آیا کردهای سوریه به رویای خود دست خواهند یافت؟

به گزارش بولتن نیوز به نقل از کردپرس، پس از برکناری بشار اسد، سوریه همچنان از نظر جغرافیایی به چند منطقه و میان چند گروه مختلف تقسیم شده است. شورشیانی که اسد را شکست دادند در تلاش هستند تا قدرت را در دست بگیرند. آینده نامعلوم این کشور سوالاتی را درباره سرنوشت ائتلاف کردی تحت حمایت ایالات متحده، موسوم به نیروهای دموکراتیک سوریه (SDF)، مطرح کرده است.

 

این هفته، رهبری جدید سوریه اقداماتی برای انحلال گروه‌های مختلف شورشی و متحد کردن آنها تحت ارتش جدید سوریه انجام داد. اما SDF در این فرآیند شرکت نکرد. فرهاد شامی، سخنگوی SDF، در بیانیه‌ای اعلام کرد که در کل، این گروه با پیوستن به ارتش ملی سوریه مخالف نیست اما این موضوع نیازمند مذاکرات با دمشق است.

 

با این حال، واقعیت‌های سوریه جدید گزینه‌های کمی برای SDF در حفظ وضعیت موجود فراهم کرده است.

 

در حالی که کشور سوریه درگیر جنگ داخلی بود، گروه افراطی داعش در سال ۲۰۱۴ شروع به تصرف بخش‌های وسیعی از سرزمین‌های شمال‌شرقی سوریه کرد. با کمک ایالات متحده، ائتلافی از گروه‌های شبه‌نظامی کرد برای مقابله با داعش و بازپس‌گیری این مناطق تشکیل شد. به همین ترتیب، این ائتلاف به کنترل حدود یک سوم از اراضی سوریه از رود فرات و به سمت شرق تا مرزهای عراق و ترکیه دست یافت.

 

یروان سعید، مدیر ابتکار جهانی صلح کردی در دانشگاه آمریکا، می‌گوید: «کنترل کردها بر این مناطق در زمانی به‌دست آمد که خلا قدرت وجود داشت. تمام این مناطق توسط داعش تصرف شده بودند و جمعیت محلی بسیار خوشحال بود که SDF توانسته عناصر داعش را از این مناطق پاکسازی کند.»

 

SDF پس از شکست داعش در سوریه، در بهار ۲۰۱۹، همچنان مسئول نگهداری زندان‌ها و کمپ‌هایی بود که هزاران جنگجو و خانواده‌های داعش در آنجا نگهداری می‌شدند و این مسئولیت هنوز هم بر دوش آنهاست.

 

کردها یکی از بزرگ‌ترین اقلیت‌های قومی در جهان هستند که کیان مستقل ندارند. آنها در کشورهای مختلف خاورمیانه از جمله عراق، ایران، ترکیه و سوریه پراکنده‌اند.

 

برخی از کردها و متحدانشان امیدوار بودند که منطقه‌ای که SDF در شمال‌شرقی سوریه ایجاد کرده بود، در نهایت به یک منطقه خودگردان کرد تبدیل شود و چیزی مشابه حکومت منطقه‌ای اقلیم کردستان در شمال عراق نیز در شمال شرق سوریه بوجود بیاید. اما طبق گفته دنیس ناتالی، مدیر موسسه مطالعات راهبردی ملی در دانشگاه دفاع ملی و کارشناس در روابط ایالات متحده و کردها، این هدف غیرواقعی بود.

 

ناتالی می‌گوید: «این امر چیزی نبود که در مسیر تاریخ سوریه قرار داشته باشد و از منظر دینامیک‌های قدرت محلی، اقتصادی و امنیتی پایدار نبود.»

 

بر خلاف شمال عراق، اکثریت جمعیت در شمال‌شرقی سوریه کرد نیستند بلکه عرب هستند. اگرچه کردها در این منطقه زندگی می‌کنند اما همه آنها از SDF حمایت نمی‌کنند، چرا که این گروه از یک ایدئولوژی سوسیالیستی پیروی می‌کند که بسیاری از کردهای سنی مذهب سوریه با آن مخالفند.

 

شهرها و روستاهای کردی نیز پراکنده‌اند و این موضوع تشکیل یک منطقه خودگردان منسجم را دشوارتر می‌کند.

 

پس از سقوط اسد در ۸ دسامبر، برخی از ساکنان عرب مناطق تحت کنترل SDF در شهرهایی مانند دیرالزور و رقه دست به اعتراض زده و خواستار حکمرانی شورشیان در دمشق بر این مناطق شده‌اند.

 

چالش بزرگ‌تر برای ائتلاف کردی ترکیه است که  همسایه سوریه در شمال این کشور است. شورشیانی که تحت رهبری هیأت تحریر الشام (HTS) اسد را سرنگون کردند، از سوی ترکیه حمایت شده‌اند و این کشور نفوذ زیادی بر سوریه و رهبران جدید آن دارد.

 

ترکیه می‌گوید که نیروی اصلی در ائتلاف کردی تحت حمایت ایالات متحده، شاخه سوری حزب کارگران کردستان (PKK) است که گروهی شورشی است و ترکیه برای دهه‌ها با آن در جنگ بوده است. هم ترکیه و هم ایالات متحده، PKK را به‌عنوان یک سازمان تروریستی معرفی کرده‌اند.

 

به گفته جیمز جفری، سفیر پیشین ایالات متحده در ترکیه و نماینده ویژه سابق این کشور برای مأموریت شکست داعش، تصمیم ایالات متحده به تسلیح شاخه سوری –PKK  که به YPG معروف است – در مبارزه با داعش، سال‌ها در روابط آمریکا و ترکیه مسئله‌ساز بوده است.

 

احمد الشرع، رهبر فعلی سوریه، یکشنبه گذشته در کنفرانس مطبوعاتی مشترک با وزیر خارجه ترکیه، اعلام کرد که هیچ سلاحی در سوریه نباید خارج از کنترل دولت باشد، «چه گروه‌های انقلابی یا دیگر گروه‌های حاضر در منطقه مانند .SDF»

 

مقامات ترکیه همچنین تأکید کردند که پس از سقوط اسد، یکی از اولویت‌های استراتژیک آنها در سوریه این است که YPG از بین برود؛ خواه این اقدام توسط رهبران جدید سوریه در دمشق -که کنترل تمام سوریه را در دست می‌گیرند و کشور را متحد می‌کنند- صورت بگیرد یا با یک حمله نظامی ترکیه به مناطق تحت کنترل YPG در شمال‌شرقی سوریه.

 

طبق گفته ناتالی، ایالات متحده نگرانی‌های زیادی درباره احیای داعش دارد اما سوریه دیگر اولویت استراتژیک ایالات متحده نیست.

 

او می‌گوید: «ما در یک وضعیت متفاوت قرار داریم. ما یک دولت جدید داریم که به‌وضوح اولویت‌های خود را شناسایی کرده است و سوریه جزو اولویت‌های آن نیست.»

 

اولویت‌های ترامپ در حال حاضر پایان دادن به جنگ‌ها در اوکراین و غزه است نه سوریه.

 

ناتالی که در دوره اول ریاست‌جمهوری دونالد ترامپ به‌عنوان دستیار وزیر امور خارجه در امور درگیری‌ها و عملیات‌های تثبیت در سوریه خدمت کرده بود، می‌گوید که هم به دلیل تغییرات هم در سوریه و هم در واشنگتن، توافق سال‌های گذشته ایالات متحده با ائتلاف کردی در سوریه دیگر از نظر استراتژیک قابل اجرا نیست.

 

در دوره اول ریاست‌جمهوری ترامپ، او تلاش کرد ولی نتواست ۹۰۰ نیروی آمریکایی حاضر در سوریه را به خانه بازگرداند. در طول کمپین انتخاباتی امسال، او پایان دادن به جنگ‌ها و عدم ورود به درگیری‌های دیگر را بخش بزرگی از پیام خود قرار داد و پیش‌بینی می‌شود که دوباره خواهان خروج نیروهای ایالات متحده از سوریه باشد.

 

انتظار می‌رود که ایالات متحده به تدریج نیروهای خود را از سوریه خارج کند اما با توجه به تخریب‌های وسیع زیرساخت‌های سوریه و وضعیت اجتماعی نابسامان، بسیاری از کارشناسان معتقدند که سوریه در نهایت به یک کشور تجزیه‌شده تبدیل خواهد شد.

 

هاکان فیدان، وزیر خارجه ترکیه، در کنفرانس خبری مشترک با احمد شرع گفت: «دولت سوریه به ما اعلام کرده که آماده است تا اقدامات لازم برای کنترل زندانیان را انجام دهد.»

 

تحلیلگران پیش‌بینی می‌کنند که در نهایت، بدون اینکه حمله نظامی ترکیه به مناطق تحت کنترل SDF صورت گیرد، توافقی دیپلماتیک میان دمشق و SDF به دست خواهد آمد.

 

دنیس ناتالی، مدیر موسسه مطالعات راهبردی ملی آمریکا گفت: «من فکر می‌کنم احتمال واقع‌بینانه‌تر این است که نوعی مدیریت غیرمتمرکز بوجود بیاید که در آن شهرهای کردنشین از نوعی خودمختاری محلی برخوردار باشند.»

 

مقامات ایالات متحده نگران این هستند که داعش از این خلا قدرت استفاده کرده و دوباره با قدرت ظاهر شود که این امر خروج کامل ایالات متحده از سوریه را دشوارتر می‌کند.

 

مایک والتز، مشاور امنیت ملی منتخب ترامپ در مصاحبه روز یکشنبه گذشته با بن شاپیرو، گفت که اگرچه ایالات متحده نیازی به حضور نیروهای خود در سوریه ندارد، اما نمی‌تواند از آنچه در سوریه می‌گذرد غافل شود.

 

او گفت: «ده‌ها هزار جنگجو و خانواده داعشی در کمپ‌های زندانی نگهداری می‌شوند و دوستان کرد ما از آنها مراقبت می‌کنند و از ما حمایت می‌کنند. ما نمی‌توانیم اجازه بدهیم که آنها دوباره آزاد شوند.»