یابد خانوار مجبور است مدارا کند و مثلا گوشت را از سبد خانوار حذف یا کاهش می دهد در نتیجه اگر در آینده به دلیل کاهش مصرف گوشت در جامعه، قیمت پایین بیاید یا ثابت بماند، سیاستمدار و مسوول نباید تصور کند که تورم کاهش یافته و تورم گوشت کمتر شده است بلکه باید بداند که اساسا مصرف گوشت حذف یا کم شده و درکنار تورم باید به میزان مصرف و نیاز جامعه نیز توجه داشته باشیم. 

خانم خلعتبری در این زمینه گفت: ماجرای ارتباط تورم و رفتار خانوار بسیار مهم است. خانوار درحال مدارا کردن است. بودجه‌اش بالا نمی‌رود، کاری هم نمی‌تواند انجام دهد و تنها از زندگی‌اش می زند. اتفاقی که می‌افتد این است که سهم آن قلم کالای خوراکی که قیمت آن خیلی بالا می‌رود عملا کم می‌شود. اگر گزارش بانک‌مرکزی را نگاه کنیم می‌بینیم که از سال 1382 تا 1391 وزن اقلام مصرفی در تمام اقلام اصلی زندگی کم شده‌است. نمی شود فرض کرد اتفاق عظیمی افتاده الا مدارا کردن. 

شاخص تورم یک شاخص تعاملی است به این معنا که وقتی سال پایه را عوض می‌کنیم وزن‌های مصرف را از سبد خانوار می‌گیریم، با حذف رقمی که زیاد گران شده شاخص تورم پایین می‌آید. اتفاقی که ما بارها شاهد آن بودیم و تصورمان این است که شاخص را دست می‌زنند و خراب می‌کنند. این نیست. خانوار مدارا کرده و کالایی را که باید مصرف می‌کرده مصرف نمی‌کند. وزن گوشت نصف شده با این که قیمت آن بالا رفته‌است. در نتیجه شاخص پایین آمده‌است. مشکل آینده خانوار یک طرف اما مشکل دیگر علامتی است که مسئولان ما دریافت می‌کنند. 

آن ها تصور می‌کنند سیاست‌هایی که گذاشته می‌شود. گران کردن ، گران کردن و گران کردن باعث شده تورم پایین بیاد و الگوی مصرف درست شود. این نیست. اگر ما درست به اقتصاد نگاه کنیم متوجه می‌شویم که این سیاست یک سویه ی گران کردن، اثر خود را از طریق قیمت‌ها روی رفاه و رضایت خانوار می‌گذارد. مانند همین روی رضایت و رفاه بنگاه و بنگاه از کیفیت می زند و هر چه بتواند گران می‌کند. این گرانی و این مجموعه روی شاخص ما دیده نمی‌شود.

شاخص تورم ما پایین آمده ولی هزینه‌اش را خانوار داده و رفاه و رضایت خود را از دست داده‌است. هزینه‌اش را جامعه داده سرمایه‌اجتماعی مخدوش می‌شود. خیلی از ما می بینیم حتی یک تصادف کوچک در خیابان بحران ایجاد می‌کند. ولی واقعیت این است که این اضطراب‌ها منجر به مخدوش‌شدن سرمایه اجتماعی می‌شود. بنابراین می‌بینیم که این شاخص نتیجه‌ای به ما می‌دهد که گمراه‌کننده است.

حاصل این نگاه متفاوت ما به اقتصاد چه بوده‌است؟ خوب نگاه‌کردن به اقتصاد، علمی است که داده‌های آماری را به اطلاعات مبدل می‌کند. داده دیگر عدد نیست اطلاع است و می‌توانیم آن را خوب لمس کرده و می‌تواند تصویر وضعیت را شفاف کند. در این حالت سیاست‌های اقتصادی می‌توانند بهتر شوند و مدیریت اقتصادی اگر این نگاه را بپذیرد می‌تواند به خوبی به وضعیت اقتصاد رسیدگی کرده  و زندگی را بهتر کند.

خوب نگاه کردن یک علم است. علمی که شاید هیچ‌کدام از ما پشت میز دانشگاه آن را یاد نگیریم. به همه توصیه می کنم سعی کنید خوب نگاه کردن را یاد بگیرید. این بهترین چیزی است که در اقتصاد وجود دارد.