کدام کشورها صدام را تا دندان مسلح کردند؟ + اسناد و تصاوير

براساس گزارش‌ها، نیروهای مسلح ارتش عراق در نتیجه فروش عظیم تسلیحاتی توسط  قدرت های غربی، در مدتی کمتر از دو سال، سیستم‌های تسلیحاتی خود رابه بیشتر از چهل درصد افزایش دادند. در آستانه بازپس گیری فاو، در آوریل 1988 (اردیبهشت 1367) ارتش عراق حدود 5 هزار دستگاه تانک، 4500 نفربر زرهی، 5500 عراده توپ، 420 فروند هلی کوپتر و 720 هواپیمای جنگنده و بمب‌افکن آماده برای عملیات در اختیار داشت. این خیل عظیم سیستم‌های تسلیحاتی، با حداقل 300 فروند موشک زمینبه زمین اسکادB، ساخت شوروی تجدید ساختار شده توسط آلمان‌ها و مقادیر زیادی مهمات شیمیایی تولید شده به اتکای فناوری صادراتی آمریکایی ـ اروپایی تکمیل می‌شد.

رژيم صدام با کسب این مقادیر عظیم از جنگ‌افزارهای مدرن متعارف و غیر متعارف، توانست استعداد نیروهای زمینی ارتش خود را از 27 لشگر در سال 1986، به 50 در سال 1988 (1368)، رسانده و به بیش از دو برابر افزایش دهد. این امر نمایانگر رشد واقعی در ساختار نیرو و توانایی‌های عملیاتی صدام‌ بود و در جهت تغییر موازنه استراتژیک کلی منطقه خلیج فارس گام مهمی به شمار می‌رفت.

باشگاه خبرنگاران قصد دارد در اين گزارش به کمک‌هاي نظامي‌ آمريکا وبرخي ديگر از کشورهاي غربي به صدام در هشت سال دفاع مقدس بپردازد.


آمریکا از سال ۱۹۷۲ تا اواسط جنگ ایران و عراق در بغداد صرفا یک دفتر حفاظت منافع با ۱۴ دیپلمات داشت. در نوامبر ۱۹۸۴ آمریکا رسماً سفارتی در عراق گشود. بدین ترتیب بعد از گذشت 17 سال از قطع روابط دیپلماتیک بین دو کشور، این دو کشور مجدداً شروع به برقراری مناسبات سیاسی نمودند.

کنث تیمرمان، کارشناس مسایل سیاسی ایران در همین زمینه می‌نویسد:

برژینسکی اجازه داد صدام در حمله به ایران چراغ سبزی را برای خود تصور کند، چرا که چراغ واضح قرمزی در کار نبود. اما اینکه حمله عراق به ایران را نتیجه نقشه و برنامه‌ریزی آمریکا بدانیم اصلا صحیح نیست. صدام دلایل خودش را برای حمله به کشور ایران داشت، و همان دلایل برای این اقدامش کفایت می‌کرد.

طبق نوشته‌های برژینسکی، آمریکا حتی در واکنش به تحرکات نظامی اتحاد جماهیر شوروی در مرزهای ایران در اوایل جنگ، به مسکو هشدار داده بود که در صورت اشغال جمهوری اسلامی ایران توسط شوروی، آمریکا بنفع ایران و بر علیه عراق وارد جنگ خواهد شد.

به گفته برژينسکي، پس از آزادسازی خرم‌شهر و دیگر نقاط اشغال شده ایران، آمریکا تصمیم به اتخاذ سیاست‌هایی به نفع عراق به منظور حفط توازن در جنگ نمود تا مانع از پیروزی ایرانیان و سقوط دولت صدام گردد.

"هاوارد تيچر" "Howard Teicher مدير سابق امور نظامي-سياسي "شوراي امنيت ملي آمريکا" که در سال 1983 رامسفلد را در بغداد همراهي کرده بود مي‌گويد:

آمريکا در زمان جنگ، با تامين ميلياردها دلار اعتبار، با تامين اطلاعات نظامي و مشاوره، و کمک‌هاي نظامي به صدام هرگونه کمکي مي‌کرد. به گفته اين سياست‌مدار بازنشسته آمريکايي؛ سازمان سيا قراردادهاي کلاني را با صدام امضا کرده بودند تا سلاح‌هاي آمريکايي-غير آمريکايي و عدوات جنگي به عراق بفروشند.


وزارت دفاع آمریکا اطلاعات و مشخصات دیپلمات‌های ایرانی و برنامه‌های تدوین شده برای حمله به ایران، با ذکر نقاط حساس برای بمباران نقاط مختلف ایران را به طور دائم دراختیار دولت عراق قرار می‌داد.

نوامبر ۱۹۸۳ آمریکا در بیانیه‌ای اعلام کرد که «دولت آمریکا هر آنچه لازم، و از نظر قانون موجه، است را انجام می‌دهد تا عراق در جنگ با ایران مغلوب نشود.

آمريکا چه کمک‌هايي به عراق مي‌کرد؟

 در گزارشي كه بعدها در شبكه خبري ABC آمريكا پخش شد، بر اين مساله تاكيد شد كه شركت‌هاي آمريكايي، به طور قانوني و غيرقانوني، نوعي فناوري را در اختيار عراق قرار داده بودند كه اين كشور را قادر مي‌ساخت برنامه‌هاي ساخت پيشرفته‌ترين جنگ افزارهاي نظامي‌اش را ادامه دهد. به گزارش روزنامه financial times،شركت آمريكايي international signal and control نيز در انتقال مخفيانه فناوري ساخت بمب‌هاي خوشه‌اي به عراق دست داشتند.

كمك اطلاعاتي آمريكا به عراق به عنوان يكي از مهمترين نيازمندي‌هاي اين كشور، در صدر موافقت‌نامه‌هاي عراق و آمريكا در سال 1986- محسوب مي‌شد. آمريكايي‌ها درباره فعاليت نيروي هوايي ايران اطلاعات ارزشمندي در اختيار عراق قرار مي‌دادند. اين اطلاعات در آواكس هاي امريكايي مستقر در رياض جمع آوري شدند. روزنامه واشنگتن پست طي گزارشي نوشته بود: آمريكا درباره آرايش نيروهاي ايراني در جبهه‌ها و هدف هاي اقتصادي ايران، اطلاعات ماهواره اي در اختيار عراق قرار مي‌دهد.

ويليام كيسي-william casey- از جمله افرادي بود كه پيوند اطلاعاتي امريكا و عراق را بر قرار مي‌ساخت و پيش از اعزام سفير امريكا به بغداد، يك رييس تمام وقت ايستگاه اطلاعاتي را در بغداد مستقر كرده بود كه قبل از هر حمله بزرگ عراق در جبهه جنگ يا حمله ديپلماتيك در جبهه سياسي مورد مشورت صدام قرار مي گرفت.

آمريکا از سلاح‌هاي شيميايي عراق خبر داشته است

به گزارش BBC به نقل از فارن‌پاليسي؛ ایالات متحده در جریان جنگ ایران و عراق با اطلاع از این که عراق از سلاح‌های شیمیایی استفاده خواهد کرد، کمک‌های اطلاعاتی در اختیار عراق گذاشته بود.

فارین پالیسی می‌گوید این گزارش خود را با استفاده اسناد سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا، سیا، که به تازگی از طبقه‌بندی محرمانه خارج شده‌اند، تنظیم کرده است.

بنابر گزارش فارین‌پالیسی  آمریکا از روی تصاویر ماهواره‌ای متوجه شد که ایران در آستانه به دست آوردن پیروزی‌هایی استراتژیک است و به دنبال آن موقعیت نیروهای ایرانی را به عراق اطلاع داد.

فارین پالیسی می‌گوید ایالات‌متحده کاملا از این موضوع که صدام احتمالا از تسلیحات شیمیایی علیه ایرانی‌ها استفاده خواهد کرد آگاه بوده است.

'خودمان می‌دانستیم'

آمریکا در جریان جنگ ایران و عراق کمک‌های نظامی و اطلاعاتی در اختیار صدام گذاشته بود، اما مقام‌های آمریکایی می‌گویند نمی‌دانستند که ارتش عراق ممکن است از سلاح‌های شیمیایی استفاده کند.

سرهنگ ریک فرانکونا، وابسته نظامی آمریکا در بغداد در مقطع حملات شیمیایی، به فاری‌ن‌پالیسی می‌گوید: "عراقی‌ها به ما هرگز نگفتند قصد دارند از گاز اعصاب استفاده کنند. لازم نبود که بگویند، ما خودمان می‌دانستیم."

عراق در جریان جنگ هشت ساله‌اش با ایران چند بار از سلاح‌های شیمیایی علیه نظامیان و غیرنظامیان استفاده کرد که تنها در هریک از حملات به سردشت و حلبچه، هزاران نفر کشته شدند.

فارین پالیسی می‌گوید کمک‌های اطلاعاتی به عراق، که در حملات شیمیایی استفاده شده، برای این بوده که ایران عقب رانده شده، ناچار به مذاکره بازگردد و سیاست دولت ریگان برای تضمین پیروزی عراق تحقق یابد.

در اسنادی که فارین پالیسی به آنها استناد می‌کند گفته شده ارزیابی سیا این بوده که ایران شواهد قانع‌کننده‌ای درباره کاربرد سلاح‌های شیمیایی نخواهد یافت و همچنین اشاره شده بوده که استفاده شوروی سابق از تسلیحات شیمیایی در افغانستان عکس‌العمل خاصی در پی نداشته و به همین دلیل می‌توان از این سلاح‌ها علیه ایران استفاده کرد.

فروش عامل سياه‌ زخم به رژيم صدام

به گزارش نيويورک‌تايمز، شرکت آمريکايي ""American Type Culture يکي از بزرگ‌ترين تامين‌کننده‌هاي مواد شيميايي صدام در هشت سال دفاع مقدس بود. اين شرکت يک بار در سال 1986، مجموعه‌ای از عوامل بیماری‌زا شامل سه‌گونه سیاه‌زخم، ۵ نوع سم بوتولینیوم و سه‌گونه بروسلا به دانشگاه بغداد فروخت.

درخواست عراق برای این عوامل بیماری‌زا بار دیگر در ۱۹۸۸ به دلیل خصومت دو طرف با ایران پذیرفته شد و این‌بار 11 گونه از این عوامل از جمله 4 نوع سیاه‌زخم به این کشور ارسال شد. نهایتاً در ۱۹۸۹ آمریکا فروش سیاه‌زخم و عوامل بیماری‌زای دیگر را به عراق، ایران، لیبی و سوریه ممنوع کرد.

کمک‌های انگلیس به عراق

رونق ناگهانی بازار عراق برای صنایع ابزارسازی انگلیس نیز کارساز بود .براساس برآورد انجمن فن‌آوری ابزارهای ماشین انگلیس(MTAA)فروش ابزارهای ماشینی این کشور به عراق از 9.2 میلیون دلار در1987میلادی به 5.31 میلیون دلار در سال 1988 میلادی افزایش یافت.

از سوی دیگر برخی از کارخانه‌های انگلیسی در پی فروش سلاح به عراق سودسرشاری به دست آوردند و حتی در سال1988  میلادی فروش این اقلام به 1.1 میلیارد دلار رسید .هم زمان انگلیسی‌ها دفتر خرید ایران در خیابان ویکتوریای لندن را از طریق سازمان اطلاعاتی M-15 کنترل کرده و اطلاعات آن را در اختیار عراق قرار می‌دادند.

به گزارش العالم، طبق اسنادي که پس از 30 سال روزنامه فایننشال‌تایمز بخش‌هایی از آن را منتشر کرد، دولت تاچر با وجود اعلام بی‌طرفی در جریان حمله رژیم بعث به ایران در اواخر سال 1980، علاوه بر فروش جنگنده‌هاي "هوك "، برای رژیم صدام پايگاه نظامي دريايي و هوايي ایجاد کرد.

این اقدام انگلیس درحالی صورت گرفت که این کشور قطعنامه شوراي امنيت را درباره ضرورت خودداری از هر اقدامی که به تنش بيشتر و گسترش جنگ می انجامد، امضا کرده بود.

براساس اين اسناد ، ليست سلاح‌هايي كه دولت تاچر فروش آن را به رژيم صدام پيشنهاد كرده بود ، شامل 78 نوع تجهيزات نظامي از جمله خودروهاي " لند روور" ، خودروهاي نجات ، انواع رادار، لوازم يدكي انواع تانك است، كه البته همه آنها به فروش نرفت.

فایننشال تایمز افزود: نخست وزیر سابق انگلیس در اظهاراتی گفته بود که بهترين راه براي پرهيز از محكوميت علني و به دست آوردن پول از عراق ، فروش تجهيزات نظامي غیرمرگبار به عراق است.

"توماس ترنشاد" وزير مشاور دولت درامور خارجه، سال 1981 در نامه‌اي محرمانه نوشته است كه " قراردادهاي دفاعي به ارزش بيش از 150 ميليون لیره استرلينگ با عراق در شش ماه اخير امضا شده است، كه از جمله آنها قراردادي به ارزش 34 ميليون لیره برای تحویل خودروهاي زرهي بمنظور نجات و تخليه نيروها از ميدان جنگ است، که از طريق اردن در اختيار عراق قرار مي گيرد".

در نامه ترنشاد آمده است كه " ديدار با صدام گامي مهم در راه برقراري روابط كاري با عراق براي تحقق منافع تجاري زياد در زمينه هاي تجاري و سياسي است".

مارگارت تاچر كه به زن آهنين معروف بود، با نوشتن يادداشتي بر اين نامه ، از پيشرفت در روابط عراق و انگليس ، ابراز خرسندي كرد.

کمک‌های آلمان به عراق

آلمان‌ها همانند فرانسه و انگلیس تجهیزات نظامی فراوانی در اختیار عراق قرار دادند .فن‌آوری آلمان‌ها در زمینه‌ تولید سلاح‌های شیمیایی و موشکی از سایر بخش‌ها به کار گرفته شد .آلمان‌در چارچوب سیاست‌هایش و با هدف کاهش خشم صدام نسبت به روابط بازرگانی آلمان با ایران، صادرات تجهیزات نظامی شیمیایی را در اواخر جنگ نسبت به سال‌های قبل از آن با جهش چشمگیری ادامه داد.

در چهار حوزه‌ کلیدی شیمیایی، کالاهای ساخته شده، ماشین‌های سنگین و کنترل ابراز دقیق ماشینی و ابزارهای علمی، فروش آلمان به عراق رشد چشمگیری در دوران جنگ داشت. ارزش فن‌آوری پیشرفته‌ی آلمان به عراق تنها در سالهای 1987،1988میلادی به ترتیب به8.374 و 8.826 میلیون دلار رسید .بخشی از کارخانه‌های آلمان نیز به صورت انحصاری، سلاح‌های مورد نیاز صدام را می‌ساختند.

به گزارش اشپیگل؛ در تاسیسات شیمیایی که شرکت‌های آلمانی در سامره عراق ساخته بودند؛ مواد شیمیایی بسیار مرگبار ”تابون" و ”کلاست "تولید می‌شد. کارشناسان آلمانی همچنین متوجه شدند سه کارخانه فروخته شده به عراق قادر به تولید اسید سیائیدریک" غلیظ و فشرده بودند.

حتی برابر گزارش‌های موثق و محرمانه، آلمان‌ها اطلاعات به دست آمده از مجروحان شیمیایی ایران در بیمارستان‌های آلمانی را در اختیار عراق می‌دادند تا از آنها برای اصلاح ترکیبات شیمیایی مورد استفاده در سلاح‌هایشان بهره‌برداری کنند.

فن‌آوری آلمان‌ها این امکان را برای عراق فراهم می‌ساخت تا به تدریج تولید و ساخت قطعات موشک‌ها از جمله موشک اسکاد و بدنه‌ آن را آغاز کنند .بعدها بازرسان سازمان ملل به مخازن ترکیب اکسیژن سیستم ثبت فشار و شاسی‌های پرتاب موشک عراق دست پیدا کردند که همگی ساخت آلمان بودند.

مجله‌ اشپیگل با آشکار شدن نقش این کشور در انتقال فن‌آوری و کمک‌های فنی به عراق نوشته بود: "امروزه دیگر ثابت شده است که بدون فناوری آلمان، عراق قادر به تولید موشک‌های دوربرد اسکاد B نبوده است. فناوری پیشرفته‌ آلمان که در اختیار عراق قرار می‌گرفت؛ به بغداد این امکان را می‌داد که برد موشک‌های اسکاد   Bرا به 600 کیلومتر افزایش دهد.

در مجموع امکان ورود سلاح و فن‌آروی پیشرفته از شرق و غرب در خلال جنگ و قبل از آن امتیازی بود که عراق از آن بهره‌مند بود. با آن که سهم واردات سلاح و تجهیزات پیشرفته نظامی برای عراق و ایران در سال 1979 یکسان بود؛ اما این رقم در سال‌های نخستین جنگ به نسبت5 به 1به نفع عراق تغییر کرد .در این وضعیت عراق حدود نیمی از نیازمندی‌های سلاح و مهماتش را از خارج از بلوک شرق تهیه می‌کرد که حدود یک سوم آن مهمات پیشرفته‌ کشورهای اروپایی غربی بود که این برتری در بودجه نظامی و خرید فن‌آوری پیشرفته، در تمام طول جنگ برای عراق حفظ شد.