قبلا سوار شدن هواپیماهای نو و پروازهای بدون تأخیر برای بسیاری از ایرانیان یک آرزو بود اما اکنون که نرخ بلیت هواپیما تا 70 درصد افزایش یافته و آزادسازی قیمت بلیت هواپیما مطرح میشود این امر دیگر یک آرزو نیست بلکه توقعی است که مردم از صنعت حمل و نقل هوایی کشورشان دارند که البته مسئولان هم وعده و نوید بهبود ناوگان و ارتقای کیفیت خدمات را میدهند.
بولتن نیوز: خرید هواپیماهای جدید یا کم سن و سال، تکریم حقوق مسافران در فرودگاهها، کاهش تاخیرها و برخورد جدی با شرکتهای متخلف برخی از این وعدههاست که مسافران در انتظار تحقق آن هستند.
در کشور 54 فرودگاه غیر نظامی وجود دارد که سالانه ظرفیت جابهجایی 85 میلیون مسافر را دارند اما در سال گذشته بیش از 43 میلیون مسافر در فرودگاههای کشور جا به جا شدند.
در بخش حمل و نقل هوایی ایران 19 شرکت هواپیمایی خارجی و 26 شرکت هواپیمایی داخلی وجود دارد که هفته پیش رییس سازمان هواپیمایی کشوری پروانه بهرهبرداری هشت شرکت هواپیمایی غیر فعال را لغو کرد که با لغو هشت شرکت آرامایر (باری)، اطلسایر، ایلامایر (راه کربلا)، پاسارگاد، تهرانایر، سفیران، صها و صافات اکنون 18 ایرلاین ایرانی فعال هستند.
البته سازمان هواپیمایی کشوری به شرکتهای هواپیمایی آبان (باری)، ارم و اروند نیز به منظور فعالیت مجدد و عملیاتی شدن شرکت مهلت سه ماهه داده و به شرکتهای هواپیمایی تفتان، چابهار، سهند و فارس قشم نیز مهلت شش ماهه داده است.
در حال حاضر بیش از 231 فروند هواپیما با عمر متوسط 22 سال در کشور وجود دارند که نزدیک به 40 هزار صندلی در ناوگان هوایی کشور ایجاد کرده است.
طی دو – سه سال اخیر هواپیماهای شرقی که تلخترین سوانح هوایی را برای مردم ایران برجای گذاشتند، از ناوگان کشور خارج شدند و جای خود را بویینگهای MD دادند.
طبق آخرین تصمیم سازمان هواپیمایی کشوری هواپیماهایی اجازه ورود به کشور را دارند که حداقل سال ساخت آنها 2002 باشد یعنی هواپیماهای 10 سال به بالا حق ورود به کشور را ندارند.
اساسا سیاست سازمان هواپیمایی کشوری نوسازی ناوگان و ممانعت از پرواز هواپیماهای فرسوده است. بر این اساس عمر ناوگان باید کاهش یابد و هواپیماهایی که سن بالایی دارند به تدریج از چرخه پرواز خارج و هواپیماهای جوانتر جایگزین آنها شوند تا به افق ترسیمی 1404 که به پرواز درآمدن 550 فروند هواپیما است، دست یابیم.
بر اساس قانون برنامه پنجم توسعه از ابتدای سال سوم برنامه، دولت موظف است نسبت به آزادسازی نرخ بلیت هواپیما اقدام کند که به گفته رییس سازمان هواپیمایی کشوری مقدمات، برنامهها و پیش نیازهای این امر در سازمان هواپیمایی کشوری با انجام کار کارشناسی مدون شده و از آنجا که آزاد سازی نرخ بلیت هواپیما جزء سیاستهای کلان به شمار میرود، اجرای آن منوط به نظر و دستور هیات دولت است و در صورت اعلام از سوی دولت، آزاد سازی نرخ بلیت انجام خواهد شد.
طبق آنچه پهلوانی تاکید کرده در صورت آزادسازی با برنامهریزیهای صورت گرفته، همزمان منافع صنعت حمل و نقل هوایی کشور و مردم لحاظ خواهد شد.
به نظر میرسد با اجرای آزاد سازی تغییر چندانی در افزایش قیمت بلیت هواپیما ایجاد نشود چراکه بازار کشش ندارد و ایرلاینها برای حفظ مشتریان خود مجبورند قیمتها را تعدیل کنند.
ایرلاینهای ایرانی که از سال 45 تا کنون ایجاد شدهاند متشکل از بخش خصوصی، نظامی و دولتی هستند. در این میان نگاهی به تاریخچه تاسیس و شرایط امروز آنها خالی از لطف نیست.
**شرکت هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران (هما)
شرکت هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران(هما) به عنوان اولین ایرلاین ایرانی در سال 1345 تحت عنوان شرکت هواپیمایی ملی ایران با هدف حمل و نقل بار، مسافر و محمولات پستی به داخل و خارج کشور تاسیس شد که هماکنون در بسیاری از مسیرهای داخلی و خارجی تردد دارد.
** شرکت هواپیمایی ایران ایرتور
شرکت هواپیمایی ایران ایرتور در سال 1372 به عنوان یک شرکت فرعی شرکت هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران(هما) به منظور انجام کارهای چارتری و توریستی تاسیس شد وپس از مدتی تعدادی هواپیما اجاره و خرید.
این شرکت که به وزارت دفاع منتقل شد در مسیرهای مختلف پرواز دارد.
** شرکت هواپیمایی آسمان
شرکت هواپیمایی آسمان پس از انقلاب از ادغام حدود شش شرکت کوچک به عنوان ایرتاکسی تشکیل شد.
این شرکت ابتدا قرار بود برای نقاط دور افتاده و با هواپیماهای کوچک فعالیت کند اما با تغییر قانون (طبق قانون در آن زمان فقط شرکت هواپیمایی جمهوری اسلامی میتوانست هواپیماهای پهن پیکر داشته باشد) این شرکت از ناوگان با برد متوسط و هواپیماهای با صندلی بیشتر به کار گرفت و در مناطقی که مسافر کمتر و مشکلات بیشتری داشت پرواز کرد.
** شرکت هواپیمایی ماهان
شرکت هواپیمایی ماهان نیز توسط بخش خصوصی در سال 1372 تاسیس شد و جزء شرکتهایی است که طی مدت اخیر به خوبی رشد کرده و نام این ایرلاین در زمره ایرلاینهای ایمن منطقه قرار دارد.
** شرکت هواپیمایی کاسپین
شرکت هواپیمایی کاسپین نیز در سال 1372 تاسیس شده و در حال حاضر شش فروند هواپیما دارد.
** شرکت هواپیمایی کیش
شرکت هواپیمایی کیش در سال 1371 شکل گرفت و متعلق به سازمان منطقه آزاد کیش است.
** شرکت هواپیمایی نفت
شرکت هواپیمایی نفت نیز در سال 1371 با هدف جابهجایی و ارائه خدمات حمل ونقل به کارکنان نفت تاسیس شد.
** شرکت هواپیمایی ساها
شرکت هواپیمایی ساها که در سال 1369 توسط نیروی هوایی ارتش تاسیس شده است به دلیل بالابودن سن ناوگان، ادامه فعالیتش از اردیبهشت ماه از سوی سازمان هواپیمایی کشوری متوقف شدو قرار است این ایرلاین با واردات هواپیماهای جدید فعالیت خود را از سر بگیرد.
** شرکت هواپیمایی تابان
شرکت هواپیمایی تابان که در سال 1385 تاسیس شده متعلق به بخش خصوصی است.
** شرکت هواپیمایی فارس قشم
شرکت هواپیمایی فارس قشم در سال 1385 تاسیس شده که پایگاه اصلی آن در جزیره قشم است و سازمان عمران قشم نیز از سهامداران این شرکت است.
این شرکت جزء ایرلاینهایی است که به منظور فعالیت مجدد و عملیاتی شدن شرکتش از سوی سازمان هواپیمایی کشوری مهلت شش ماهه گرفته است.
**شرکت هواپیمایی زاگرس
شرکت هواپیمایی زاگرس که در سال 1386 تاسیس شده توسط بخش خصوصی اداره میشود.
**شرکت هوایپمایی معراج
شرکت هوایپمایی معراج ایرلاینی دولتی است و با چهار فروند هواپیما فعال است.
**شرکت هواپیمایی هسا
شرکت هواپیمایی هسا متعلق به شرکت صنایع هواپیماسازی ایران است که با شش فروند هواپیما فعالیت دارد.
** شرکت هواپیمایی قشم
این ایرلاین با خرید شرکت هواپیمایی فراز قشم فعالیت خود را توسعه داده است و اکنون 22 فروند هواپیما دارد.
** شرکت هواپیمایی آتا
این شرکت در سال 88 در تبریز تاسیس شد و با چهار فروند هواپیما فعالیت خود را آغاز کرد و اکنون 10 فروند هواپیما دارد.
** شرکت هواپیمایی سهند آسیا
شرکت هواپیمایی سهند آسیا نیز از سال 88 با دو فروند هواپیمای بوئینگMD فعالیت خود را آغاز کرده است.
** شرکت هواپیمایی اترک
این شرکت که سال گذشته در بجنورد تاسیس شده است اکنون با سه فروند هواپیما فعالیت میکند.
** شرکت هواپیمایی پویا ایر
این شرکت نیز یکی دیگر از ایرلاینهای تازه تاسیس ایرانی است که در زمینه جابهجایی مسافر فعالیت میکند.