بنیاد بوعلی در آستانه تعطیلی!

به گزارش بولتن نیوز به نقل از فارس، بهمن ۱۳۸۳ بود که اساسنامه بنیاد علمی و فرهنگی بوعلی‌سینا با تابعیت ایرانی و به مرکزیت همدان توسط شورای عالی انقلاب فرهنگی تصویب شد.

بنیادی که به صورت هیئت امنایی به ریاست وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی اسلامی است.

استاندار همدان، رؤسای فرهنگستان علوم، فرهنگستان علوم پزشکی، سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی، انجمن آثار و مفاخر فرهنگی، سازمان میراث فرهنگی و گردشگری و بنیاد ایران‌شناسی، نماینده جمهوری اسلامی ایران در یونسکو به همراه سه عضو دیگر و رئیس بنیاد، مابقی اعضای هیئت امنا را تشکیل می‌دهند.

برای بنیاد علمی و فرهنگی بوعلی سینا، ۱۰ وظیفه و سه هدف «شناخت و بزرگداشت مقام و شخصیت علمی و فرهنگی ابوعلی‌سینا»، «معرفی آثار، رساله‌ها و کتاب‌های ابوعلی‌سینا» و «معرفی و بزرگداشت عالمان و متفکران عرصه فرهنگ و تمدن اسلام و ایران» تعریف شده است.

این بنیاد در آبان سال ۸۸ جشنواره حکمت سینوی را با حضور رئیس جمهور و یکصد اندیشمند و حکیم از ۱۸ کشور جهان برگزار کرد.

ریاست بنیاد بوعلی هم‌اکنون بر عهده آیت‌الله غیاث‌الدین طه‌محمدی، عضو خبرگان رهبری و امام جمعه استان همدان است.

وی از شاگردان امام خمینی(ره) و حضرات آیات شیخ مرتضی حائری و میرزا هاشم آملی است و علاوه بر اجتهاد در فقه و اصول، در فلسفه، عرفان نظرى، تفسیر قرآن کریم و نهج‌البلاغه نیز تخصص دارد. او تنها فرد روحانی است که موفق شده با لباس روحانیت وارد ایالت خودمختار «سین کیانگ» چین شود و در باب اسلام، تشیع و حکمت و فلسفه سخنرانی کند. جالب اینکه چینی‌ها به وی لقب «حکیم غیاث‌الدین» داده‌اند.

با آیت‌الله طه‌محمدی رئیس بنیاد علمی و فرهنگی بوعلی سینا درباره مشکلات اخیر این بنیاد گفت‌وگو کردیم. این مدرس شهیر فلسفه سینوی تأکید می‌کند با تمام مشغله‌هایی که دارد، ریاست بنیاد بوعلی را از روی وظیفه و «قربة الی ‌الله» پذیرفته است و انتظار دارد مسئولان هم قربة الی ‌الله کمکش کنند.

گفت‌وگوی ما را با این مرد دلسوز فلسفه اسلامی بخوانید.

* حاج آقای طه‌محمدی! بنیاد علمی و فرهنگی بوعلی سینا بعد از برگزاری جشنواره حکمت سینوی در سال ۸۸، فعالیت چشمگیر دیگری نداشته است که به نظر می‌‌رسد عمده دلیل آن وجود مشکلات مالی است. تا جایی که ما می‌دانیم این بنیاد پس از هشت سال تأسیس، هنوز جا و مکان ثابتی ندارد. با این اوصاف فکر می‌کنید چه آینده‌ای در انتظار بنیاد است؟

ـ بسم‌الله الرحمن الرحیم. از قدیم می‌گویند: بی‌مایه فطیر است! بالاخره هر بنیادی بی‌جهت که بنیاد نشده است، وقتی فرهیختگان امت در شورای عالی انقلاب فرهنگی، بنیادی را به نام یک شخصیت جهانی مثل جناب شیخ‌الرئیس تصویب می‌کنند، قطعاً ابعاد قضیه را برآورد کرده‌اند که وجود این بنیاد برای تعالی فرهنگ عموم مردم، رشد و تعالی امت اسلام و سربلندی کشور ایران ضروری است. اما بنیاد بدون پشتوانه مالی نمی‌تواند اهداف از پیش تعیین شده را محقق کند.

چندی پیش از طرف چین برای حضور در این کشور دعوت شدیم و شکر خدا، این حضور تبلیغ خوبی برای اسلام بود. همچنین بنیاد بوعلی از سوی آمریکا برای حضور در همایش دعوت شده، قطعاً این سفرها هزینه‌بر است و خرج روی دست بنیاد می‌گذارد. بنابراین مسئولان امر باید فکری به حال بودجه بنیاد بکنند وگرنه اسم بی‌مسمایی خواهد بود.

* شنیده‌ایم معاونت برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی ریاست‌جمهوری امسال ۵۰۰ میلیون تومان کمک برای بنیاد بوعلی تصویب کرده، اما با وجود تلاش‌های وزیر ارشاد به عنوان رئیس هیئت امنا، هنوز این مبلغ پرداخت نشده است. این در حالی است که بنیاد‌های مشابه بودجه‌ای بالغ بر ۳ میلیارد تومان دارند و خروجی ویژه‌ای هم ندارند.

ـ متأسفانه ما امسال هنوز کمکی دریافت نکرده‌ایم. از آقایان درخواست دارم کمک کنند تا بنیاد تعطیل نشود. آقایان باید احساس مسئولیت و بزرگواری کنند، نمی‌گویم در حد خیلی بالا اما باید حداقل کمکی باشد که سرانجام بنیاد به تعطیلی نکشد.

البته این را هم بگویم که مقایسه کار درستی نیست، ما همواره سعی کرده‌ایم مسیر خود را برویم و در حد بضاعت خودمان کم نگذاریم.

* با این روند فعلی، کارهای علمی بنیاد تحت تأثیر قرار می‌گیرد. مثلاً کار تصحیح کتاب «قانون در طب» شیخ‌الرئیس که قرار است در پنج کتاب تنظیم شود، در جلد نخست مسکوت مانده و مابقی ۴ جلد منوط به تزریق بودجه است. این در حالی است که آخرین تصحیح قانون به دوران ناصرالدین شاه قاجار باز می‌گردد و جای بسی تأسف است که بهترین چاپ این کتاب اکنون متعلق به هندوستان است!

ـ شیخ‌الرئیس ده‌ها کتاب در رشته‌های گوناگون دارد. «قانون» یکی از این کتاب‌هاست که شهرتی جهانی دارد و خوشبختانه برای تصحیح آن اقدام کردیم اما برای ادامه کار واقعاً بودجه‌ای در اختیارمان نیست. تصحیح و چاپ هر جلد قانون نزدیک ۲۰ میلیون تومان هزینه در بر دارد یعنی پنج جلد آن صد میلیون هزینه روی دست ما می‌گذارد اما چون پولی نداریم، این کار بزرگ به حالت تعلیق در آمده است.

حتی پوسترهای گرامی‌داشت «هزاره نگارش قانون» را طراحی کردیم اما بودجه‌ای برای برگزاری آن نداریم و اگر تا الان هم بنیاد روی پاست، از محل صرفه‌جویی در هزینه‌های برگزاری جشنواره حکمت سینوی است.

* جالب‌تر اینکه یونسکو، سال‌های ۲۰۱۲ و ۲۰۱۳ را برای گرامیداشت هزارمین سال تألیف کتاب «قانون در طب» ثبت کرده و این موضوع را به اطلاع کشورهای جهان رسانده است. و ما در جایی که بوعلی متعلق به آنجاست، جز اقدام برای تصحیح کتاب، کار خاصی انجام نداده‌ایم.

ـ یکی از افتخارات جناب شیخ‌الرئیس این است که شیعه ۱۲ امامی و محب اهل‌بیت(ع) است، ضمن اینکه شخصیت تک‌وجهی نبوده و در بسیاری از علوم صاحب نظر بوده است و همین امر از جناب بوعلی شخصیتی ممتاز می‌سازد.

ما هر دو سال یک بار باید کنگره بزرگداشت بوعلی را داشته باشیم. بنیاد هم با هدف معرفی جناب بوعلی به جهانیان تأسیس شد اما الان این شخصیت بزرگ ایران‌زمین توسط ترکیه، کشورهای آسیانه میانه و اعراب مصادره شده است. ترکیه مدعی است بوعلی اهل ترکیه بوده و عرب‌ها هم به کتاب‌های عربی بوعلی استناد می‌کنند و آن را عرب معرفی می‌کنند!

الآن در بسیاری کشورها بنیاد بوعلی تأسیس شده و متأسفانه ما آخرین کشوری بودیم که این کار را کردیم و این در شأن جمهوری اسلامی نیست که از دیگر کشورها عقب بماند.

حفظ تمدن بشریت در حراست از مفاخر بزرگ است، ما شخصیت‌های بزرگی در کشورمان داشته‌ایم و باید آن‌ها را پاس بداریم.

الان کشور عربستان را ببینید! این کشور پس از سلطه وهابیت یک شخصیت مهم و تأثیرگذار ندارد و همه مفاخر گذشته‌اش را فراموش کرده است.

ما افتخارمان این است که بوعلی پس از پیامبران الهی مخصوصا پیامبر اعظم(ص) و اهل‌ بیت(ع)، مشهورترین شخصیت جهانی است. هویت کشور ما که بیش از ۷ هزار سال تمدن دارد، در گروی پاسداشت مفاخرمان است.

* شاید یکی از دلایلی که به ابن‌سینا اهمیت چندانی داده نمی‌شود، در نظر گرفتن وجهه فلسفی اوست. اخیراً هم که بحث میان طرفداران فلسفه و عرفان با پیروان مکتب تفکیک بالا گرفته است. واقعاً پرداختن به فلسفه چه ضرورتی دارد؟

ـ یک فراز نورانی در نهج‌البلاغه آقا امیرالمؤمنین علیه السلام است که می‌فرماید: «فبعث فیهم رسله و واتر إلیهم أنبیاءه لیستأدوهم میثاق فطرته. و یذکروهم منسی نعمته. و یحتجوا علیهم بالتبلیغ. و یثیروا لهم دفائن العقول.» یعنی همچنان که دفینه‌های بسیاری در دل کوه‌هاست، در عقل انسان‌ها هم هزاران گوهر تابناک است و فلسفه آنچه که خدا به طور طبیعی در عقول ما قرار داده است، شکوفا می‌کند.

 اغراق نیست اگر بگوییم «فلسفه آچار فرانسه همه علوم و حقایق است»؛ اگر  فلسفه نباشد، همه علوم خام و بی‌نتیجه هستند.

* اگر بخواهیم نظری دقیق‌تر درباره فلسفه به ویژه فلسفه سینوی داشته باشیم، باید بگوییم مدتی است فلسفه صدرایی در حوزه علمیه جایگاه یافته و کم‌تر به فلسفه ابن سینا پرداخته می‌شود. نظر حضرتعالی چیست؟

ـ حکمت اسلامی و فلسفه الهی پله‌پله رشد کرده و در هر مقطعی به یک مرحله پختگی رسیده است. این جور نیست که دیگران کاری نکرده باشند و همه زحمات را بوعلی کشیده باشد، می‌توان گفت که «بوعلی» فلسفه را احیا کرده است و امروزه مطالعه فلسفه بوعلی‌سینا عمری دراز می‌خواهد.

الحمدلله الان در حوزه‌ علمیه به فلسفه و عرفان توجه می‌شود، دانشگاه هم وظیفه دارد در کنار حکمت و فلسفه به دیگر دانش‌های بوعلی نظیر طبابت بپردازد.

* با تشکر از شما، ان‌شاءالله مشکلات بنیاد با همکاری مسئولان رفع شود و شاهد اعتلای بیشتر نام بوعلی سینا در جهان باشیم.

ـ از شما تشکر می‌کنم که پیگیر مشکلات بنیاد هستید. این را هم عرض کنم که با وجود مسئولیت‌های مختلف نظیر نمایندگی حضرت آقا، امامت جمعه، تدریس در حوزه و رفع مشکل مردم، مسئولیت بنیاد بوعلی نباید به عهده بنده باشد، ما از روی ناچاری قبول کردیم چون واقعا آقایان کسی را پیدا نکردند.

ما قربة الی الله این مسئولیت قبول کردیم، آقایان هم باید قربة الی الله دست ما را بگیرند و کمک کنند.

گفت‌وگو: محمد حسین کلهر