نسخه استاد دانشگاه کالیفرنیا برای بهبود اقتصاد/ نفت ایران همچنان پرطرفدار استاقتصادی

بولتن نیوز_ صفحه انرژی به نقل از فارس، گری دمسکی دارای دکترای اقتصاد از دانشگاه ماساچوست در امهرست یکی از دانشگاه‌های دولتی ایالات متحده آمریکاست. او پیش از هیئت علمی دانشگاه کالیفرنیا ریورساید، عضو هیئت علمی رشته‌ اقتصاد دانشگاه ساترن کالیفرنیا بود. وی همچنین در دانشکده مدیریت دانشگاه لیدز، در رشته اقتصاد کاربردی صاحب کرسی است. دمسکی همچنین به عنوان استاد مهمان در دانشگاه‌ها و مراکز پژوهشی برزیل، بنگلادش، ژاپن، کره، انگلستان، یونان و هند تدریس کرده است.

دمسکی کتاب‌ها، مقاله‌ها و پژوهش‌های بسیاری را در زمینه بانکداری، بی‌ثباتی مالی، توسعه شهری، تمایز بازار اعتبار، بحران اقتصادی آمریکای لاتین و آسیا، استثمار، امور مالی مسکن، بحران وام‌های درجه دو، مقررات مالی، بحران منطقه‌ یورو و سیاست‌گذاری‌های اقتصادی تالیف و منتشر کرده است. از جمله کتابهای وی می توان به «بررسی بحران وام‌های بی‌پشتوانه: تکامل سازمانی و دیدگاه‌های نظری» ، «وام‌های بانکی و وام‌های بی‌پشتوانه»، «سقوط نئوکلاسیکی و مارپیچ‌های نامتعارف: چرا بحران دوقلوی جهانی، اقتصاد را متحول نکرده است» ، « جوامع منفصل: فقیر و ثروتمند در بحث توسعه»، «تنگنای مالی و آینده‌ بانکداری آمریکا»، «جنبه‌های تحلیلی دسترسی به منابع مالی و محرومیت مالی: راهکردهای متنی، مفهومی و گرافیکی» اشاره کرد.

از جمله دروسی که دمسکی تدریس می کند می توان به «هماهنگی و اداره‌ اقتصاد بین‌المللی»، «اقتصادسنجی کاربردی»، «اقتصاد کلان پایه، متوسطه و پیشرفته»، «پول و بانکداری»، «استراتژی مدیریت و اقتصاد»، «تحلیل سیاستگذاری‌های عمومی»، «اقتصاد سیاسی کالیفرنیا»، «اقتصاد سیاسی نابرابری نژادی»، «قانون‌گذاری و سیاستگذاری»، «اقتصاد سیاسی نظام سرمایه گذاری، مارکس، کینز و مینسکی» و محرومیت مالی، جهانی شدن اقتصاد، بحران اقتصادی اشاره کرد.

دمسکی که موفق به کسب گواهی تقدیر از مجلس سنای ایالت کالیفرنیا و نیز عنوان بهترین استاد سال در سالهای 1990 و 2000 شده است، بر این باور است که در حال حاضر اقتصاد جهانی در یکی از بی ثبات ترین وضعیتهای خود به سر می برد.  سرمایه‌گذاری در سراسر جهان در پایین‌ترین سطح خود به لحاظ تاریخی قرار دارد.

او معتقد است، به همراه رکود اقتصادی حاکم بر جهان، اقتصاد جهانی از بحران بیکاری رنج می برد.

از نگاه این دکترای اقتصاد، در حال حاضر تنها ناحیه‌ رشد سریع اقتصادی وابسته به استخراج منابع جدید نفت و گاز از نفت خام است.  از دیدگاه وی، نفت ایران با وجود تحریمها همچنان پرطرفدار است و این کشور برای تکمیل استخراج منابع خود، نیازمند منابعی متکی بر خودکفایی داخلی و توسعه‌ تولید صنعتی و بخش خدماتی است. دیگر دیدگاه‌های استاد دانشگاه‌های لیدز و کالیفرنیا را در ارتباط با اقتصاد جهان و ایران را در گفت وگو با خبرنگار اقتصادی خبرگزاری فارس بخوانید:

• اقتصاد جهانی در یکی از بی ثبات ترین وضعیتهای ممکن

فارس: وضعیت کنونی اقتصاد جهان را چطور ارزیابی می کنید؟

دمسکی: هم‌اکنون اقتصاد جهانی در یکی از بی‌ثبات‌ترین وضعیت‌های ممکن قرار گرفته است. سرمایه‌گذاری به عنوان نظامی اقتصادی، وابسته به تولید دایمی ارزش افزوده‌ای است که از سودها و هزینه‌های مالی، درآمد حاصل از بهره‌ و رانت به دست می‌آید. نظام سرمایه‌گذاری برای حفظ رشد باید خروجی‌هایی برای محصولات تولیدی خود بیاید و همچنین سرمایه‌گذاری دوباره و یا خرج کردن این ارزش افزوده را تضمین کند.

• تغییر مرکز تولیدات از کشورهای شمال به کشورهای جنوب جهان طی سه دهه

در طول سه دهه‌ گذشته، مرکز تولیدات از کشورهای شمال جهان به کشورهای جنوب جهان مانند چین، بنگلادش، ویتنام، فیلیپین و مکزیک تغییر یافته است. اگرچه دستمزد بسیار کم در این کشورها به این معناست که کارگران تولید سود کرده‌اند ولی عملا آنها تقاضایی برای محصولات خود ندارند. سرمایه گذاری فراساختاری چین و هزینه‌های ناشی از بدهی‌های برخی کشورهای شمال جهان ، به خصوص ایالات متحده، این تقاضا را فراهم می‌کنند. علاوه بر آن رونق جهانی کالا در پی توسعه‌ چین (از آن‌جایی که چین به طور کلی کشوری در مواجهه با فقر کالا است) به مکان‌های دیگر به خصوص کشورهای آمریکای لاتین، رونق بخشیده است. تمامی این شیوه‌ها اکنون به طور گسترده‌ای به کار گرفته می‌شوند.

• افزایش سرعت رونق اقتصادی چین با غلبه بر سه مشکل اساسی

فارس: به محدودیت تقاضا برای محصول تولیدی در کشورهای جنوب جهان اشاره کرد، دلیل عمده آن در کشوری مانند چین با گستردگی جمعیتی بالای آن چیست؟

دمسکی: سرعت رونق اقتصاد چین رو به کاهش است و تنها زمانی به رشد سریع می‌رسد که بخش مصرف‌کنندگان آن آزادی بیشتری پیدا کند ولی انجام این کار نیازمند حل مشکل سه‌گانه‌ آلودگی، امنیت اجتماعی و نبود صدایی مردمی است.

فارس: آیا کشورهای جنوب جهان همچنان از رونق اقتصادی برخوردارند؟

دمسکی: سرعت رشد اقتصادی در کشورهای آمریکای لاتین نیز همراه با چین کاهش یافته است و اقتصاد ملی آنها به گونه‌ای نیست که تنها با سیاست‌های کینزی سرعت خود را بازیابند.

• رکود اقتصادی حاکم بر منطقه یورو مشابه 20 سال پیش ژاپن

فارس: از وضعیت اقتصادی در کشورهای اروپایی و منطقه یورو بگویید.

دمسکی: اقتصاد آلمان نیز همراه با چین کاهش یافته است و در پی آن اقتصاد لهستان و ترکیه به عنوان مهم‌ترین سایت‌های تولید برون‌مرزی شرکت‌های آلمانی نیز، دچار این کاهش رشد اقتصادی شده‌اند. دیگر کشورهای منطقه‌ یورو نیز با رکود اقتصادی مشابه 20 سال پیش ژاپن مواجه شده‌اند. البته، وضعیت ژاپن نشانگر این است که رکود اقتصادی بلندمدت قابل کنترل است. در واقع «قدرت» واضح اقتصاد آمریکا، بازتاب توقع پایین تحلیلگران جهان شمالی است و «تغییر وضعیت» انگلستان، ناشی از پایه‌گذاری ضعیف پس از بحران است.

• حاکمیت رکود اقتصادی ، توأم بیکاری بر جهان

فارس: عمده دلیل وضعیت کنونی حاکم بر جهان چیست؟

دمسکی: در سراسر جهان اقتصاد از لحاظ سرمایه‌گذاری در پایین‌ترین میزان خود در تاریخ قرار دارد. کسب و کارها به دلیل بی‌اطمینانی و محدودیت‌های اعتباری اقدام به سرمایه گذاری نمی‌کنند. در مقابل بانک‌ها نیز به دلیل همین عدم اطمینان و بی‌ثباتی ترازنامه تمایلی به اعطای وام ندارند. یکی از اثرات ماندگار بحران اقتصادی جهانی این است که فعالیت موسسات مالی متوسط و کوچک‌تر از بین رفته است، در حالی که بانک‌های بسیار بزرگ که در آستانه‌ رکود اقتصادی در میان بازارهای جهانی جایگاه خود را ارتقا داده و بازار اعطای وام را به دست گرفته اند، همچنان بر بازار مسلط هستند، اگرچه به جز تجدید مداوم پرداخت حقوق‌های بسیار بالا در مکان‌های مهم جهانی (مانند لندن، نیویورک، سنگاپور، شانگهای) نقش روشنی در رشد اقتصادی ندارند. به همراه این رکود اقتصادی، بحرانی در بیکاری و رشد شغلی در سراسر جهان به وجود آمده است. برون‌سپاری استخدام و تولید برون مرزی محصولات تقریبا نظریه پیشرفت و ثبات شغلی برای نیروی کار جوان را از بین برده است.

• نسخه ای برای بهبود وضعیت اقتصاد جهان

• بهبود قیمت نفت؛ جلوگیری از فروپاشی اقتصادی روسیه، امید برای اقتصاد آمریکا

فارس: برای بهبود این وضعیت، راهکار پیشنهادی شما چیست؟

دمسکی: در حال حاضر تنها ناحیه‌ رشد سریع اقتصادی وابسته به استخراج منابع جدید نفت و گاز از نفت خام است. قیمت نفت از پایین‌ترین حد خود پس از بحران، بهبود یافته است،روسیه را از فروپاشی اقتصادی نجات داده و امیدی برای اقتصاد آمریکا ایجاد کرده که در غیر این صورت در حالتی «خنثی و بی طرف» بود.

• نفت ایران با وجود تحریم همچنان پرطرفدار است

• ایران منابع آب و خاک بی ثبات خود را مدیریت کند

فارس: با این تفاسیر وضعیت اقتصاد ایران را چگونه ارزیابی می کنید؟ چه توصیه ای برای بهبود وضعیت آن دارید؟

دمسکی: در حالی که اقتصاد ایران به حاشیه رانده شده و در تحریم شدید و روبه فزونی به سر می‌برد،  وضعیت کلی اقتصاد جهان وخیم‌تر شده است. نفت یا به عبارتی بیشترین صادرات ایران به جهان در طول تاریخ، هنوز پر طرفدار است ولی در موقعیتی با قیمت روبه رشد و تنوع عرضه کننده‌ها باقی مانده است. اقتصاد ایران و ترکیه شباهت زیادی به یکدیگر دارند اگرچه ترکیه از نظر جغرافیایی مزیت‌های بیشتری دارد. ایران برای تکمیل استخراج منابع، نیازمند منابعی متکی بر خودکفایی داخلی و توسعه‌ تولید صنعتی و بخش خدماتی است. این کشور همچنین باید منابع آب و خاک بی‌ثبات خود را مدیریت کند. با این کار امکان ایجاد درآمد از راهبردها و تکنولوژی‌های سازگار با محیط زیست نیز ایجاد می‌شود. در مورد اقتصادهای در حال توسعه‌ مانند اقتصاد ایران بهتر است چنین تغییراتی توسط  موسساتی انجام شوند که قادر به هدایت سرمایه‌ها به حوزه‌های پردرآمد جدید هستند. این گونه تغییرات نیازمند همکاری و هماهنگی بخش‌های و گروه‌های ذینفع در ایران هستند.

گفت وگو از : مریم سلیمی