پشت پرده نفتی در کاپ ۲۹ و چالش‌های دیپلماسی محیط زیستی ایران

گروه بین الملل: همزمان با برگزاری بیست و نهمین اجلاس جهانی تغییر اقلیم (کاپ ۲۹) در باکو، پایتخت جمهوری آذربایجان، نگرانی‌ها پیرامون همکاری این کشور با رژیم صهیونیستی و نقش آذربایجان به‌عنوان تأمین‌کننده اصلی نفت اسرائیل، به‌شدت افزایش یافته است. تحلیل‌ها نشان می‌دهد که جمهوری آذربایجان با صادرات نفت خود به اسرائیل، نقشی حیاتی در تأمین انرژی این رژیم برای ادامه جنگ علیه مردم فلسطین ایفا می‌کند. برآوردها حاکی از آن است که دست‌کم ۴۰ درصد نفت اسرائیل از آذربایجان تأمین می‌شود، که این امر اسرائیل را به شدت وابسته به نفت این کشور کرده است.

به گزارش بولتن نیوز یکی از مسائل قابل‌تأمل در این همکاری، نحوه انتقال نفت آذربایجان به اسرائیل است. این نفت از طریق خط لوله‌ای که از خاک ترکیه عبور می‌کند به اسرائیل می‌رسد. این خط لوله نه تنها مسیر اصلی انتقال نفت به اسرائیل به شمار می‌آید، بلکه به شکلی نمادین نشان‌دهنده سکوت یا رضایت برخی کشورهای اسلامی در برابر سیاست‌های تجاوزکارانه اسرائیل است. این امر به‌ویژه در مورد ترکیه، کشوری که بارها خود را حامی آرمان فلسطین معرفی کرده، سؤالات زیادی برمی‌انگیزد. چرا ترکیه، علی‌رغم امکانات موجود برای جلوگیری از رسیدن نفت به اسرائیل، همچنان به این تجارت ادامه می‌دهد؟ آیا حمایت‌های لفظی ترکیه از فلسطین صرفاً در حد شعار باقی مانده است؟

جمهوری اسلامی ایران در این شرایط با یک چالش دیپلماتیک پیچیده روبه‌روست. از یک سو، جمهوری آذربایجان به عنوان کشوری که ادعا می‌کند به اصول همبستگی اسلامی پایبند است، در راستای تأمین سوخت برای رژیم صهیونیستی فعالیت می‌کند و از سوی دیگر، این کشور میزبان اجلاس کاپ ۲۹ با ادعای دغدغه‌های محیط زیستی است. مسئله تأمین نفت اسرائیل، که مستقیماً برای پیشبرد جنگ و کشتار مردم بی‌گناه فلسطین استفاده می‌شود، نگرانی‌های زیادی را در سطح بین‌المللی به‌ویژه در میان کشورهای اسلامی به‌وجود آورده است.

در همین راستا، تحلیل‌گران پیشنهاد می‌کنند که ایران باید از دیپلماسی فعال برای بسیج کشورهای همسو و ترغیب آنها به عدم شرکت در اجلاس کاپ ۲۹ استفاده کند. عدم حضور در این اجلاس نه‌تنها واکنشی معنادار به همکاری‌های اقتصادی آذربایجان با اسرائیل خواهد بود، بلکه پیام روشنی در اعتراض به سوءاستفاده از اجلاس تغییر اقلیم برای مقاصد سیاسی و اقتصادی است.

انتخاب جمهوری آذربایجان به عنوان میزبان اجلاس جهانی تغییر اقلیم نیز خود موضوعی چالش‌برانگیز است. این کشور در سال‌های اخیر، سابقه چندان درخشانی در حوزه حفظ محیط زیست نداشته و همچنان به‌دلیل وابستگی اقتصادی شدید به صنایع نفتی، با تخریب محیط زیست و استفاده بیش از حد از منابع طبیعی روبروست. علاوه بر این، کشور میزبان با پشتیبانی و تقویت اقتصادی اسرائیل از طریق تأمین نفت، در جنگ‌ها و بحران‌های زیست‌محیطی ناشی از درگیری‌های نظامی سهیم می‌شود. این مسئله تناقضی آشکار را در قلب اجلاس تغییر اقلیم ایجاد کرده و مشروعیت آن را زیر سؤال برده است.

فعالان اجتماعی و سیاسی در ایران با به‌راه‌انداختن یک کارزار عمومی، از مسئولان می‌خواهند در اجلاس کاپ ۲۹ شرکت نکنند. این کارزار با هدف ارسال پیام قوی به جامعه بین‌المللی و تأکید بر اهمیت حمایت از حقوق مردم فلسطین در برابر تجاوزگری‌های اسرائیل و همدستی جمهوری آذربایجان راه‌اندازی شده است. مشارکت نکردن در این اجلاس می‌تواند همبستگی با ملت‌های تحت ستم و اعتراض به رویکرد‌های دوگانه در سیاست‌های جهانی تغییر اقلیم باشد.

در پایان، شایسته است که ایران و کشورهای همسو با اتخاذ مواضع روشن و هوشمندانه، از به‌کارگیری ابزارهای دیپلماتیک و اقتصادی خود در جهت جلوگیری از استمرار همکاری‌های اقتصادی میان جمهوری آذربایجان و رژیم صهیونیستی استفاده کنند. این اقدام نه تنها تأثیری مستقیم بر تضعیف جریان تأمین سوخت اسرائیل برای ادامه جنگ خواهد داشت، بلکه جامعه جهانی را به موضع‌گیری قاطع‌تری در قبال این قبیل هم‌پیمانی‌های مخرب ترغیب خواهد کرد.