وطن امروز:
بحث ما درباره ظهورات هوای نفس و نفسانیت است. یکی از جنبهها و
جلوههای شایع آن که بسیار هم مهلک و خطرناک است، دوری نکردن از مال حرام و
دوری نکردن از مال شبههناک و امور مشتبه است. یکی از راهکارهای اصلی
نفسانیت برای تثبیت خود، همین رذیله است که به تجربه هم ثابت شده بیشتر
کسان و جوامعی که به هلاکت افتاده و از سعادت محروم شدهاند، به دلیل کسب
مال حرام و دوری نکردن از اموال شبههناک بوده که بارزترین نمونه آن قوم
بنیاسرائیل است که بهرغم اینکه بزرگترین پیامبران الهی در میان آن قوم
مبعوث شدهاند، گرفتار ذلت، مسکنت و خواری شد که مهمترین دلیل آن
حرامخواری بوده است. حرامخواری دل را تیره میکند و موجب غفلت از خدا و
گمراهی انسان و خسران ابدی میشود و جوامع و کشورهایی را که گرفتار این
رذیلت میشوند، از درون نابود میکند. در یک کلام نیرومندترین مانع وصول به
جامعه اسلامی و اصلیترین چالش نظام و دولت اسلامی این رذیله خطرناک است.
به این دلیل شایسته است که پیرامون آن بیشتر دقت شود.
خداوند با انسان عهد بسته است که او را بپرستد و در زندگی فردی و
اجتماعی خود به سمت اهداف الهی حرکت کند: «قُلْ إِنَّما أَعِظُكُمْ
بِواحِدَه أَنْ تَقُومُوا لِلَّهِ مَثْنى وَ فُرادى» [سباء: 46] و نقشه
الهی را در زندگی خود پیاده کند اما در مقابل نفس بنا دارد که خود را در
زندگی پست دنیوی تثبیت کند و شیطان هم در این جهت او را یاری میکند. به
این دلیل اصلیترین دشمن آدمی نفس او است: «أَعْدَى عَدُوِّكَ نَفْسُكَ
الَّتِي بَيْنَ جَنْبَيْك» [بحارالانوار، ج 67، ص 64] و نفس ابزار متنوعی
دارد که هر کدام پرتگاه گمراهی و هلاکت هستند که انسان و جامعه انسانی را
از حرکت به سمت اهداف الهی بازمیدارند. حرامخواری و استفاده از مال
شبههناک که از ابزار هستند، به این معناست که گوشت و پوست آدمی از حرام
تشکیل شود و روح و جان آدمی به کثافات حرام آمیخته شود و شخصیت انسانی به
صورت شخصیتی پست ساخته شود و این بزرگترین مانع مقام انسانیت و وصول به
قرب الهی است که استعداد و قابلیت فیض درک انوار الهی و حرکت در مسیری را
که خداوند معین فرموده از انسان و جامعه میگیرد و اجازه پیادهکردن نقشه
الهی را در زندگی بشر نمیدهد بنابراین جهادی مردانه در مقابل آن لازم است،
جهادی که از آن به تحصیل درآمد حلال یاد میشود.