از عدالت تا عبرت؛ پیام‌های بیدارگر جزء بیست و پنجم قرآن کریم

گروه دین و اندیشه: جزء بیست و پنجم قرآن کریم شامل آیات مهمی از سوره‌های فصلت، شوری، زخرف، دخان و جاثیه است. این آیات مفاهیم عمیقی درباره عدالت، تقوا، عبرت‌گیری از تاریخ، عواقب تکبر و انکار حق، و همچنین بشارت و انذار را بیان می‌کنند. در این مقاله، به مهم‌ترین پیام‌های این جزء می‌پردازیم و بررسی می‌کنیم که چگونه می‌توان از این آموزه‌ها در دنیای امروز بهره برد.

۱. گفت‌وگوی حق و باطل؛ اهمیت تبلیغ حقیقت (سوره فصلت)

به گزارش بولتن نیوزیکی از نکات برجسته در سوره فصلت، بیان تقابل میان حق و باطل است. در این آیات، خداوند خطاب به پیامبر (ص) دستور می‌دهد که با صبر و استقامت به تبلیغ حق بپردازد، حتی اگر مخالفان او را مسخره کنند یا تکذیب نمایند:

"وَمَنْ أَحْسَنُ قَوْلًا مِمَّنْ دَعَا إِلَى اللَّهِ وَعَمِلَ صَالِحًا وَقَالَ إِنَّنِي مِنَ الْمُسْلِمِينَ" (فصلت: ۳۳)

در دنیای امروز، با ظهور رسانه‌های متنوع و فضای مجازی، گسترش حقیقت و مقابله با جریان‌های نادرست اهمیت زیادی دارد. این آیه نشان می‌دهد که روشنگری و دعوت به حقیقت، در کنار عمل صالح، می‌تواند مسیر جوامع را به سمت رشد و آگاهی هدایت کند.

۲. عدالت و پرهیز از استبداد (سوره شوری)

سوره شوری به شدت بر اهمیت مشورت، عدالت و دوری از استبداد تأکید دارد. آیه معروف:

"وَالَّذِينَ اسْتَجَابُوا لِرَبِّهِمْ وَأَقَامُوا الصَّلَاةَ وَأَمْرُهُمْ شُورَىٰ بَيْنَهُمْ وَمِمَّا رَزَقْنَاهُمْ يُنفِقُونَ" (شوری: ۳۸)

نشان می‌دهد که یک جامعه سالم باید بر پایه مشورت و مشارکت مردم اداره شود. این آموزه قرآنی در دنیای امروز، که بسیاری از جوامع با استبداد و سرکوب مواجه‌اند، بسیار حائز اهمیت است. حکومت‌هایی که مردم را از حق مشارکت محروم می‌کنند، برخلاف آموزه‌های قرآنی عمل می‌کنند و سرانجام محکوم به زوال‌اند.

۳. تجمل‌گرایی و فاصله طبقاتی؛ انحرافی که تمدن‌ها را نابود می‌کند (سوره زخرف)

در سوره زخرف، خداوند به مسئله تجمل‌گرایی و دنیاپرستی اشاره می‌کند و هشدار می‌دهد که تمایل به ثروت و زرق و برق دنیا نباید انسان را از حقیقت غافل کند. یکی از آیات کلیدی در این زمینه می‌فرماید:

"وَلَوْلَا أَنْ يَكُونَ النَّاسُ أُمَّةً وَاحِدَةً لَجَعَلْنَا لِمَنْ يَكْفُرُ بِالرَّحْمَٰنِ لِبُيُوتِهِمْ سُقُفًا مِنْ فِضَّةٍ وَمَعَارِجَ عَلَيْهَا يَظْهَرُونَ" (زخرف: ۳۳)

این آیات نشان می‌دهد که مال و تجمل، معیار ارزش انسان‌ها نیست و کسانی که فقط به دنبال ثروت‌اند، ممکن است در آزمون الهی مردود شوند. در دنیای امروز، که فاصله طبقاتی به شدت افزایش یافته و برخی ثروتمندان به فساد و انحصارطلبی روی آورده‌اند، این آیات هشداری جدی برای جوامع است.

۴. عبرت از سرنوشت فرعون؛ پیامدهای استکبار و ظلم (سوره دخان)

در سوره دخان، ماجرای سرنوشت فرعون و نابودی او مورد اشاره قرار گرفته است. خداوند می‌فرماید:

"وَكَمْ تَرَكُوا مِنْ جَنَّاتٍ وَعُيُونٍ، وَزُرُوعٍ وَمَقَامٍ كَرِيمٍ، وَنَعْمَةٍ كَانُوا فِيهَا فَاكِهِينَ، كَذَٰلِكَ وَأَوْرَثْنَاهَا قَوْمًا آخَرِينَ" (دخان: ۲۵-۲۸)

این آیات نشان می‌دهد که هیچ حکومتی، هرچند قدرتمند، در برابر ظلم و طغیان پایدار نخواهد ماند. فرعون با وجود ثروت و قدرت بی‌نظیر، به دلیل ظلم و استکبار، به سرنوشت شومی دچار شد. این پیام قرآن برای سیاستمداران و حاکمان امروز نیز صادق است: تاریخ تکرار می‌شود و ستمگران محکوم به نابودی‌اند.

۵. معیار حقیقی عزت و ذلت (سوره جاثیه)

سوره جاثیه بر این نکته تأکید دارد که عزت و قدرت واقعی تنها نزد خداوند است و کسانی که دین را وسیله‌ای برای منافع شخصی می‌کنند، در نهایت شکست خواهند خورد:

"أَفَرَأَيْتَ مَنِ اتَّخَذَ إِلَٰهَهُ هَوَاهُ وَأَضَلَّهُ اللَّهُ عَلَىٰ عِلْمٍ" (جاثیه: ۲۳)

این آیه به یکی از مهم‌ترین مشکلات جوامع انسانی اشاره دارد: پیروی از هوای نفس و استفاده ابزاری از دین. در دنیای امروز، که برخی از افراد دین را مطابق خواسته‌های خود تفسیر می‌کنند و از آن برای توجیه ظلم و بی‌عدالتی بهره می‌برند، این آیه هشداری جدی است.

جزء بیست و پنجم قرآن کریم حاوی پیام‌های روشنی درباره عدالت، تقوا، عبرت از تاریخ، عواقب ظلم و استکبار، و دوری از تجمل‌گرایی و دنیاپرستی است. این آموزه‌ها، نه فقط برای مسلمانان، بلکه برای تمام جوامع انسانی، راهنمایی برای ایجاد یک جامعه عادلانه و پایدار است.

در دورانی که جهان با بحران‌های اجتماعی، اقتصادی و سیاسی مواجه است، بازگشت به این مفاهیم می‌تواند راهگشای بسیاری از مشکلات باشد. آیا سیاستمداران و تصمیم‌گیران امروز حاضرند از این درس‌های قرآنی عبرت بگیرند؟ یا همچنان در مسیر فرعون‌ها و مستکبران تاریخ گام خواهند برداشت؟