تبعات انتشار اوراق بدهی در آینده برای اقتصاد ایران سنگین است/ انتشار اوراق بدهی باعث آشفتگی در بازار شده است

گروه اقتصادی: یک اقتصاددان گفت: افزایش انتشار اوراق بدهی دولتی که نرخ های سود آن بیشتر از نرخ سود بانکی و متعارف است باعث بهم ریختگی کل اقتصاد کشور شده و از همه مهمتر تامین مالی بخش خصوصی را هم با خطر مواجه می کند.

وحید  شقاقی شهری در گفت وگو با بولتن نیوز با بیان اینکه یک برنامه روشن برای انتشار اوراق بدهی در اقتصاد ایران نداریم، اظهارداشت: امروز می بینیم که دولت با اوراق بدهی مشابه یک ابزار ساده، دم دستی و بدون برنامه برخورد می کند، در حالی که در کشورهای موفقی که به سمت تامین مالی از کانال اوراق رفته اند، اولا صاحب برنامه بوده اند و دوم اینکه هماهنگی با سیاست های مالی، مالی، ارزی واقتصاد وجود داشته است.

وی افزود: در چنین شرایطی انتشار اوراق قرضه مفید بوده و دولت از این ابزار برای اجرای پروژه های سودمند از این اوراق استفاده کرده است. متاسفانه در کشور ما هیچ برنامه روشنی برای استفاده از اوراق وجود ندارد؛ از سویی هیچگونه هماهنگی بین سیاست های پولی، مالی و بازار سرمایه با اوراق بدهی دیده نمی شود، نتیجه اینکه اینکه عمدتا یک نگاه جزیره ای به اوراق ایجاد شده است.

استاد اقتصاد دانشگاه تربیت مدرس با تاکید براینکه از زمان انتشار این اوراق گزارشی از فواید سودمندی در اقتصاد ملاحظه نشده است، یادآور شد: مساله ای که باعث نگرانی است، استفاده از این اوراق بدهی برای پوشش هزینه های روزمره و جاری دولت است. یا تعهداتی که دولت باید از منابع دیگری تامین می کرد و ناچار به سراغ بازاربدهی آمده است. از طرفی این اوراق باعث بهم ریختگی ساختار نرخ سود در اقتصاد ایران شده است.

او اضافه کرد: امروز یک نرخ سود بانکی داریم که هیات عالی بانک مرکزی آن را 23 درصد اعلام کرده است، اما می بینیم که  بانکها به روش های مختلف از این نرخ سود تخطی می کنند.صندوق های با درآمد ثابت و سرمایه گذاری هم تخطی می کنند و مساله بدتری که در حال حاضر رخ داده ، این است که اوراق بدهی هم از این نرخ های تعیین شده تبعیت نمی کند و موجب آشفتگی و بهم ریختگی در نرخ سود در اقتصاد ایران می شود که تبعات آن در بازار سرمایه کاملا مشهود است، به طوری که بازار سرمایه را دارد از کارمی اندازد. از سویی، نرخ تامین مالی بخش خصوصی را بهم ریخته است، چون باعث بهم ریختگی نظام مالی نرخ سود در اقتصاد ایران می شود. 

شقاقی شهری تصریح کرد: در ضمن در صورت افزایش استفاده از اوراق بدهی برای امور جاری و هزینه ای، دولت ها به استفاده روز افزون و دم دستی از این ابزار عادت می کنند در نتیجه عمدتا برای پرداخت تعهدات و بدهی های دولت استفاده شده  که هیچ فایده مندی و منافعی برای اقتصاد کلان نخواهد داشت.

این اقتصاددان با بیان اینکه بدهی یک ابزار درست است به شرط آنکه درست استفاده شده و هدفمند باشد، گفت: اوراقی که درپی تامین منابع اقتصاد کلان هزینه شود و با سایر سیاست های اقتصادی، مالی و سرمایه ای هماهنگ باشد، اوراق مفیدی است.متاسفانه  شاهدیم که هیچ کدام از این محورها رعایت نمی شود و این مساله باعث بهم ریختگی در اقتصاد شده است.دولت ها هم به دنبال آسانی استفاده از این ابزار دیگر به منابع درآمدی فکر نمی کنند و بی مخابا و بدون حساب و کتاب بدهی ایجاد می کنند.

او اضافه کرد: وقتی اوراق با نرخ 30 درصد منتشر می شود بانکها هم ناچار می شوند به طرقی نرخ هایشان را افزایش دهند و عملا این موضوع تبدیل به یک شاقول یا پیشرو در اقتصاد می شود و سایر نرخ ها را هم در اقتصاد بهم می ریزد. دولت هم برای اینکه تامین مالی سریع انجام شود، نرخ ها را بالا می برد تا بتواند تامین مالی انجام دهد .در نتیجه ادامه این شرایط نه فقط بانکها بلکه بازار سرمایه را از کار می اندازد، شبکه بانکی با مشکل مواجه خواهد شد و تامین مالی بخش خصوصی به مشکل برخورد می کند.در نهایت بخش واقعی اقتصاد را از کار می اندازد نظام نرخ سود را در اقتصاد ایران از کار می اندازد.

این استاد اقتصاد دانشگاه با بیان اینکه در دنیا اوراق بدهی با اصول و هدف منتشر می شود،یادآورشد: اولین هدف هماهنگی با سیاست های اقتصاد محور است؛ آنها برای انتشار اوراق برنامه دارند در یک پروژه های خاصی که منافع کلان اقتصادی دارد، از اوراق بدهی استفاده می کنند و نه صرفا برای برنامه های بریز و بپاش. دوم اوراقی که آنها منتشر می کنند، عمدتا برای پروژه های عمرانی و مولد است ونه صرفا برای بخش هزینه ای اقتصاد و بدهی های دولت .امروز نرخ 34 درصد بهره برای این اوراق بسیار هزینه زاست و دولت برای سالهای آینده  برای تسویه این اوراق با گرفتاری زیادی مواجه خواهد شد.