قاچاق؛ چالشی داخلی یا بهانه‌ای برای کم‌کاری؟

گروه سیاسی: رهبر انقلاب در دیدار اخیر خود با اشاره به مسئله قاچاق کالا، از برداشته شدن حق‌الکشف قاچاق انتقاد کرده و آن را عاملی در کاهش انگیزه کشف تخلفات دانسته‌اند. این سخنان بار دیگر نگاه‌ها را به معضل قاچاق در ایران معطوف کرده است؛ پدیده‌ای که سال‌هاست در اقتصاد کشور رخنه کرده و تبعاتی سنگین بر تولید داخلی، اشتغال و ثبات اقتصادی دارد.

به گزارش بولتن نیوز، قاچاق کالا در ایران، همواره یکی از معضلات اساسی بوده که از یک‌سو، درآمدهای دولت را کاهش داده و از سوی دیگر، تولیدکنندگان داخلی را با بحران‌های جدی روبه‌رو کرده است. بر اساس برخی برآوردها، ارزش قاچاق کالا در ایران سالانه ده‌ها میلیارد دلار است. این حجم از قاچاق، نه‌تنها نشان‌دهنده ضعف در کنترل مرزها و نظارت بر بازار داخلی است، بلکه حکایت از وجود شبکه‌های قدرتمند فساد در این حوزه دارد.

یکی از ابزارهای تشویقی برای مقابله با قاچاق، تخصیص حق‌الکشف به مأموران کشف‌کننده قاچاق بوده است. این حق‌الکشف، در واقع درصدی از ارزش کالای کشف‌شده است که به مأموران و ضابطان قضایی پرداخت می‌شد تا انگیزه بیشتری برای مقابله با این پدیده داشته باشند. حال، با حذف این مشوق، این نگرانی وجود دارد که انگیزه مقابله با قاچاق بیش از پیش کاهش یابد. اما آیا راه‌حل صرفاً در پرداخت مشوق مالی خلاصه می‌شود؟

مشکل قاچاق در ایران تنها به نبود انگیزه کشف محدود نمی‌شود. بسیاری از کارشناسان معتقدند که مافیای قدرتمند قاچاق، با نفوذ در دستگاه‌های اجرایی و نظارتی، این پدیده را به امری سیستماتیک تبدیل کرده است. در چنین شرایطی، حتی اگر حق‌الکشف نیز وجود داشته باشد، باز هم مبارزه با قاچاق بدون برخورد جدی با عوامل پشت پرده، موفقیت چندانی نخواهد داشت.

دولت و مجلس همواره وعده‌های متعددی در زمینه مبارزه با قاچاق داده‌اند. از سامانه‌های هوشمند نظارت بر واردات و صادرات گرفته تا طرح‌هایی مانند شناسه‌دار کردن کالاهای وارداتی. با این حال، هنوز این معضل پابرجاست و هر سال بر میزان قاچاق افزوده می‌شود. این پرسش مطرح است که آیا اراده جدی برای حل این مشکل وجود دارد یا صرفاً با مقصر جلوه دادن تحریم‌ها و عوامل خارجی، از بار مسئولیت شانه خالی می‌شود؟

رهبر انقلاب در سخنان خود تأکید کردند که مسئله قاچاق ارتباطی به تحریم‌ها ندارد و راه‌حل آن نیز غیرممکن نیست. برای حل این بحران، راهکارهایی همچون اصلاح ساختارهای نظارتی، شفاف‌سازی فرآیندهای تجاری، برخورد جدی با مافیای قاچاق و ایجاد سازوکارهای انگیزشی صحیح برای مأموران می‌تواند مؤثر باشد.

در نهایت، پرسش اساسی این است که آیا دولت و نهادهای مسئول، از این سخنان به‌عنوان هشداری جدی برای اصلاح سیاست‌های خود بهره خواهند برد یا همچنان در گرداب شعارهای بی‌عمل گرفتار خواهند ماند؟