١٠ واقعيت درباره خواب ديدن

 مردها خواب مى‌بينند. زن‌ها خواب مى‌بينند. حتى بچه‌ها خواب مى‌بينند. همه ما خواب مى‌بينيم، حتى کسانى که ادعا مى‌کنند که خواب نمى‌بينند هم خواب مى‌بينند. در واقع، پژوهشگران دريافته‌اند که افراد معمولاً هر شب چند بار خواب مى‌بينند که هر کدام بين ٥ تا ٢٠ دقيقه طول مى‌کشد. بنابراين، در يک طول عمر معمولى، افراد به طور ميانگين شش سال را صرف خواب ديدن مى‌کنند!

 براساس برآوردهاى صورت گرفته توسط آلن هابسون، پژوهشگر خواب، در حدود ٩٥ درصد خواب‌ها کوته زمانى پس از بيدار شدن، فراموش مى‌شوند. چرا به ياد آوردن خواب‌ها دشوار است؟ براساس يک نظريه، تغييراتى که در مغز در خلال خوابيدن اتفاق مى‌افتد از پردازش و ذخيره‌سازى اطلاعات که براى شکل دادن حافظه مورد نياز است، پشتيبانى نمى‌کند. اسکن مغزى از افراد به هنگام خواب نشان داده است که قطعه پيشانى، ناحيه‌اى که نقشى کليدى در شکل دادن حافظه بازى مى‌کند، در خلال خواب REM (حرکات سريع چشم)، يعنى مرحله‌اى که خواب ديدن اتفاق مى‌افتد، غيرفعال است.

 با وجودى که در حدود ٨٠ درصد خواب‌ها رنگى هستند امّا درصد کمى از افراد ادعا مى‌کنند که فقط خواب‌هاى سياه و سفيد مى‌بينند. در يک مطالعه، افرادى که در حال خواب ديدن بودند را از خواب بيدار مى‌کردند و از آ‌نها مى‌خواستند که از يک طيف رنگ، رنگى که مطابق با خوابشان بوده را انتخاب کنند. بيشترين رنگى که انتخاب شد، رنگ‌هاى روشن و ملايم بودند.

 پژوهشگران به تفاوت‌هايى بين محتواى خواب‌هاى زن‌ها و مردها پى برده‌اند. در يک مطالعه، چنين نتيجه‌گيرى شده است که مردها بيشتر از زن‌ها خواب‌هايى درباره پرخاشگرى مى‌بينند. براساس گفته‌هاى ويليام دامهوف، پژوهشگر خواب، زن‌ها خواب‌هاى طولانى‌تر و با شخصيت‌ها و اشخاص بيشتر مى‌بينند. در ارتباط با شخصيت‌هايى که نوعاً در خواب‌ها ظاهر مى‌شوند، در خواب مردها تعداد شخصيت‌هاى مرد دو برابر تعداد زن‌هاست در حالى که زن‌ها درباره هر دو جنسيت تقريباً به طور برابر خواب مى‌بينند.

 آيا تا کنون سگ يا گربه‌اى را ديده‌ايد که پا يا دمش را در هنگام خواب تکان مى‌داده است؟ هر چند با اطمينان نمى‌توان در اين مورد صحبت کرد اما پژوهشگران معتقدند که حيوانات نيز احتمالاً خواب مى‌بينند. حيوانات نيز مانند انسان‌ها، مراحل خواب شامل چرخه‌هاى REM و NREM را طى مى‌کنند. در يک مطالعه، به گوريلى چند نماد به عنوان ابزار ارتباطى آموخته شد. در يک مقطع، گوريل علامت «شکل خواب» را انتخاب کرد و اين احتمالاً نشانگر اين بود که تجربه خواب ديدن داشته است.

 خواب روشن خوابى است که شما با وجودى که هنوز در حال خواب هستيد اما از اين که داريد خواب مى‌بينيد آگاهى داريد. در خلال اين نوع خواب، شما مى‌توانيد غالباً محتواى خوابتان را کنترل يا هدايت کنيد. تقريباً نيمى از مردم مى‌توانند به ياد آورند که حداقل يکبار چنين خوابى را تجربه کرده‌اند و برخى افراد به دفعات چنين تجربه‌اى را داشته‌اند. 

 در طول يک دوره چهل ساله، کاليون هال، پژوهشگر، بيش از ٥٠ هزار خواب را از دانشجويان دانشکده ثبت کرد. اين گزارش‌ها در خلال دهه ١٩٩٠ توسط يکى از دانشجويان هال به نام ويليام دامهوف در دسترس عموم قرار گرفت. گزارش خواب‌ها نشان داد که بسيارى از هيجانات از جمله شادى، لذت و ترس در خواب‌ها وجود داشته است. متداول‌ترين هيجانى که در خواب‌ها وجود داشته اضطراب بوده و به طور کلّى هيجانات منفى بسيار بيشتر از هيجانات مثبت بوده است.

 ٨-نابينايان نيز خواب مى‌بينند

با وجودى که کسانى که قبل از پنج سالگى بينائيشان را از دست داده‌اند، در دوران بزرگسالى خواب‌هاى تصويرى نمى‌بينند امّا هنوز خواب مى‌بينند. عليرغم فقدان تصاوير، خواب افراد نابينا به همان پيچيدگى و روشنى افراد بيناست. خواب افراد نابينا به جاى حس تصويرى، معمولاً شامل اطلاعاتى از ديگر حواس نظير صوت، لمس، مزه، شنوايى و بويايى است.

 مشخصه خواب REM، مرحله‌اى که خواب ديدن در خلال آن اتفاق مي‌افتد، فلج عضلانى است. چرا؟ اين پديده، فقدان کشيدگى طبيعى عضلانى در خواب نام دارد و شما را از حرکت و نقش بازى کردن در خواب‌هايتان به هنگام خوابيدن باز مى‌دارد. اساساً به دليل آن که نورون‌هاى حرکتى تحريک نمى‌شوند، بدن شما حرکت نمى‌کند.

 در برخى موارد، اين فلج عضلانى حتى تا ١٠ دقيقه پس از بيدار شدن نيز ادامه مى‌يابد. وضعيتى که به آن فلج خواب مى‌گويند. آيا تا کنون برايتان پيش آمده که وسط يک خواب وحشتناک از خواب پريده باشيد و ببينيد که قادر به حرکت نيستيد؟ با وجودى که اين تجربه ترسناکى است امّا به عقيده متخصصان کاملاً عادى است و تنها چند دقيقه طول مى‌کشد تا کنترل عادى عضلانى باز گردد.

١٠- سيارى از خواب‌ها عموميت دارند

با وجودى که خواب‌ها غالباً به شدّت تحت تأثير تجربيات فردى ما هستند امّا پژوهشگران دريافته‌اند که برخى موضوعات در بين فرهنگ‌هاى مختلف، بسيار مشترکند. براى مثال، آدم‌ها در سراسر دنيا غالباً خواب‌هايى درباره تحت تعقيب بودن، مورد حمله قرار گرفتن و يا پرت‌شدن مى‌بينند. خواب‌هاى مشترک ديگر شامل رويدادهاى مدرسه، احساس يخ‌زدگى و بى‌حرکتى، دير رسيدن، پرواز و عريان بودن در بين جمع مى‌باشد.