حذف ارز ترجیحی دارو با شیب ملایم

به گزارش بولتن نیوز به نقل از فرهیختگان، دقیقا ۲۱ روز پیش وزیر بهداشت از حذف ارز ترجیحی دارو در سال آینده خبر داد. محمدرضا ظفرقندی گفته بود: «ارز ترجیحی دارو از سال آینده حذف خواهد شد و وزارت بهداشت در حال آماده‌سازی برنامه‌های لازم برای مدیریت این تغییر است.» البته فردای آن روز ‌مهدی پیرصالحی، رئیس سازمان غذا و دارو درباره حذف ارز ترجیحی از دارو در بخش خبری ساعت ۱۴ شبکه یک سیما عنوان کرده بود: «ارز ترجیحی نوع اول برای دارو از ابتدای امسال حذف شده است و هیچ ارز ۴۲۰۰ تومانی برای دارو تخصیص داده نمی‌شود و به ارز ترجیحی نوع ۲ یعنی ۲۸۵۰۰ تومانی تبدیل شده است.

در مورد دارو تنها ارز ترجیحی ۴۲۰۰ تومانی حذف شده است و ما خواهان این هستیم که ارز ترجیحی دارو به قوت خود باقی بماند اما اگر مقرر باشد که نوع ارز تغییر کند، باید مابه‌التفاوت آن درست دیده شود تا مردم پرداختی بیشتری نداشته باشند.» البته پیرصالحی در این برنامه اشاره کرده بود که اصلاح سیاست‌های ارزی برنامه وزارت بهداشت نیست و تصمیمی است که در دولت گرفته شده تا به سمت این بروند که تعداد ارزها و تفاوت نرخ‌ها را کم کنند. اما ماجرا این است که در صورت حذف ارز ترجیحی دارو چه اتفاقی خواهد افتاد؟

با وجود اینکه در خبرها گفته شده که قرار است ارز ترجیحی دارو از سال آینده حذف شود، اما شنیده‌های «فرهیختگان» حاکی از این است که عملا آنچه که اتفاق افتاده برای برخی اقلام مرتبط با تجهیزات پزشکی، ارز ترجیحی از ماه گذشته حذف شده و فاکتورهای داروخانه‌ها تقریبا در نوسان است. طبق گفته تعدادی از داروسازان کشور به «فرهیختگان»، روند حذف ارز ترجیحی دارو و برخی از اقلام پزشکی از چند وقت اخیر شروع شده است.

بسیاری از داروها و بعضی از دستگاه‌های تجهیزات پزشکی مانند دستگاه‌های تست قند خون و کیت‌های تست قند خون، ارز ترجیحی حذف شده است. وضعیت تغییر قیمت و نوسان رو به بالای این دستگاه‌ها به شکلی است که از رقم ۴۰۰ هزار تومان به ۸۰۰ هزار تومان رسیده و صاحبان داروخانه و شرکت‌های پخش و توزیع‌کننده احتمال می‌دهند که این عدد در ماه‌های آینده نیز افزایش یابد.

خدادادی، تولیدکننده تجهیزات پزشکی: اولویت باید حمایت از تولیدکنندگان باکیفیت باشد

در این میان البته برخی از صاحبان شرکت‌های دانش‌بنیان حوزه تجهیزات پزشکی به اختصاص ارز ترجیحی به صورت شلخته گله دارند. «محسن خدادادی» مدیر شرکت بهراد رویش رویان است. این شرکت یکی از تولیدکنندگان تجهیزات پزشکی در حوزه زنان، زایمان و نازایی است. او موافق حذف ارز ترجیحی نیست، اما همزمان معتقد است که تخصیص ارز ترجیحی باید هوشمندسازی شود.

خدادادی در گفت‌وگوی گفت: «من شخصاً موافق حذف ارز نیستم، اما معتقدم که باید ارز به‌صورت هوشمند تخصیص داده شود. منظور از هوشمند ارز دادن این است که برای داروها یا تجهیزاتی که تولیدکنندگان داخلی می‌توانند صد‌در‌صد نیاز بازار کشور را تأمین کنند، ارز حمایتی حذف شود. تولیدکنندگانی که کیفیت محصولاتشان تأیید شده و سهم قابل‌توجهی از بازار دارند، باید حمایت بیشتری دریافت کنند. به‌عنوان مثال، ما دو محصول تولید می‌کنیم که هر کدام چندین تولیدکننده داخلی دارند. این محصولات نه‌تنها توسط بیمارستان‌های دولتی، بلکه از سوی مراکز خصوصی معتبر نظیر نیکان، رویان و ابن‌سینا خریداری می‌شوند. اما واردات بی‌رویه این محصولات با ارز ترجیحی، به تولید داخلی آسیب زده است.»

انبارهای واردکنندگان پیش از اعلام حذف ارز ترجیحی پر شد

این تولیدکننده داخلی تجهیزات پزشکی همچنین گفت: «تجربه نشان داده است که واردکنندگان معمولاً به دلیل دریافت ارز ترجیحی، محصولات خود را بدون نگرانی از نوسانات ارزی وارد می‌کنند. در حالی که تولیدکننده داخلی تحت فشار تورم و افزایش هزینه‌های تولید قرار دارد. به‌عنوان مثال: یکی از محصولات ما که قابلیت تولید داخلی دارد، سال گذشته به تعداد ۷۰ هزار واحد در کشور تولید شده است. در حالی که کل نیاز بازار ۱۰۰ هزار واحد است و سه تولیدکننده داخلی ظرفیت تأمین کل نیاز کشور را دارند. با این حال، واردکنندگان ۶۵ هزار واحد از این محصول را وارد کرده‌اند، آن‌هم به این دلیل که احتمال حذف ارز ترجیحی را احساس کرده‌اند و انبارهای خود را پیش از اعلام حذف ارز ترجیحی پر کرده‌اند.»

خدادادی همچنین افزود: «پیشنهاد من این است که برای محصولاتی که تولید داخلی دارند و ظرفیت تأمین نیاز کشور را دارا هستند، ارز ترجیحی حذف شود و واردات آن‌ها با ارز نیمایی صورت گیرد. این اقدام نه‌تنها رقابت را از بین نمی‌برد، بلکه تولید داخلی را تقویت می‌کند. همچنین ارز ترجیحی باید تنها به محصولاتی اختصاص یابد که تولید داخلی ندارند یا جایگزین مناسبی در کشور برای آن‌ها وجود ندارد. به‌عنوان مثال، استنت‌های قلبی که هزینه‌های آن‌ها برای بیمار بسیار بالاست، نیاز به حمایت ارزی دارند.»

حذف ارز ترجیحی به ضرر بیماران مناطق محروم است

او همچنین گفت: «در حال حاضر، سیاست تخصیص ارز ترجیحی به برخی محصولات، عمدتاً به سود کسانی است که از خدمات مراکز دولتی استفاده نمی‌کنند. این افراد به دلیل توان مالی، تفاوت قیمت بین محصولات داخلی و خارجی (حتی با نرخ آزاد) برایشان اهمیت چندانی ندارد. اما حذف مطلق ارز ترجیحی هم مشکلات جدی به دنبال دارد. برای مثال، در شرایطی که قیمت یک استنت قلبی با ارز ترجیحی ۵ میلیون تومان است، پس از حذف ارز، هزینه آن ممکن است به ۳۵ میلیون تومان افزایش یابد. این افزایش شدید قیمت، فشار زیادی بر بیماران وارد می‌کند، خصوصاً بیماران مناطق محروم.»
خدادادی در ادامه پیشنهاد داد: «با توجه به تجربه ۱۰-۱۲ ساله در این حوزه، راه‌حل منطقی این است که وزارت بهداشت و سازمان‌های مرتبط باید با استعلام از تولیدکنندگان داخلی، ظرفیت و کیفیت محصولات را بررسی کنند. این ارزیابی باید مشخص کند که کدام محصولات داخلی توان تأمین نیاز کشور را دارند و کیفیتشان قابل رقابت است.

همچنین به محصولات داخلی که کیفیت مطلوب و ظرفیت تأمین کافی دارند، ارز ترجیحی داده نشود و واردات مشابه آن‌ها فقط با ارز نیمایی انجام شود. برای محصولاتی که یا تولید داخلی ندارند یا کیفیت داخلی آن‌ها پایین است، همچنان ارز ترجیحی اختصاص یابد تا بیماران دچار کمبود یا افزایش شدید هزینه‌ها نشوند.