گروه فرهنگي ـ سیدمجتبی نعیمی: در روزهای برگزاری جشنوارهی فیلم فجر، برنامهای به نام "سودای سیمرغ" از رادیو پخش میشود. موضوع این برنامه که به شکل گفتگوی چند نفره است، در خصوص متن و حاشیهی جشنواره است. روز سهشنبه 17 بهمن ماه، آقاي جواد شمقدری، رئیس محترم سازمان سینمایی کشور مهمان برنامه بود. وی در این برنامه در خصوص مسائل مختلف فیلمسازی و سینمای ایران صحبت کرد. اما بخش قابل توجه گفتههای شمقدری اینجا بود:
«ماهیت سینمای ایران مدام در حال تجربهی عرصههای جدید است؛ کمااینکه داوران بخش بین الملل جشنواره امسال نیز اظهار میکردند که فیلمهای ایرانی ما را شگفت زده کرده است. این نشان میدهد که ویژگی سینمای ایران این است که فیلمسازان داخلی در شرایط فرهنگی کشور میتوانند هر لحظه گفتمان تازهای با مخاطب برقرار کنند.»
به گزارش بولتن نیوز، وی پس از گفتن اینکه "فیلمسازان داخلی در شرایط فرهنگی کشور میتوانند هر لحظه گفتمان تازهای با مخاطب برقرار کنند" در ادامه، صحبتش را نغض کرده و میگوید: «البته این نوع سینما در مواجهه با مردم نمرهی قبولی نگرفته است. اما در حوزهی بخش هنری و از نگاه منتقدین شاهد ارزیابیهای مثبتی هستیم ... در جشنوارههای بین المللی متاسفانه شاهد بودیم که در آن طرف مافیای بسیار وحشتناکی چنین اجازهای را برای اکران فیلمهای ما نمیدهند.»
اگر بخواهیم "بینالمللی شدن" سینمای ایران را به عنوان هستهی اصلی صحبتهای شمقدری در نظر بگیریم، دو نکتهی مهم در این صحبتها وجود دارد که لازم به توجه است. نکتهی اول در خصوص جایگاه مخاطب ایرانی در سینمای ایران است و نکتهی دوم هم در خصوص موانع بینالمللی شدن این سینما.
همانطور که در بالا گفتیم، آقای شمقدری در ابتدا صحبت از این به میان میآورد که داوران بخش بینالملل دست به تحسین این سینما زدهاند و از سوی دیگر اعتراف میکند که مخاطب عام ایرانی هنوز نتوانسته با این سینما ارتباط برقرار کند. حال این سوال پیش میآید که برای مدیران سینمایی ایران، مخاطبان وطنی و عمومی حائز اهمیت است یا عدهای منتقد سینما که از قضا، اکثراً غیرایرانی هستند.
این قضیه وقتی اهمیتش را نشان میدهد که مدیران سینمای ایران، سودای جهانی شدن را در سر میپرورانند و در قصد رقابت با سینمای امریکا و هند هستند. آیا برنامهریزان و تولیدکنندگان غولهای سینمایی جهان نیز مثل آقای شمقدری، ارزش فیلمهایشان را در تحسین داوران سایر کشورها میبینند یا در ارتباط برقرار کردن فیلمها با مردم کشورشان؟
نکتهی بعدی، بحث موانع بینالمللی شدن سینمای ایران است. تنها اگر بپذیریم که "اثبات شی نفی ما ادا نمیکند" میتوان در خصوص وجود مافیا علیه فیلمهای ایرانی برای پخش بینالمللی با دید مثبت نگاه کرد. هرچند کسی منکر این قضیه نیست، اما آیا همهی مشکلات سر راه جهانی شدن سینمای ایران در وجود یک شبکهی مافیای خلاصه میشود؟
به نظر میرسد سینمای ایران به جز چند فیلم خاص، هم از نظر محتوایی و هم از نظر تکنیکی، راه زیادی را برای ورود به سبد کالاهای فرهنگی مخاطبان جهانی در پیش دارد. مهمترین مشکل سینمای ایران از نظر محتوایی، عدم درک دغدغههای مخاطبانش است. اصولاً خیلی از فیلمهای ما، تنها به افکار کارگردان آنها وابسته هستند و هیچ سنخیتی با نیازهای مردم ندارد. حال معلوم نیست این فیلمسازان چطور میتوانند نیازهای جهانی را درک کرده و متناسب با آن فیلم بسازند؟
مسئلهی تکنیک هم که جای خود را دارد. در شرایطی که پروژههای تأثیرگذار در سینمای جهان، دارای فیلمنامههای قوی، بازیهای خارقالعاده، نماها و فیلمبرداریهای پر از ظریف کاری و صحنههایی توأم با افکتهای تصویری فراوان است، اکثر فیلمسازان و تهیه کنندگان ما تا حد توان سعی میکنند که دنبال دردسر نروند و کارشان را به راحتی هرچه تمامتر به پایان برسانند. پس پر بیراه نیست اگر بگوییم سینمای ایران برای بینالمللی شدن، بیش از آنکه مشکل خارجی داشته باشد، مشکلات داخلی و ساختاری دارد.
البته باید توجه کرد این راه طولانی تنها از مسیر جذب مخاطبان ایرانی میگذرد. به عبارت دیگر، سینمای ایران تنها زمانی میتواند به فتح بازار جهانی چشم داشته باشد که بتواند در وحلهی اول، مخاطب و بازار سینمای ایران را از آن خود کند. مطمئن باشید تا زمانی که سینماگران ما نتوانند برای نیازهای ایرانیان دست به خلق اثر سینمایی بزنند، در عرصهی سینمای جهانی راهی از پیش نمیبرند.
شما می توانید مطالب و تصاویر خود را به آدرس زیر ارسال فرمایید.
bultannews@gmail.com