آداب آشامیدن وتناول غذا دراسلام

 رهنمود امام صادق (ع) درباره نوشیدن آب

امام صادق علیه السلام می‌فرماید: هر کس در آب آشامیدن این آداب را رعایت کند خداوند او را مستحق بهشت کند: وقتی که ظرف آب را نزدیک دهان آورد بسم‌الله بگوید، سپس بنوشد و پیش از سیراب شدن، ظرف را از دهانش دور کند و حمد خدا بگوید، سپس دوباره بنوشد و ظرف را از دهانش دور کند و حمد خدا بگوید سپس بنوشد و ظرف را دور کند و حمد خدا را بگوید.

دعای نوشیدن آب

امیر مومنان علی‌ علیه‌السلام می‌فرماید: هرگاه رسول خدا (ص) آب می‌آشامید، می‌فرمود: «الحمدالله الذی لم یجعله اجاجا بذوبنا و جعله عذابا فراتا بنعمة»؛ سپاس خدای را که آن را به سبب گناهانمان برایمان تلخ قرار نداد بلکه آن‌ را به سبب نعمتش شیرین و گوارا قرار داد.

آداب نوشیدن

1-ایستادن

حضرت علی (ع) می‌فرماید: ایستاده آب ننوشید، چرا که درد بی‌درمان آورد، مگر اینکه خدای عزوجل بهبودی بخشد.

امام صادق (ع) با تفکیک میان نوشیدن در شب و روز، در حقیقت سخن حضرت امیر (ع) را تفسیر کرده و می‌فرماید: ایستاده آب نوشیدن در روز غذا را گوارا می‌کند و در شب زردآب می‌آورد.4

2-با دست شسته

رسول خدا (ص) می‌فرمایند: دستانتان را بشوئید آنگاه در آنها آب بنوشید چرا که هیچ ظرفی پاکیزه‌تر از دست نیست.

 پرسش از آب سرد در قیامت

حضرت رسول (ص) می‌فرماید: نخستین سؤالی که در قیامت از انسان درباره نعمت (مادی) می شود این است که به او می‌گویند؛ آیا بدن سالم به تو ندادیم و از آب سرد سیرابت نکردیم؟

امیر مؤمنان در تفسیر آیه «ثُمَّ لَتُسْأَلُنَّ یَوْمَئِذٍ عَنِ النَّعِیمِ» که در قیامت از نعمت سؤال می‌شود، می‌فرماید: «مقصود از نعمت، آب سرد در روزهای گرم است».

نکته: البته آب از مصادیق روشن نعمت مادی است و آنچه از امام صادق (ع) رسیده است که «نحن النعیم» یعنی ما نعمت مورد سؤال هستیم.

پرهیز از منع آب

رسول خدا (ص) می‌فرماید: مردم را از سه چیز نمی‌شود محروم کرد که یکی از آنها آب است 9 و نیز می‌فرماید:‌روز قیامت خدا به سه کس نظر لطف نکند و پاکشان نگرداند و برایشان کیفر دردناکی است؛ از جمله کسی که در مسیر راه عمومی، آبی دارد ولی آن را از رهگذران مضایقه می‌کند.

آلوده نکردن آب

برای مسلمان شایسته نیست آب را که مایه حیات انسان و هر موجود زنده‌ای است،‌ آلوده کند از پیامبر (ص) در این تعبیر‌های گوناگونی نقل شده است؛ گاهی از تخلی در کنار آب گوارا یا رودخانه آب گوارایی که از آن استفاده می‌شود11 و گاهی از تخلی کردن در کنار رودخانه جاری و بار دیگر از ادرار کردن در آب جاری و گاهی از انداختن آب دهان در جایی که از آب آن استفاده می‌شود، نهی کرده است همچنین می‌فرماید: از آلودن آبی که در جایی جمع شده باشد (مانند آب چاه و یا پشت سد و ...) بپرهیزید تا مورد لعن قرار نگیرید.

حضرت علی (ع) می‌فرماید: ‌آب ساکنانی دارد؛ با ادرار و غائط (مدفوع) آنها را نیازارید.

آثار نگاه کردن به آب

پیامبر اکرم و امام کاظم (ع) در ضمن حدیثی چنین فرمودند:‌ نگاه به آب جاری، چشم را روشنی می‌بخشد.

امام صادق (ع) می‌فرماید: نگاه کردن به آب، چهره را نورانی و شاداب می‌کند.

آداب غذاخوردن

امیر مؤمنان(ع) می‌فرماید: برای پیامبر(ص) غذایی آوردند، آن حضرت انگشت خود را در آن فرو برد و چون دید داغ است، فرمود: بگذارید سرد شود که برکتش بیشتر شود؛ خدا غذای داغ به ما نداده است.

امام حسین(ع) می‌فرماید: هرگاه رسول خدا(ص) غذایی می‌خورد، می‌گفت: «اللهم بارک لنا فیه و ارزقنا خیرا منه؛ خدایا! در آن برای ما برکت قرار ده و بهتر از آن را روزیمان فرما» و هرگاه شیری می‌نوشید، می‌فرمود: «اللهم بارک لنا فیه و ارزقنا فیه؛ خدایا! در آن برای ما برکت قرار ده و روزیمان را در آن قرار ده».

امام صادق(ع) می‌فرماید: رسول خدا(ص) از هنگام بعثت تا پایان عمر خود هرگز در حال تکیه زدن غذا نخورد و پیوسته مانند برده غذا می‌خورد و مانند برده می‌نشست، ایشان این کار را برای تواضع و فروتنی در برابر خدا انجام می‌داد3، همچنین می‌فرماید: پیامبر اکرم(ص) برای خوردن و آشامیدن و برداشتن چیزی را با دست چپ نمی‌پسندید.

راوی گوید: رسول خدا(ص) برای خوردن، آشامیدن و وضو از دست راست خود استفاده می‌کرد.

پیامبر(ص) غذای داغ نمی‌خورد تا سرد شود و می‌فرمود: خدا به شما آتش نخورانده است. غذای داغ برکت ندارد پس آن را سرد کنید و آن حضرت هرگاه غذا می‌خورد بسم‌الله می‌گفت.

انس می‌گوید: هرگز رسول خدا(ص) از  غذایی بدگویی نکرد، اگر غذایی را می‌پسندید آن را می‌خورد و اگر غذایی را نمی‌پسندید، نمی‌خورد.

رسول خدا(ص) سیر، پیاز، تره‌فرنگی و عسل آغشته به شیره‌ای که از درخت، در شکم زنبور می‌ماند، نمی‌خورد زیرا بوی آن در دهان می‌ماند.

پیامبر اکرم(ص) ساده و محقّر بر سر غذا می‌نشست و هرگز آروغ نمی‌زد و دعوت آزاد و برده را می‌پذیرفت، هر چند بر غذایی که از پاچه و سیراب تهیه می‌شد! هدیه را می‌پذیرفت، هر چند جرعه‌ای از شیر باشد و آن را می‌خورد؛ ولی صدقه نمی‌خورد.

امام صادق(ع) می‌فرماید: غذای پیامبر(ص) نان جو بدون خورشت و روغن بود.

پیامبر(ص) هنگام آب نوشیدن در ظرف آب تنفس نمی‌کرد و هنگام تنفس ظرف را از دهانش دور می‌کرد.

راوی می‌گوید: هرگاه رسول خدا(ص) غذا می‌خورد به فرد رو به روی خود لقمه تعارف می‌کرد و هنگام نوشیدن، به کسی که در سمت راست او بود آب می‌داد.