کو کوزه گر و کوزه خر و کوزه فروش

به گزارش بولتن نیوز سیدمحمود کمال آرا – دانش آموخته روابط بین الملل دانشگاه شهید بهشتی: در روزهایی که مردم ایران در خوف و رجا برای دستیابی به توافق و یا شنیده شدن صدای طبل آغازین جنگ هستند، بنظر می رسد کوزه گر سهم اش را می خواهد، کوزه خر از خروش کوزه ها ترسیده و کوزه فروش هم از میان دو هزار کوزه خموشِ خود، فقط با یکی از آن ها بازی می کند.

متن اصلی: بیایید رفت و آمدهای دیپلماتیک این روزها را به یک کارگاه کوزه گری تشبیه کنیم. جایی که کوزه گر و کوزه خر و کوزه فروش چه بطور مستقیم و چه غیرمستقیم در نقاطی دارای اشتراک منافع و یا در مراحلی دارای تعارض منافع هستند. پس در ابتدای یادداشت باید تاکید کرد که اصل مذاکرات را با پرداختن به روش و نوع آن نباید به حاشیه راند و می بایست از دریچه ی منافع طرفین، سیاست های کلی آنان و اسناد بالادستی هر طرف، به آن نگریست.

کوزه گر

در این کارگاه، فوتِ کوزه گری را رفیق بازان کرملین از همه بیشتر بلدند. آن ها هم ویتکاف را قبل از مذاکره به سمت خود می کشانند و هم طرف ایرانی به آنجا عزیمت خواهد کرد. روسِ کوزه گر، چیدمان میز بازی را از هتل کوبورگ طوری ترتیب داد، که در بده بستان های سردِ دیپلماتیک میان ایران و آمریکا، سر مسکو بی کلاه نماند. جایی که سرگئی لاوروف، سهم خواهی پوتین و رفقایش را علنی کرد و خواستار عدم دخالت تحریم های اعمال شده علیه روسیه و همکاری های گسترده نظامی با ایران و ارائه تضمین های مکتوب از سوی مقام های بلندپایه آمریکایی شد. پس کوزه گر که سهم مهمی در پروژه اتمی ایران داشته و منافع سیاسی، اقتصادی و... را در این پروژه دنبال می کرده، بظاهر از ویترین مذاکرات کنار رفته اما کماکان یکی از بازیگران اصلی در صلح و یا تداوم مخاصمه می باشد و از همه مهمتر آنکه چه طرف خریدار و چه طرف فروشنده، او را محلی معتبر برای مراجعه دانسته و نتیجتا دلیلی برای کنار گذاشتن کوزه گر از روند مذاکرات تا به اینجا ندیده اند.

کوزه خر

طرف آمریکایی بخوبی می داند حالا دیگر در کارگاه کوزه گری ایران، کوزه های خریدنی به خروش آمده اند. بعبارت بهتر دست ایران برای توافق و امتیاز گیری و یا عدم توافق و گستردگی برنامه اتمی بازتر از گذشته شده و این بدان معناست که اگر این کوزه به خروش آمده خریداری نداشته باشد، هر لحظه روی آنان خراب شده و سر آن ها را خواهد شکست. هرچند شاید ترامپِ کوزه خر با رویکردی واقع گرایانه و عملگرایانه و به اصطلاح روابط بین المللی ها، هم هویج را در مذاکرات نشان دهد و هم چماق را، اما واقعیت آن است که در حال حاضر، مسئله ای مهم و حل نشده میان ایران و آمریکا برای امتیازدهی و امتیازگیری، عقب نشینی ترامپ و نهایتا صلح وجود دارد. اگر غیر از این بود، نظام جمهوری اسلامی کارت بُرّنده ای به اندازه ی پروژه انرژی اتمی برای مذاکرات با ترامپ در دست خود نمی دید و امکان زیاده خواهی در ابعاد دیگر از طرف آمریکایی وجود داشت. پس اگر بخواهیم از دریچه سیاست خارجی نظام جمهوری اسلامی به وقایع این هفته بنگریم، فعلا و تا این لحظه برنامه هسته ای توانسته است بازدارندگی نسبی برای نظام جمهوری اسلامی در برابر تهاجم احتمالی خارجی(سیاسی) و زیاده خواهی آنان ایجاد کند.

کوزه فروش

بگذارید بار دیگر و بدون تعارف مسئله را از لنز دوربین سیاست خارجی نظام جمهوری اسلامی و با عنایت به راهبردهای اصلی نظام بیان کنیم که اگر دشمنان انقلاب همواره سعی بر تعرض و براندازی جمهوری اسلامی داشته باشند، پس دیوارهای حائل و لایه های امن می تواند دسترسی دشمن را به هسته اصلی نظام، سخت و یا ناممکن کند. بعبارت بهتر اگر برنامه هسته ای و یا برنامه های بازدارنده ی منطقه ای برای نظام وجود نداشت، چه بسا موضوع مذاکرات در روز شنبه، چیز دیگری بود. یعنی بجای آنکه نماینده ترامپ لاجرم بخواهد راجع به میزان غنی سازی در چرخه سوخت هسته ای بحث و چانه زنی کند، راجع به اصل نظام و ارکان آن، شیوه ی حکمرانی و ... گفتگو می کرد. پس بجای انحراف در تحلیل و یا دگرفریبی، سیاست خارجی کوزه فروش را از لنز خودش باید دید. کوزه فروش در حال حاضر دو هزار کوزه گویا و خموش برای یک چنین روزهایی در کارگاه کوزه گری انبار کرده که فعلا یکی از آن ها به خروش آمده و در مسقط و یا هر جای دیگر چه بصورت مستقیم و چه غیرمستقیم در قبال اخذ امتیازات موثر و تامین منافع ملی بر اساس عزت، حکمت و مصلحت، قرار است بفروش برسد.

سخن پایانی

در رویدادهای بین المللی که این روزها شاهد آن هستیم و به تعبیری آن را در یادداشت فوق به یک کارگاه کوزه گری تشبیه کردیم، بلاشک هر طرف آن که چه کوزه گر باشد، چه کوزه خر و چه کوزه فروش، همگی بدنبال تامین منافع خویش هستند. بعنوان مثال؛ مردم روسیه ساده لوح هستند اگر به این امید باشند که آمریکا منافع آنان را در میز مذاکره با ایران در نظر خواهد گرفت. حال میتوان این مثال را در معادله و مجهول های دیگر جایگذاری کرد و جای مجهول ها را با نام های دیگر جابجا کرد تا بخوبی فهمید که دل سیاستمداران آنسوی اقیانوس آرام، برای مردمان کشورهای دیگر نمی سوزد.

 از همه مهمتر با اینکه هر روز بیش از گذشته تیزی شمشیر را بر دیگری نشان می دهند، اما تا به اینجا هیچ یک از طرفین تمایلی به کوبیدن در طبل آغازین جنگ ندارد. هرچند باید پذیرفت که وضعیت منطقه ای و بین المللی نسبت به مذاکرات ژنو و هتل کوبورگ تغییر کرده و بسیاری از بازیگران منطقه ای(دولتی و غیردولتی) که تاثیر فراوانی در توازن قدرت داشته اند یا حضور ندارند و یا نقش مهمی در روندهای دیپلماتیک اخیر بازی نمی کنند. بنابراین ترامپِ کوزه خر توافق سریع می خواهد، نظامِ کوزه فروش معامله هوشمندانه و عاقلانه و شرافتمندانه را می پذیرد و همچنین از طرف دیگر شاید فوت کوزه گری ایجاب کند تا دوباره فیل روس ها یاد هندوستان کند. با همه این تفاسیر بی راه نیست اگر این رباعی زیبای خیام را در روزهای مانده به دور جدید مذاکرات با هم بخوانیم:

در کارگه کوزه‌گری رفتم دوش

دیدم دو هزار کوزه گویا و خموش

ناگاه یکی کوزه برآورد خروش

کو کوزه‌گر و کوزه‌خر و کوزه فروش

#مذاکرات #ایران #آمریکا #سید_محمود_کمال آرا #ترامپ #عراقچی #ویتکاف #توافق #روسیه

انتهای پیام/.