لزوم برخورد جدی با هنجارشکنان حجاب در جامعه

به گزارش وبلاگستان بولتن نیوز، شبکه وبلاگی استان کردستان نوشت:

نقشه راه و کلید واژه مسیر زندگی ، بندگی خدا است و زن و مرد در زندگی باید در جایگاه واقعی خود قرار گیرند تا مسیر تربیت عبادی برای فرزندان فراهم شود و همین قرار گرفتن زن و مرد در جایگاه واقعی خود است که امروزه به هم خورده و بسیاری از مشکلات به تبع آن برای جامعه فراهم آمده است.

دین مبین اسلام، برای زن و مرد جایگاه مشخص کرده و باید بر اساس آموزه‌های دینی، زندگی‌ها بر این مبنا برپا و استوار شود، اسلام به عنوان جامع‌ترین مکتب‌هاى آسمانى، به این نیاز روحى، توجه کرده و آموزش و پرورش خود را از فرد شروع کرده است.عقیده، نخستین بذرى است که در دل انسان کاشته مى‌شود و به تدریج در اعمال و رفتار او تاثیر مستقیم مى‌گذارد و او تجلى بارزى از عقاید و آرمان‌هاى خویش بوده که لازم است به بینشى صحیح دست یابد و همراه با تهذیب و تربیت در مسیر ارزش‌هاى الهی تربیت شود.اگر افراد همراه با تربیت الهى به آرامش روحى دست یابند، جامعه را نیز به این سمت سوق می‌دهند و در چنین محیطى حقوق افراد، حریم انسان‌ها مشخص است و هر کس مى‌داند که باید در محدوده خود حرکت کند.

حجاب یکی از مسائل مهم است که دولت باید در آن دخیل شود و سرمایه گذاری نماید ولی متاسفانه شاهد هستیم که بودجه های بیت المال درجاهایی هزینه می‌شود که در راستای نظام و آرمان های این مملکت نیست و همین امر سبب می‌شود پول از بودجه نظام بر علیه نظام هزینه شود.

متاسفانه ما مدهای غیر فرهنگی زیادی داریم که باید روی آنها کار فرهنگی شود تا درست شود کار بسیار زیادی وجود دارد ولی متولی می خواهد. تا وقتی مادری چادر نمی‌پوشد دختر هم چادر نخواهد پوشید پس باید در راستای نهادینه کردن حجاب کار فرهنگی دقیق صورت بگیرد.اصل حجاب امری اسلامی است ولی چادر پوشش ایرانی است و از قدیم در ایران مرسوم بوده است به طور مثال زنان زرتشتی که در یزد ساکن هستند از نوعی روسری بلند استفاده می کنند که تا حدی شبیه چادر است.

مصوبه‌ای از سوی شورای عالی انقلاب فرهنگی مبنی بر راهکارهای توسعه عفاف و حجاب تهیه شدکه با توجه به صحبت‌های مقام معظم رهبری مبنی براینکه "هر مصوبه شورای انقلاب فرهنگی مانند قانون است و باید اجرا شود" این مصوبه نیز مانند قانون بوده و باید اجرایی شود.

چند سالی است که راهکارهای توسعه عفاف و حجاب با قوت با حضور نمایندگان تام الاختیار تهیه شد که تمامی دستگاه‌های اجرایی و نهادها باید آن را اجرا کنند، بخش عمده اجرای این راهکارها مربوط به دستگاه اجرایی است که باید عملیاتی شود. همچنین سایر نهادها نیز باید از آن تبعیت کنند.دستگاه‌های اجرایی نقش به سزایی در الگو بودن برای افراد جامعه در زمینه عفاف و حجاب دارند، نمایندگان دستگاه‌ها با توجه به امکانات و شرح وظایف پیشنهادات خود را در این زمینه ارائه کرده و این طرح به تصویب رسیده است که قسمت مهم آن مربوط به دستگاه‌های اجرایی است.

بهانه های بی حجابی و  بد حجابهای

بهانه اوّل :

من هنوز قانع نشده‌ام که حجاب واجب باشد. (با علم به اینکه این سخن شرک است).

ما از او دو سؤال می پرسیم:

سؤال اوّل: آیا او به صحت دین اسلام اعتقاد دارد؟

جواب آن طبیعتاً مثبت است، او لا اِلهَ اِلاَّ الله می گوید و این نشانهی اعتقاد وی به یگانگی خداوند است، و می گوید: مُحَمَّدٌ رَسُولُ الله، و این یعنی به شریعت اسلام ایمان دارم، پس او به اسلام به عنوان عقیده، شریعت و راه و روش زندگی اعتقاد دارد.

سؤال دوّم: آیا حجاب جزو شریعت اسلام و واجبات آن می باشد؟

اگر این خواهر نیتش را خالص بگرداند و همانند کسی که به دنبال حقیقت است، در این قضیه تحقیق نماید به تأکید خواهد گفت: بله.

پس (ای خواهر مسلمانم) آن خدایی که به الوهیت او ایمان آوردهای در کتاب عزیزش به رعایت حجاب دستور میدهد، پیامبر بزرگواری که به رسالتش ایمان داری در سنتش به رعایت حجاب دستور میدهد.

بهانه دوّم :

من به واجب بودن پوشش شرعی قناعت حاصل نموده ام؛ اما مادرم مرا از پوشیدن آن باز می دارد و هرگاه از فرمان او سرپیچی کنم به دوزخ خواهم رفت.

گرامی ترین بنده ی خدا حضرت رسول (صَلََّی اللهُ عَلَیهِ وَ آلِهِ وسَلَّمَ) در سخنی کوتاه و حکمت آمیز در جواب این بهانه می فرماید: «لا طاعة لمخلوق فی معصیة الخالق» یعنی: «فرمانبرداری از مخلوق در صورتی که نافرمانی خالق در آن باشد جایز نیست.»

جایگاه والدین در اسلام بخصوص مادر مهم و ارزشمند است بلکه خداوند در آیات زیادی از قرآن آن را با بزرگترین امور یعنی عبادت ویکتاپرستی قرین نموده است؛ چنانکه خداوند می فرماید: «وَاعْبُدُوا اللَّهَ وَلا تُشْرِکُوا بِهِ شَیْئاً وَبِالْوَالِدَیْنِ إِحْسَاناً» [النساء:۳۶].

 (تنها) خدا را عبادت کنید و (بس. و هیچ کس و) هیچ چیزی را شریک او مکنید. و نیکی کنید به پدر و مادر .

در هیچ صورت نافرمانی از والدین جایز نمی باشد مگر اینکه به نافرمانی پروردگار دستور دهند؛ زیرا خداوند می فرماید : «وَإِنْ جَاهَدَاکَ لِتُشْرِکَ بِی مَا لَیْسَ لَکَ بِهِ عِلْمٌ فَلا تُطِعْهُمَا» (لقمان:۱۵)

هرگاه آن دو، تلاش و کوشش کنند که چیزی را شریک من قرار دهی که کمترین آگاهی از بودن آن و (کوچکترین دلیل بر اثبات آن) سراغ نداری، از ایشان فرمانبرداری مکن.

اما اطاعت نکردن از آنان در معصیت، مانع نیکی کردن با آنان نیست. خداوند می فرماید: «وَصَاحِبْهُمَا فِی الدُّنْیَا مَعْرُوفاً» (لقمان: ۱۵).

با ایشان در دنیا به طرز شایسته و به گونه بایسته‌ای رفتار کن.

بهانه سوم :

هوا گرم است و ما نمی توانیم بدون پوشش گرمای شدید هوا را تحمل کنیم، پس چگونه با رعایت حجاب بتوانیم آن را تحمل کنیم؟

خداوند در باره اینها می فرماید: «قُلْ نَارُ جَهَنَّمَ أَشَدُّ حَرّاً لَوْ کَانُوا یَفْقَهُونَ»

بگو: اگر دانا بودند می‌فهمیدند که آتش دوزخ بسیار گرمتر و سوزانتر (از گرمای تابستان و از همه آتشهای جهان) است. (توبه: ۸۱)

ای خواهر گرامی! چگونه و با چه دلیلی گرمای این دنیا را با آتش سوزان دوزخ مقایسه میکنی؟!

یقین بدان که شیطان با یکی از تله های خیالیاش تو را گول زده و به شکار خود در آورده است تا اینکه تو را از گرمای دنیا به سوی آتش دوزخ بکشاند، پس بیدار شو و خودت را از تلهاش نجات ده، و این گرمای آفتاب را برای خودت نعمت بدان نه عذاب، چرا که گرمای شدید آفتاب در فصل گرما تو را به فکر عذاب دردناک آخرت میاندازد، روزی که این گرما چندین برابر می گردد و کسی توان تحمل آن را نخواهد داشت.

بهانه چهارم :

می ترسم اگر حجاب را رعایت کنم، باری دیگر آن را کنار بگذارم، چرا که زنان زیادی را دیده ام که بعد زمانی طولانی که حجاب را رعایت کرده، آن را کنار گذاشته اند!!.

به چنین زنانی می گویم: اگر مردم نظریه ای مانند نظریه تو را می داشتند، آنگاه دین را رها می کردند و کسی به دنبال دین نمی رفت، نماز نمی خواندند چرا که برخی ها می ترسیدند آن را ترک کنند. روزه نمی گرفتند، زیرا بسیاری می ترسند که در شرایطی آن را ترک کنند، آیا متوجه شدی که شیطان چگونه از راهی دیگر به دنبالت آمده و برایت تله گذاشت و تو را از واجباتت باز داشت؟!!

پیامبر (صَلََّی اللهُ عَلَیهِ وَ آلِهِ وسَلَّمَ) فرمود: أَحَبُّ العَمَلِ إلىَ اللهِ أَدوَمُهُ وإن قَلَّ ‌ بهترین عمل در نظر خداوند آن است که دوام بیشتر داشته باشد هر چند که اندک هم باشد. پس چرا به دنبال دلایلی که سبب ترک حجاب توسط چنین زنانی شده است، نگشتهای تا اینکه از آن اسباب اجتناب کرده و به دنبال راه حلی مناسب بگردی؟

بهانه پنجم :

می ترسم اگر خود را ملزم به لباس شرعی نمایم، نام جماعت و گروهی خاص بر من بیفتد و من دوست ندارم که وابسته به هیچ حزبی باشم.

خواهر گرامی! در اسلام تنها دو حزب وجود دارید که خداوند در قرآن کریم از آن دو سخن گفته است: نخست حزبُ الله؛ حزب الله گروهی هستند که خداوند آنان را به وسیله انجام عبادت ها و اجتناب از منهیات یاری می دهد.

دوّم حزب الشیطان؛ حزب الشیطان گروهی هستند که خداوند را نافرمانی میکنند و در زمین به فتنه وفساد می پردازند. و تو هنگامی که خویشتن را ملزم به آداب اسلامی از جمله لباس شرعی مینمایی، جزو حزب پیروز و رستگار خداوند می گردی، اما هنگامی که خودنمایی و تبرج می نمایی، مرکب شیطان گشته و جزو دوستان او شده و در صف منافقین و کفار قرار می گیری. و آنان چه اندازه دوستان بدی هستند!

بهانه ششم :

به من می گویند: هرگاه لباس شرعی پوشیده و حجاب را رعایت کنم، نمی توانم ازدواج کنم، پس حجاب را کناز می گذارم تا بتوانم ازدواج کنم!

خواهر گرامی! بی گمان شوهری که دوست داشته باشد تو را بی بندو بار، آرایش کرده و در برابر خداوند نافرمان ببیند، آن شوهر برایت شایسته نیست، شوهری که در برابر انجام حرام ها غیرت و ایمانش به جوش نیاید، در برابر تو هم هیچگونه غیرتی نخواهد داشت و تو را برای رفتن به بهشت و نجات از دوزخ یاری نخواهد نمود.

بی گمان خانواده ای که اساس تشکیل آن، بر نافرمانی خداوند و خشمگین نمودن او پایه ریزی شود، خداوند حق دارد که شقاوت و بدبختی در دنیا و آخرت را بر آن بنویسد، چنان که خداوند می فرماید: وَمَنْ أَعْرَضَ عَنْ ذِکْرِی فَإِنَّ لَهُ مَعِیشَةً ضَنْکاً وَنَحْشُرُهُ یَوْمَ الْقِیَامَةِ أَعْمَى ‌. (طه: ۱۲۴‏)

‏ و هرکه از یاد من روی بگرداند، زندگی تنگ (و سخت و گرفته‌ای) خواهد داشت‌؛ و روز رستاخیز او را نابینا (به عرصه قیامت گسیل و با دیگران در آنجا) گرد می‌آوریم.

و گذشته از این، ازدواج نعمتی از نعمت های خداوند است که به هرکه بخواهد می بخشد، چه بسیارند زنان با حجابی که ازدواج کرده اند و چه بسیارند زنان بی حجابی که هنوز [کسی به دنبالشان نیامده] و ازدواج نکرده اند. اگر بگویی: آرایش و بی حجابی من برای رسیدن به هدفی مقدس و گرامی است که ازدواج می باشد، می گویم هدف مقدس و گرامی هیچ وقت استفاده از وسیله ناشرعی را مباح نمی گرداند، پس اگر هدف مقدس و پاک باشد، باید وسیله نیز پاک و درست باشد، زیرا قاعده ای اسلامی است که می گوید: « الوسائل لها حکم المقاصد»؛‌ وسایل دارای حکم اهداف می باشند.

بهانه هفتم :

می دانم که حجاب واجب است، اما هنگامی که خداوند مرا هدایت نمود، آن را رعایت خواهم نمود.

از این خواهر می پرسیم: آیا گام هایی در مسیر به دست آوردن هدایت برداشته است تا اینکه به این هدایت دست یابد؟

می دانیم که خداوند با حکمت خویش برای هر چیزی سببی قرار داده است؛ از جمله بیمار دارو مصرف می کند تا شفا یابد، مسافر ماشین یا چارپا سوار می شود تا به مقصدش برسد، نمونه ها زیادند، پس آیا این خواهر با جدیت تمام در مسیر به دست آوردن هدایت گام برداشته است؟ و اسبابش را به دست آورده است؟

برخی از این سبب ها عبارتند از:

۱) خالصانه درخواست هدایت نمودن از خداوند، همانگونه که خداوند ما را دستور می دهد که اینگونه از او بخواهیم: اهْدِنَا الصِّرَاطَ الْمُسْتَقِیمَ ‌. پروردگارا ما را به راه راست راهنمائی فرما.

۲) همنشینی با زنان صالحه زیرا زنان صالحه بهترین یاری دهنده بر هدایت و استمرار بر آن می باشند تا اینکه خداوند او را هدایت کند و رشد و تقوی را به او الهام کند تا اینکه خویش را ملزم به انجام اوامر خداوند نماید و حجابی را که خداوند زنان ایماندار را به آن دستور داده است، رعایت نماید.

بهانه هشتم :

هنوز وقتش نیامده و من هنوز کوچک می باشم و بعد از اینکه بزرگ شدم و حج نمودم، حجاب را رعایت خواهم نمود.

خواهر گرامی! فرشته مرگ، در دنیا می گردد پشت در منزلت ایستاده و منتظر فرمان خداوند می باشد تا اینکه در هر لحظه از لحظه های عمرت خداوند به او اجازه دهد، در را باز کند. خداوند می فرماید: فَإِذَا جَاءَ أَجَلُهُمْ لا یَسْتَأْخِرُونَ سَاعَةً وَلا یَسْتَقْدِمُونَ (اعراف: ۳۴‏)

هر گروهی دارای مدّت زمانی (مشخّص و معلوم) است، و هنگامی که زمان (محدود) آنان به سر رسید، نه لحظه‌ای (از آن) تأخیر خواهند کرد و نه لحظه‌ای ( بر آن ) پیشی می‌گیرند.

مرگ کوچک و بزرگ نمی شناسد، شاید مرگ به سراغت بیاید در حالی که در این گناه بزرگ قرار داری و با آرایش و خودنمایی ات داری با خداوند محاربه می کنی.

بهانه نهم :

امکان مادی ندارم تا لباس هایم را به لباس شرعی تبدیل کنم.

و به این خواهر می گوییم: در راه به دست آوردن رضایت خداوند و برای رسیدن به بهشت، از دست دادن هر چیزگران قیمت و با ارزشی از جمله مال و نفس آسان است.

بهانه دهم :

حجاب را رعایت نمی کنم تا اینکه به این فرموده ی خداوند عمل کرده باشم که می فرماید: «وَأَمَّا بِنِعْمَةِ رَبِّکَ فَحَدِّثْ ؛ ‌بلکه نعمتهای پروردگارت را بازگو کن.»

پس چگونه نعمت هایی را که خداوند به من بخشیده است، از جمله موهای نرم و زیبایی ام را پنهان کنم؟

چنین زنی به کتاب خداوند و فرامین او عمل می کند تا آنجا که با هواهای نفسانی او هماهنگی داشته و با فهم او مطابقت داشته باشد، اما هنگامی که مطابق میل و خواسته ی او نباشد، آن را رها می کند، اگر اینگونه است پس چرا به این گفته خداوند عمل نمیکند می فرماید: وَلا یُبْدِینَ زِینَتَهُنَّ إِلاَّ مَا ظَهَرَ مِنْهَا ‌ و زینت خویش را ( همچون سر، سینه، بازو، ساق، گردن، خلخال، گردن‌بند، بازوبند) نمایان نسازند، مگر آن مقدار (از جمال خلقت، همچون چهره و پنجه دست ها) و آن چیزها (از زینت‌آلات، همچون لباس و انگشتری و سرمه و خضاب) که (طبیعتاً) پیدا می‌گردد. [نور: ۳۱] ‏.

و چرا به این گفته ی خداوند عمل نمی کند که می فرماید: یُدْنِینَ عَلَیْهِنَّ مِنْ جَلابِیبِهِنَّ ‌ رداهای خود را جمع‌ وجور بر خویش فرو افکنند. [احزاب: ۵۹].

بی گمان بزرگترین نعمتی که خداوند به ما داده است، نعمت ایمان و هدایت است. پس چرا بزرگترین نعمت هایی را که خداوند به تو ارازنی داشته است، که از جمله ی این نعمت ها حجاب شرعی می باشد، باز گو نمیکنی؟

خانواده ها باید فرزندان خود را با معارف اسلامی و الهی آشنا و با الگوگیری از ارزش های الهی، آنان را تربیت کنند. فقر فرهنگی مهم ترین عامل بی‌حجابی و بدحجابی در جامعه ما است، بنابراین اگر آگاهی های لازم داده شود، بسیاری از مصادیق بد حجابی کاهش پیدا می کند. حجاب ظاهری بدون حجاب باطنی که همان تقوای درونی است موثر نخواهد بود.مسئولان و متولیان امر فرهنگ در کشور باید این خطر را جدی وبگیرند چون فقر فرهنگی خطرناک تر از فقر اقتصادی و مادی است و فقر فرهنگی ریشه برخی از انحراف ها است.

در فرهنگ اسلام، محور اصلاحات، فرهنگ سازی است. لذا با فعالیت های آموزشی، فرهنگی و تبلیغی می توان فضای اجتماعی جامعه را به سمتی هدایت کرد که افراد به صورت طبیعی و خودجوش به رعایت عفاف و حجاب رغبت نمایند.بدین ترتیب، اقدامات بازدارنده باید در حد ضرورت، نقش تکمیلی خود را ایفا نماید. در برخورد با پدیده بدحجابی باید مشکل فرهنگی و سیاسی آن را از هم تمایز ساخته و متناسب با خاستگاه های آن به برخوردی سنجیده و برنامه ریزی شده پرداخت. نکته اساسی این که وقتی اکثریت جامعه گرفتار یک ناهنجاری است مقابله با اکثریت نتیجه بخش نخواهد بود، مگر این که با موارد مستهجن که عموم مردم آن را زشت می شمارند، برخورد شود و در دراز مدت با بستر سازی فرهنگی، این ناهنجاری گسترده را به سطح محدودی تقلیل داد، در این صورت دایره اقدامات متوجه افرادی است که در اقلیت قرار گرفته اند.

اما راهکارهای بنیادین که در توسعه حجاب می توانند نقش جدی ایفا نمایند، بدین قرار است:

1. احیای فرهنگ اسلامی و اصلاح باورهای عمومی

پیاده کردن آموزه های دینی و عینی نمودن دستورالعمل های شریعت، وظیفه آحاد جامعه است. اما در این میان سازمان های فرهنگی حکومت دینی، وظیفه ای مضاعف به دوش می کشند و باید خط مشی کلی جامعه را بر اجتناب از رذایل اخلاقی، ترغیب جوانان به ازدواج و رواج ساده زیستی بنا نهند.

وقتی فرهنگ سازان جامعه خود گرفتار اسراف و تبذیر شوند، از اخلاق و معنویت فاصله بگیرند، نسبت به مفاسد اخلاقی و ابتذال در پوشش بی تفاوت شوند، پیامدهای ذیل نتایج طبیعی چنین گرایشی است:

الف) بی توجهی نسبت به کار آمدی دین در عرصه های مختلف اجتماعی، جوان را به سمت بی هویتی و پرداختن به ضد ارزش ها سوق می دهد. وقتی پویایی دین در عرصه حیات بشری کم رنگ شود، بدینی است دختران و پسران، ابزار وجود و اثبات شخصیت خویش را در مظاهر غیر دینی مانند خود آرایی و مدگرایی جست و جو نمایند.

ب) عدم اهتمام به تقویت باورهای دینی و ارزش های اخلاقی سبب می شود نسل جوان نسبت به ارزش ها بیگانه گشته و نسبت به اعتقادات دینی خود احساس حقارت نماید و بن بست فکری در این باب، خودباختگی به فرهنگ غرب را در پی دارد.

احیای ارزش های اصیل اسلامی و فراخوانی زن مسلمان به تعقل و دریافتن ارزش ها و آفریدن روح تعبد و تعهد نسبت به این ها نقش مهمی در این زمینه خواهد داشت.زن مؤمن باید به آنچه اسلام به عنوان ارزش بدان می نگرد باور داشته باشد و بداند که شخصیت و عظمت او در گرو روح بلند، اندیشه والا و جان پیراسته از آلودگی است که او را به روشی انسانی و مشی اسلامی فرا می خواند و بداند تن آرایه بسته و ظاهر فریبنده هرگز نمایانگر شخصیت او نیست.

کلام بیدارگر حضرت مسیح که فرمود:به حق برای شما می گویم: تن چه سودی دهد در صورتی که ظاهرش درست باشد و درونش تباه. بدن های شما چه سودتان دهد که خوشتان دارد و دلهایتان تباه باشد و بهره ای نبرید آن گاه که پوست خود را آراسته و پاک نگاه دارید و دل های شما چرکین باشد.

در زن باید باور استوار، ایمان عمیق ایجاد شود. زنی که دل به حق داده و اندیشه به خدا سپرده و فرجام زندگی دنیوی اش را پذیرفته چطور حاضر می شود خودآرایی و خود نمایی کند و خود را در معرض نگاه های آلوده قرار دهد و زمینه های تلذذ دیگران و مآلاً فساد آفرینی را به وجود آورد؟!

کلام بلند حضرت علی(ع) که می فرماید:«المرء بایمانه؛ آدمی در گرو باورهای خویش است.» نشان گر آن است که باورهای درست و ایمان های راسخ، عالی ترین نقش را در کیفیت زندگانیِ انسان ایفا می کنند.

2. اصلاح نگرش های فرهنگی در سیاست گزاران و برنامه ریزان

تحلیل صحیح، برنامه ریزی و سیاست گذاری درست آن گاه میسر می شود که از جزئی نگری و بریده نمودنِ پیکره شریعت پرهیز شود و اجزاء و عناصر مجموعه دین در ارتباط با یکدیگر لحاظ شوند. اما واقعیت این است که گاهی برنامه ریزان به جای آسیب شناسی و پرداختن به معضلات اساسی جامعه، به انجام عملیات قطعی پرداخته و به اتخاذ برنامه های موقتی رو می آورند. این شیوه، آسیب های جدی بر جامعه تحلیل می کند. آگاهی مجریان و توجه آنان به معضلات اخلاقی جامعه، اختصاص اعتبار مناسب و نیروی انسانی کارآمد و سوق دادن جامعه به سمت اصلاحات می تواند گام مؤثری در رفع مشکلات فرهنگی جامعه باشد.

البته از ضعف فرهنگی جامعه بانوان نیز نباید غفلت نمود، یکی از معضلات فکری و فرهنگی جوامع، عدم شناخت و آگاهی زنان نسبت به هویت واقعی خود و تمایزات و تفاوت های روحی و جسمی خود با مردان است و تا هنگامی که این آگاهی حاصل نشود نمی توانند ارزش خود را بشناسند.بنابراین، طبیعی است که در جهت احکام و قوانین مربوط به خود، جدیت و اهتمام لازم را نخواهند داشت. و جامعه نیز در انجام تکالیف خود نسبت به زنان کوتاهی خواهد کرد و این همه منجر به محرومیت فرهنگی و دورماندن زنان از حقوق مسلم شان خواهد شد.

بدیهی است برنامه های آموزشی و تشویق بانوان به فراگیری و اهتمام نسبت به مسائل مربوط به خویش، تا حدودی می تواند در رفع این معضل مفید و مؤثر باشد.

3. هماهنگی کلیه نهادهای ذی ربط

در توسعه فرهنگ حجاب، بایستی میان نهادهای دولتی و غیردولتی و نیز میان فعالیت های فرهنگی، ارشادی و اجرایی هماهنگی و هم سویی وجود داشته باشد. برنامه ها و اقدامات به عمل آمده به صورت پی گیر تحت نظارت و اشراف نهادهای ذی ربط قرار گیرد.جهت تحقق این مهم باید تمامی متولیان و دست اندرکاران از آگاهی لازم و حساسیت کافی نسبت به این موضوع برخوردار باشند تا زمینه گسترش عفاف و حجاب فراهم شود.

4. اصلاح عملکرد رسانه ها

بی تردید رسانه های تصویری در تغییر هنجارها و ارزش ها نقش مؤثری دارند به ویژه برنامه هایی که با مخاطب ارتباط بیش تری برقرار نمایند.گاهی برنامه های تبلیغی و فرهنگی، زمینه تحقیر زنان و تضعیف موقعیت آنان را فراهم نموده است. از این رو، مناسب است با اجتناب از عرضه برنامه هایی که زنان را به سوی جلوه گری سوق می دهد هم چنین با پرهیز از نمایش زنان در فیلم ها و سریال ها و... به عنوان انسان هایی کم بهره از معرفت، احساسی و فاقد هویت، بر جایگاه و هویت واقعی آنان تأکید نموده و زمینه های تعالی آن ها را فراهم سازند.

رعایت وقار و متانت و حفظ پوشش که ضامن مصونیت اخلاقی و روانی زن به هنگام حضور در عرصه های مختلف اجتماعی است، بعضاً در میان هنرپیشگان مورد بی مهری قرار گرفته و حجاب سنتی و اصیل تحقیر شده است. ریشه چنین نگرش را باید در عدم آگاهی و یا ضعف اعتقادی برخی دست اندرکاران رسانه ای دانست.به نظر می رسد نهادهای فرهنگی باید بیش از پیش به تربیت هنرمندان و هنرپیشگان متعهد به مبانی اعتقادی بپردازند تا حفظ ارزش های دینی نه به عنوان تحمیل قانونی، بلکه به عنوان باورهای قلبی و تمایلاتی خود جوش متجلی شود.

زن به عنوان موجودی خلاق، برخوردار از ظرافت های شخصیتی و دارنده بسیاری از کمالات و استعدادها در رسانه باید خصوصیات مثبت او به عنوان یک مادر، همسر و کسی که نقش های برجسته را عهده دار است، معرفی شود و از شخصیت پردازی های ناصحیح که زن را ظلم پذیر و ضعیف و یا در نقشی تصنعی و دور از واقعیت نمایش می دهد، پرهیز کند.

زن به لحاظ ساختار تکوینی از ویژگی هایی برخوردار است؛ از شاخص ترین این خصوصیت ها، کمال جویی معنوی زن است. از آن جا که زن از احساس و تخیل بهره مند است؛ می تواند در مسیر کمالات معنوی بهتر و سریع تر گام بردارد؛ احساس و تخیلی که محور هنر و تربیت هنرمند است؛ اگر به این ساحت که جزو جوهره و ماهیت زنان است توجه کافی شود دیگر زن در عرصه هنر با نقش های منفیِ پرخاش گری، ساده لوحی و... ظاهر نمی شود.نمایش روش و منش زنان پاکدلی که در عرفان عملی طی طریق کرده و به مراتبی از قرب دست یافته اند و پرداختن به زمینه ها و بسترهایی که آنان را به این جهت سوق داده می تواند برای دیگران نیز سازنده و مؤثر باشد.

این حقیقت را باید از طریق برنامه های رسانه به ویژه به جامعه زنان تفهیم کرد که هر چه آدمی به لذایذ بیرونی و عرصه برونی وجود خویشتن بپردازد، از عرصه درون و خویشتن نگری باز خواهد ماند.لازمه تکامل و حرکت سازنده، تعمق و اندیشه درونی و انصراف از تکثر بیرونی است و این همه زمانی میسر می شود که زن، در کنار زندگی متعارف و روزمره خود بخشی از برنامه زندگی اش را به مطالعه، اختصاص دهد.

رسانه در این جهت می تواند ارائه طریق نماید، ترتیب و تنظیم برنامه های آموزشی (با تأکید بر آموزه های دینی) آن هم در اوقاتی که نوعاً خانم ها امکان بهره برداری از آن را دارند و ساعاتی که از اشتغالات بیرون و احیاناً داخل منزل فارغ شده، از بهترین زمان ارائه برنامه است.

5. اصلاح نظام الگوسازی

انسان فطرتاً الگو گزین و الگوپذیر است. پیوسته در این اندیشه است ارزش هایی را که باور دارد در چهره ای مجسم بنگرد و خود را همانند آن الگو بسازد مسأله الگو در اخلاق اسلامی و روان شناسی نیز جایگاه مهمی دارد. از این رو، قرآن کریم در شرایطی که زن هیچ گونه ارزش انسانی و اجتماعی نداشت زنانی شایسته چون آسیه همسر فرعون و حضرت مریم(س) را معرفی و از آنان تجلیل نموده است.حضرت زهرا(س) را کوثر دانسته، به عنوان الگو و اسوه معرفی کرده و بدین ترتیب، لیاقت و شایستگی زن را در رسیدن به کمالات معنوی به اثبات رسانیده است.

و الگو بودن زنان صالح و وارسته را برای همگان اعم از زن و مرد تبیین نموده است. با توجه به این که الگوها در ساختار روحی و رفتاری انسان نقش مؤثری دارند، یکی از تأسف های جدی عصر حاضر این است که زن مسلمان آن چنان که شایسته و بایسته است با چهره های بلند تاریخ اسلام آشنا نیست. زندگانی حضرت زهرا(س) و فرزند برومندش، پیام آور عاشورا، حضرت زینب(س) و دیگر چهره های والای تاریخ گذشته و معاصر باید برای زن مؤمن نشان داده شود تا بنگرد چه سان با حفظ هویت و شخصیت و وقار و متانت می تواند در جامعه حضور پیدا کرده و ایفای نقش نماید.

توصیه امام صادق(ع) تأمل برانگیز و قابل توجه است:

به زنان دوستی آل علی(ع) را الهام کنید.زن اگر حب علی را فرا گرفت و او را راهبر شناخت و خاندان او را الگو پذیرفت و بر راهی رفت که اهل بیت: رفته اند و آنان را سرمشق گرفت، رویین تن می شود و حضورش در جامعه دلهره آفرین نخواهد بود.

6. به کارگیری روش های صحیح برای گسترش حجاب

سلیقه ای عمل کردن و تأکید و تکیه بر آداب و عادات غیر اصیل، نقش مهمی در جهت بدبین کردن مردم نسبت به حجاب ایفا نموده است.

تصویری که از زن در جوامع اسلامی عرضه می شود و نحوه نگرش و برخورد زن، همه گویای این مطلب است که التقاط و انحرافی صورت گرفته است. به این معنا که برخی از احکام دینی با آداب و سنت ناصواب که بعضی ریشه در جاهلیت نخستین دارد، در آمیخته است و مسلمانان باید به عنوان مالکان برترین میراث دینی فهم دینی را از رسوبات فرهنگی های جاهلی و سنت های غلط بپیرایند.مصلحان واقعی جوامع یعنی انبیا نسبت به عرف زمان خودشان دست به اصلاحات زدند و دیدگاه هایِ ناصواب را تغییر دادند. پیامبر گرامی اسلام(ع) با عرف مقابله نمود و هویت از دست رفته زن را به جامعه باز گردانید. دستورات الهی را در همسانی زن و مرد به مردم ابلاغ نمود.

بدین ترتیب یکی از واقعیت های تلخ جوامع اسلامی، دیدگاه های افراطی و گرایش های نادرستی است که به عنوان مذهب و عرف اسلامی درباره مسائل زنان رواج داشته است، تبیین ناهنجاری ها و اثرات سوئی که بر این نگرش مترتب است، به سادگی امکان پذیر نمی باشد چرا که بسیاری از مصادیق این مسأله به عنوان ارزش تلقی می شود. البته این مهم از منظر اندیشمندان مخفی نمانده و نسبت به آن هشدار داده اند. یکی از نویسندگان از انحرافی که درجوامع اسلامی رخ نموده، داد سخن می زند:مسلمانان در برخورد با زنان از مسیر تعالیم شریعت اسلام منحرف گذشته و روایات مدسوس و مجعول در بین آنان گسترش یافته، از این رو زن مسلمان در ورطه جهل و غفلت از دین و دنیا سقوط کرده است. آموزش زنان گناه عظیم شمرده می شود، رفتن به مسجد ممنوع و اطلاع او نسبت به اوضاع و احوال فرهنگی ـ اجتماعی و سیاسی امری بعید تلقی می شود.

این درحالی است که زن دائما گرفتار نگرش افراطی و تفریطی بوده و رفتار عادلانه را کمتر تجربه کرده است. بر این اساس توصیه به رعایت حجاب در محیط های زنانه، تأکید بر گونه خاصی از حجاب بدون توجه به شرایط آب و هوایی و منطقه جغرافیایی و بافت فرهنگی را می توان نمودهای نگرش افراطی دانست.

به طور کلی، طی کردن مسیر اعتدال و پرهیز از افراط و تفریط می تواند فضای رغبت و میل به رعایت حجاب را فراهم کند. اما به طور مشخص اقدامات ذیل تا حدودی مؤثر و مفید است.

1. معماری و شهرسازی متناسب با فرهنگ حجاب صورت پذیرد از جمله معماری مراکز آموزشی دخترانه به گونه ای باشد که تا حدودی آزادی عمل را برای آنان فراهم نماید تا آنان مجبور نباشند ساعات متمادی پوشش کامل را رعایت کنند.

2. برنامه ریزی در جهت توسعه فرهنگ حجاب باید چنان باشد که شرایط و مقتضیات فرهنگی، روحی و سنی افراد لحاظ شود و نیز به نوع کار و خصوصیات اقلیمی و منطقه ای ـ با رعایت اصل حکم حجاب ـ توجه شود. بدین ترتیب نباید بر رنگ خاص یا شکل خاص پافشاری نمود.

3. باید تدابیری اندیشید تا چادر و لباس هایی که به عنوان حجاب استفاده می شود با قیمت مناسب و سهل الوصول در اختیار همگان قرار گیرد.

4. توجه به حس تنوع طلبی و مدگرایی جوانان و متناسب با فرهنگ دینی و آداب محلی و منطقه ای آنان، الگوهای پوششی ارائه شود.

7. توجه به هدایت زمینه های طبیعی میل به خودنمایی

شاید بتوان گفت که خودآرایی و تزیّن در زن، امری طبیعی است. در فرهنگ اسلام، تمایلات و غرایز انسانی به هیچ وجه منفی تلقی نمی شود و سعی بر آن است که با شیوه صحیح نگرش به تمایلات و ارضا مشروع آن، انسان را در جهت تکامل سرعت بخشد. در این راستا، به زن توصیه می کند غریزه خودآرایی را جهت دهد و آن را به محارم به ویژه همسر خویش اختصاص دهد.

هدایت و جهت دهی این غریزه آن قدر مهم است که اگر در موقع مناسب خود انجام نگیرد، جامعه را گرفتار کج روی و ابتذال خواهد کرد. جلوه گری زن و صرف انرژی و توان او در جهت جلب رضایت و توجه مردان یکی از نمودهای این ابتذال است، که نهایتاً زبونی و حقارت قشر زن را در پی دارد چرا که محیط اشتغال را به محیطی همراه با تبرج تبدیل می کند و بخشی از نیاز مرد را در محیط اجتماعی اشباع می نماید و بازیچه مردان هوس باز می شود.

8. تقویت مرزهای زنانگی و مردانگی

تفاوت های تکوینی زن و مرد، مطلبی انکارناپذیر است و خداوند حکیم با احاطه بر این تفاوت ها برای هر یک از دو صنف، وظایف و مسئولیت هایی مقرر فرموده تا نظام هستی به نحو احسن اداره شود. از این رو در آیه 32 سوره نساء تفاوت های موجود بین زن و مرد را مطابق حق و عدالت می داند. پس آرزوی تغییر آن ها یک نوع مخالفت با مشیت پروردگار تلقی می شود: (ولا تتمنّوا ما فضّل الله بعضکم علی بعض...)

بر این اساس، قرآن کریم بر تفاوت هایی که در سایه خلقت انسان به طور طبیعی در اصناف بشر قرار داده شده، صحه می گذارد. اما اختلافاتی که به دست بشر به خاطر روابط ظالمانه بشری به وجود آمده، به هیچ وجه مورد قبول اسلام نیست.

بدین ترتیب، پذیرش مرزها و تفاوت های جنسیتی میان زن و مرد که ریشه در نظام خلقت آن دو دارد، امری کاملاً منطقی و عقلانی است. اما تبعیض ها، بی عدالتی ها و بی توجهی به خواسته ها و آزادی های مشروع زنان که ناشی از برداشت های ناصحیح از اسلام می باشد و ریشه در اندیشه های خرافی و مردسالارانه دارد امر را بر بسیاری از مردم مشتبه ساخته و عموماً این نحوه نگرش و برخورد را در مبانی و معارف دینی و اعتقادی جست و جو می کنند. این همه، مسئولیت دست اندرکاران فرهنگ و هنر را سنگین تر کرده که در جهت تصحیح و پالایش افکار عمومی جامعه تلاش کنند و مرز میان تعصبات و ارزش های دینی را بازشناسی و تفکیک نمایند.

اقدامات عملی که می تواند در زدایش این نوع نگرش کارساز باشد، بسیار متنوع و متعدد است به عنوان مثال: در عرصه ورزش جهت حضور فعال و سالم بانوان باید سرمایه گذاری شود مسلماً فراهم نمودن زمینه فعالیت بانوان در این زمینه از نظر اقتصادی سرمایه گذاری مضاعفی را می طلبد.به ویژه در جامع اسلامی که بایستی تقویت فرهنگ دینی و حفظ موازین اسلامی مدنظر مسئولین مربوطه باشد.در عرصه دانش و پژوهش هم باید اقدامات جدی صورت بگیرد. قشر پژوهشگر و فرهیخته بانوان شاهد تبعیض ها و نابرابری هایی در ارائه خدمات مراکز علمی ـ پژوهشی و کتابخانه ها هستند. وجود این محدودیت ها که نوعاً توجیه منطقی و یا شرعی ندارد جامعه فرهنگی زنان را به عقب نشینی از صحنه پژوهش و تحقیق سوق می دهد، در حالی که اگر دست اندرکاران و مسئولان مراکز علمی و فرهنگی نگرشی مثبت به حضور زنان در این عرصه داشته باشند، با چنین مشکلی روبرو نخواهیم بود.

راهکارهای توسعه حجاب

در فرهنگ اسلام، محور اصلاحات فرهنگ سازی است. لذا با فعالیت های آموزشی، فرهنگی و تبلیغی می توان فضای اجتماعی جامعه را به سمتی هدایت کرد که افراد به صورت طبیعی و خودجوش به رعایت عفاف و حجاب رغبت نمایند.راهکارهای بنیادینی که می توانند در توسعه حجاب نقش جدی ایفا نمایند بدین قرار است:

1. احیای فرهنگ اسلامی

پیاده کردن آموزه های دینی و عینی نمودن دستور العمل های شریعت، وظیفه آحاد جامعه است. اما در این میان سازمان فرهنگی حکومت دینی، وظیفه ای مضاعف به دوش می کشند و باید خط مشی کلی جامعه را بر اجتناب از رذایل اخلاقی، ترغیب جوانان به ازدواج بنا نهند.

عدم اهتمام به تقویت باورهای دینی و ارزش های اخلاقی سبب می شود نسل جوان نسبت به ارزش ها بیگانه گشته و نسبت به اعتقادات دینی خود احساس حقارت نماید و بن بست فکری در این باب خودباختگی به فرهنگ غرب را در پی دارد.احیای ارزش های اصیل اسلامی و فراخوانی زن مسلمان به تعقل و دریافتن ارزش ها و آفریدن روح تعبد و تعهد نسبت به این ها نقش مهمی در این زمینه خواهد داشت.

2. اصلاح نگرش های فرهنگی در سیاست گزاران و برنامه ریزان

تحلیل صحیح، برنامه ریزی و سیاست گذاری درست آن گاه میسر می شود که از جزئی نگری پرهیز شود. گاهی برنامه ریزان به جای آسیب شناسی و پرداختن به معضلات اساسی جامعه، به اتخاذ برنامه های موقتی رو می آورند.این شیوه، آسیب های جدی بر جامعه تحمیل می کند.آگاهی مجریان و توجه آنان به معضلات اخلاقی جامعه، اختصاص اعتبار مناسب و سوق دادن جامعه به سمت اصلاحات می تواند گام مؤثری در رفع مشکلات فرهنگی جامعه باشد.

3. اصلاح عملکرد رسانه ها

گاهی برنامه های تبلیغی و فرهنگی، زمینه تحقیر زنان و تضعیف موقعیت آنان را فراهم نموده است. از این رو مناسب است با اجتناب از عرضه برنامه هایی که زنان را به سوی جلوه گری سوق می دهد زمینه تعالی آن ها را فراهم سازند.

رعایت متانت و حفظ پوشش که ضامن مصونیت اخلاقی و روانی زن به هنگام حضور در عرصه های اجتماعی است، گاه در میان هنرپیشگان مورد بی مهری قرار گرفته و حجاب سنتی و اصیل تحقیر شده است.نهادهای فرهنگی باید بیش از پیش به تربیت هنرمندان و هنرپیشگان متعهد به مبانی اعتقادی بپردازند تا حفظ ارزش های دینی نه به عنوان تحمیل قانونی، بلکه به عنوان باورهای قلبی و تمایلاتی خودجوش متجلی شود.

4. اصلاح نظام الگوسازی

انسان پیوسته در این اندیشه است ارزش هایی را که باور دارد در چهره ای مجسم بنگرد. مسأله الگو در اخلاق اسلامی و روان شناسی نیز جایگاه مهمی دارد. از این رو، قرآن کریم زنانی شایسته چون آسیه همسر فرعون و حضرت مریم(س) را معرفی و از آنان تجلیل نموده است.یکی از تأسف های جدی عصر حاضر این است که زن مسلمان به طور بایسته با چهره های بلند تاریخ اسلام آشنا نیست.

5. به کارگیری روش های صحیح برای گسترش حجاب

طی کردن مسیر اعتدال و پرهیز از افراط و تفریط می تواند فضای رغبت و میل به رعایت حجاب را فراهم نماید. اگر شهرسازی و معماری به ویژه در مراکز آموزشی دخترانه به گونه ای باشد که تا حدودی آزادی عمل را برای آنان فراهم نماید و نیز شرایط و مقتضیات فرهنگی، روحی و سنی افراد لحاظ شود و نیز به نوع کار و خصوصیات اقلیمی و منطقه ای توجه شود.و در نهایت به حس تنوع طلبی و مدگرایی جوانان توجه شود و متناسب با فرهنگ دینی و آداب محلی و منطقه ای آنان، الگوهای پوششی ارائه شود.

مسئولیندر قبال خون شهدا و آرمان آنها مسئولند و باید در راستای آن حرکت کنند و یکی از آن آرمان‌ها، حجاب است که مسئولین باید به آن توجه ویژه ای داشته باشند تا خدایی ناکرده در مقابل آنها شرمنده نشوند و به گفته قرآن در قیامت گرفتار عذاب نشوند.

فقر فرهنگی مهمترین عامل بی حجابی است

به دلیل نقش ارزنده‌ای که زنان در اجتماع و خانواده دارند دشمنان نیز برای حمله فرهنگی خود را به سمت زنان و دختران نشانه گرفته‌اند که رعایت حجاب اسلامی و دوری از لقمه حرام و رعایت احترام متقابل، توجه به مسائل تربیتی و دینی و معنوی فرزندان از محورهای یک زندگی سالم و اسلامی است.

فرهنگ‌سازی در خصوص عفاف و حجاب باید در جامعه صورت گرفته و در برخی موارد نیروی انتظامی و قوه قضاییه باید اقدام سلبی انجام دهند و گاهی اوقات با افرادی که ناهنجاری به وجود می‌آورند، برخورد جدی داشته باشند.موضوع عفاف و حجاب به عنوان بسته فرهنگی بوده که باید اجرا شود و نباید مطرح کنیم که ابتدا کار فرهنگی و بعد کار قانونی صورت گیرد چرا که این موضوع قدیمی است و اگر به این امر توجه کنیم به نتیجه نخواهیم رسید و اجرای این طرح به تأخیر خواهد افتاد.

ظاهر جامعه ما به عنوان جمهوری اسلامی ایران بسیار مهم است بنابراین باید شئونات در آن رعایت شود؛ اخیراً‌ افرادی را می‌بینیم که با لباس کوه به خیابان‌ها آمده و حتی با لباس ورزشی در دانشگاه‌ها حضور می‌یابند که از وضعیت از شخصیت، مرام و از فرهنگ ملت به دور است بنابراین از نظر فرهنگی باید کارکنان در این زمینه مشارکت داشته باشند.

نقش رسانه‌ها در موضوع گسترش طرح عفاف و حجاب بسیار موثرا ست چرا که صدا وسیما می‌تواند با بخش سریال‌ها و رعایت شئونات اسلامی این موضوع را الگویی عملی قرار دهد همچنین رسانه‌های مکتوب می‌توانند تبیین و مطرح کردن فلسفه عفاف و حجاب این موضوع را فرهنگ‌سازی کنند.امیدواریم با رعایت عفاف و حجاب از سوی دستگاه‌های اجرایی و فرهنگسازی این موضوع شاهد ظاهری مناسبی و در شأن جامعه اسلامی باشیم.

پانوشت ومنبع:

۱) تحف العقول: ابومحمد حسن شعبه حرّانی، ۱۴۰۰ ق، تهران، دارالکتب الاسلامیه، ص ۵۴۸.

۲) غررالحکم و دررالکلم: عبدالواحد بن محمد تمیمی واحدی، بی‏تا، تهران، انتشارات دانشگاه تهران، ج ۱، ص ۶۲.

۳) حجاب از دیدگاه قرآن و سنت: فتحیه فتاحی زاده، چ ۳، قم، انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی، ص ۱۸۶ - ۱۸۸.

۴) برای اطلاع بیش‏تر از نقش الگوی زنان در قرآن ر ک به زن در تاریخ و اندیشه اسلامی: فتحیه فتاحی زاده، چ اول، ۱۳۸۳ ش مرکز پژوهش‏های اسلامی صدا و سیما، بخش ششم.

۵) من لا یحضره الفقیه: محمد بن علی بن بابویه قمی (معروف به شیخ صدوق)، چ ۱، ۱۳۶۹ ش، تهران، نشر صدوق، ج ۳، ص ۴۹۳.

۶) تحریر المرئه فی عصر الرسالهٔ: محمد عبدالحلیم ابوشقه، چ اول، ۱۴ - ۱۴۱۰ ق، کویت، دارالقلم، ج ۱، ص ۵.

برگرفته از : مجله پیام زن