چطور پس از زایمان زشت نشویم؟

مجله سیب سبز: بارداري يكي از لذت‌بخش‌ترين تجربياتي است كه يك زن طي زندگي خود از سر مي‌گذراند؛ تجربه‌اي كه البته با رخ دادن تغييرات زيادي در بدن مادر همراه است كه بخش زيادي از اين تغييرات در پوست مادر اتفاق مي‌افتد. در اينجا به اين تغييرات اشاره مي‌كنيم، البته همه اين تغييرات ممكن است در بدن يك خانم باردار اتفاق نيفتد اما به هرحال آگاه بودن از آنها براي هر زني كه ممكن است در آينده تجربه بارداري داشته باشد، لازم است. 

براساس تحقيقات موسسه ملي بارداري آمریکا، بيش از 90درصد زنان باردار طي 9 ماه بارداري خود خطوط بارداري را روي پوست بخشي از بدن خود خواهند ديد. اين خطوط به رنگ‌هاي صورتي يا قرمز هستند و به صورت عموما افقي روي ناحيه شكم، ران‌ها يا سينه‌ها ظاهر مي‌شوند و حالت آنها به گونه‌اي است كه انگار پوست در آن نواحي تا‌خورده است.  هنوز راه‌هاي مشخص و قاطعي براي پيشگيري از بروز اين خطوط يافت نشده است اما برخي مطالعات محدود نشان داده كه شايد استفاده از بعضي كرم‌هاي پوستي بتواند ميزان بروز اين خطوط را كاهش دهد. در مطالعه‌اي در سوئد مشخص شد زناني كه از ماه‌هاي اوليه بارداري روي پوست ناحيه شكم خود كرم‌هاي پوستي حاوي ويتامين E و اسيد آلفاهيدروكسي مي‌ماليدند با تعداد و شدتي كمتر شاهد بروز خطوط بارداري بودند. 

دكتر مانوئل سرا، پروفسور زنان و زايمان در كالج هرش آيلند آپتون مي‌گويد: « طي 3 ماهه دوم بارداري، ممكن است تغييرات رنگ پوست صورت در گروهي از زنان باردار اتفاق بيفتد كه اين گروه از تغييرات را كلواسما يا ماسك بارداري مي‌نامند.» اين استاد دانشگاه توضيح مي‌دهد كه علت بروز اين پديده اين است كه هورمون‌هايي كه در دوران بارداري در بدن مادر ترشح مي‌شوند هورمون ملانين را تحريك مي‌كنند و اين هورمون هم باعث مي‌شود رنگدانه‌هاي بيشتري از سلول‌هاي پوستي ترشح شود. 

البته تغييرات پوستي گاه آنقدر خفيف است كه خود فرد يا اطرافيانش متوجه آن نمي‌شوند. گاه هم تغييرات به گونه‌اي است كه حالت آفتاب‌سوختگي را تداعي مي‌كند. البته در اين موارد تنها پوست صورت اين حالت را داشته و پوست باقي بدن حالت طبيعي دارد. درست است كه نمي‌توان جلوي ترشح هورمون‌هاي بارداري را گرفت اما هرچقدر در معرض نورآفتاب كمتري قرار بگيريد احتمال بروز كلواسما در شما كاهش مي‌يابد. زناني كه از ضدآفتاب مناسب استفاده مي‌كنند و درخارج از خانه كلاه بر سرشان مي‌گذارند به ميزان كمتري اين تغيير رنگ را در صورت خود شاهد خواهند بود. 

طي دوران بارداري پوست شكم كشيده و سفت مي‌شود و در اواخر بارداري ممكن است به اين علت خارش شديد در ناحيه شكم ايجاد شود. افزايش تعريق و بالا رفتن گرماي بدن مي‌تواند باعث بروز جوش‌هاي حساسيتي و چركي در ناحيه شكم شود. در بعضي موارد دوش گرفتن با آب خالي، حتي چندبار در روز مي‌تواند تمام اين مشكلات را برطرف كند. پوشيدن لباس‌هاي نخي نازك و به حداقل رساندن تماس پوست شكم با لايه‌هاي مختلف لباس و جلوگيري از تعريق هم مي‌تواند شدت علائم را كاهش دهد.  استفاده از يك مرطوب‌كننده مناسب براي جلوگيري از خشكي پوست هم مي‌تواند كمك‌كننده باشد اما اگر با تمام اين توصيه‌ها جوش‌هاي شكمي شما بهبود نيافت حتما با يك پزشك متخصص پوست در اين مورد مشاوره كنيد. 

طي دوران بارداري ميزان جريان خون مادر افزايش مي‌يابد و به دليل افزايش وزن شكم، ميزان بار روي وريدهاي قسمت تحتاني بدن افزايش مي‌يابد و اين به معناي افزايش احتمال ابتلا به واريس است. رگ‌هاي واريسي رنگ‌هاي آبي يا سبز تيره‌اي هستند كه ضخيم شده و سفت به نظر مي‌رسند و ظاهري زشت به اندام‌ها مي‌دهند. بخشي از احتمال ابتلا به واريس ناشي از ژنتيك است اما شما مي‌توانيد با برخي اقدامات ساده از احتمال ابتلا به اين حالت بكاهيد. مهم‌ترين نكته اين است كه از ايستادن يا نشستن در يك حالت ثابت براي مدت طولاني پرهيز كنيد. درصورتي كه بايد بايستيد هرچند دقيقه يك‌بار براي مدتي كوتاه بنشينيد يا راه برويد. پوشيدن جوراب‌هاي مخصوص واريس هم در اين مورد كمك‌كننده است. در زمان نشستن هم پاي خود را بالا بگذاريد و ويتامين C كافي به بدن‌تان برسانيد تا احتمال واريس در شما كمتر شود. 

ناحيه سينه‌ها در بسياري از زنان باردار طي دوران بارداري تغيير رنگ مي‌يابد و تيره‌تر مي‌شود كه اين تيرگي برخلاف خط سياه پس از زايمان خودبه‌خود برطرف مي‌شود. ضمنا اين تغييرات رنگي و تيره شدن ممكن است در خال‌ها و دانه‌هاي گوشتي پوست هم ديده شود اما اين نكته را هم در نظر بگيريد كه هر تغيير ديگري در خال‌هايتان (مثلا اندازه، شكل، پيدا شدن حاشيه‌هاي نامنظم و ايجاد خونريزي‌ در آنها) را حتما بايد به متخصص پوست اطلاع دهيد تا در مورد احتمال سرطاني بودن اين خال‌ها تحقيق كند. 

افزايش برخي هورمون‌ها طي بارداري باعث افزايش ترشح چربي از سلول‌هاي پوست مي‌شود و اين حالت همان‌طور كه مي‌دانيد باعث افزايش احتمال بروز آكنه مي‌‌شود. اگر مي‌خواهيد طي بارداري پوستي پر از جوش پيدا نكنيد روزي دو بار صورت‌تان را با يك شوينده غيرمعطر مناسب پوست‌تان بشوييد. اين را هم بدانيد كه بسياري از داروهاي معمول ضدجوش، حتي آنهايي كه بدون نسخه به فروش مي‌رسند، براي استفاده در مقطع بارداري مناسب نيستند و براي مصرف آنها حتما بايد بروشور و نقاط احتياط دارو را مطالعه كنيد اگر نگران زياد شدن جوش‌ها روي صورت يا بدن‌تان هستيد حتما با يك متخصص پوست در اين مورد مشورت كنيد. 

خيلي از زنان باردار در 3ماهه دوم بارداري شاهد بروز خطي در ناحيه زيرناف خود به صورت مستقيم به سمت پايين هستند. اين خط در آغاز معمولا كمرنگ است اما به مرور شروع به سياه شدن مي‌كند و به همين دليل به خط سياه شهرت دارد. به طور معمول پس از زايمان، تيره‌تر شدن اين خط براي چندروز ادامه مي‌يابد اما طي ماه‌هاي پس از بارداري اين خط بدون هيچ درمان و به صورت خود به خود محو خواهد شد.