جشن مهرگان از آداب و رسوم کهن ایرانیان باستان چیست

دكتر حسين شهزادي فوق تخصص قلب كودكان قلب شهيد رجايي در یادداشتی به معرفی جشن مهرگان از آداب و رسوم کهن ایرانیان باستان پرداخت.

به گزارش بولتن نیوز، دكتر حسين شهزادي فوق تخصص قلب كودكان قلب شهيد رجايي در یادداشتی به جشن مهرگان از آداب و رسوم کهن ایرانیان باستان پرداخت و نوشت:

به نام خداوند جان و خرد کز این برتر اندیشه بر نگذرد

خداوند نام و خداوند جای خداوند روزی ده رهنمای

خداوند کیوان و گَردان سپهر فروزنده ماه و ناهید و مهر

" مهرگان " يا جشن مهر٬ يكي از جشن هاي ايران باستان است كه در روزهاي آغازين فصل پاييز برگزار مي شود. ايرانيان باستان همانند " نوروز"٬ مهرگان را چندين روز جشن مي گرفتند و آيين و آداب مخصوص به خود داشت. هم نوروز و هم مهرگان نشانه ايي از اعتدال جهان هستي است. برابري روز و شب و پايان سرما و گرما. مهرگان و نوروز درکنار یکدیگر٬ هزاران سال اسـت کـه دو ستون محکم و استوار هویت و فرهنگ ایرانی شمرده می شوند.

واژه "مهر" يا "ميترا" به معناي روشنايي٬ عشق٬ دوستي٬ پيوند و محبت است و نماد آن خورشيد است. فلسفه جشن مهرگان سپاسگزاری از خداوند به خاطر نعمت‌هایی است که به انسان ارزانی داشته و اهميت راستي٬ درستي٬ دوستی‌ و مهرورزی و دوري از عهد شكني٬ دروغ و نامهرباني در میان انسانها ست.

همانطور كه نوروز را به پادشاه افسانه ای ایران يعني جمشید نسبت می دهند٬ مهرگان را هم به پیروزی فریدون٬ قهرمان افسانه ای دیگر ايران و پيروزي وي بر ضحاك ستمگر نسبت مي دهند.

حکیم فردوسی در شاهنامه٬ روز مهرگان را روزی می‌داند که فریدون در آن روز به پادشاهی نشست و تاج بر سر گذاشت. همچنين بیشتر پژوهشگران روزي که فریدون بر ضحاک ستمگر غلبه کرد و او را در کوه دماوند به بند کشید را روز مهرگان شمرده ‌اند.

فریدون چو شد برجهان کامگار ندانست جز خویشتن شهریار

به رسم کیان تاج و تخت مهی بیاراست با کاخ شاهنشهی

به روز خجسته سر مهرماه به سر بر نهاد آن کیانی کلاه

زمانه بی اندوه گشت از بدی گرفتند هر کس ره ایزدی

دل از داوری‌ها بپرداختند به آیین یکی جشن نو ساختند

نشستند فرزانگان شادکام گرفتند هر یک ز یاقوت جام

می روشن و چهره شاه نو جهان نو ز داد و سر ماه نو

بفرمود تا آتش افروختند همه عنبر و زعفران سوختند

پرستیدن مهرگان دین اوست تن آسانی و خوردن آیین اوست

اگر یادگاراست ازو ماه مهر بکوش و به رنج هیچ منمای چهر

پادشاهان هخامنشي٬ اشکانی و ساسانی در روز مهرگان٬ تاجي را كه خورشيد بر آن نقش شده بود را بر سر مي گذاشتند٬ جامه ارغوانی می پوشیدند، به ميان مردم مي رفتند و به رقص و پايكوبي مي پرداختند.

در ايران باستان٬ هر سال 12 ماه و هر ماه 30 روز بود. هر يك از 30 روز ماه٬ نام مخصوص خود را داشت و روزي از ماه كه همنام ماه مي شد را جشن مي گرفتند. بنابراين روز 16 ماه مهر٬ روز جشن مهرگان بود.

ماه اول٬ فروردين٬ به معناي روح نياكان و روان هاي پاك٬ نيروي پيشرفت

ماه دوم٬ ارديبهشت٬ به معناي بهترين راستي و پاكي

ماه سوم٬ خرداد٬ به معناي كمال و تندرستي

ماه چهارم٬ تير٬ به معناي بركت و فراواني

ماه پنجم٬ مرداد٬ به معناي زنده بودن و جاودانگي

ماه ششم٬ شهريور٬ به معناي شهرياري نيرومند و برگزيده

ماه هفتم٬ مهر٬ به معناي دوستي و محبت و پيمان

ماه هشتم٬ آبان٬ به معناي آب ها

ماه نهم٬ آذر٬ به معناي آتش و روشنايي و پاكي

ماه دهم٬ دي٬ به معناي آفريدگار و دادار

ماه يازدهم٬ بهمن٬ به معناي انديشه و منش نيك

ماه دوازدهم٬ اسفند٬ به معناي فروتني و بردباري پاك

نام روزهاي هر ماه :

روز ماه	نام	معني	روز ماه	نام	معني
1	*هرمزد٬ اهورامزدا*	*نام پروردگار*	16	*مهر*	*دوستي و پيمان*
2	*بهمن*	*منش و انديشه نيك*	17	*سروش*	*الهام و وحي*
3	*ارديبهشت*	*بهترين راستي و پاكي*	18	*رشن*	*دادگري*
4	*شهريور*	*برگزيده٬* *شهرياري نيرومند*	19	*فروردين*	*فروهر و روح نياكان٬ نيروي پيشرفت*
5	*سپندارمذ*	*فروتني٬ عشق*	20	*بهرام*	*پيروزي*
6	*خرداد*	*كمال٬ تندرستي*	21	*رام*	*صلح و آشتي*
7	*امرداد*	*جاودانگي*	22	*باد*	*باد*
8	دي	*آفريدگار*	23	دي	*آفريدگار*
9	*آذر*	*آتش*	24	*دين*	*بينش دروني٬ وجدان*
10	*آبان*	آب	25	*ارد*	*خوشبختي و دارايي*
11	*خور*	*آفتاب*	26	*اشتاد*	*راستي*
12	*ماه*	*مهتاب*	27	*آسمان*	*آسمان*
13	*تير*	*بركت و فراواني*	28	*زامياد*	*زمين*
14	*گوش*	*جهان و هستي*	29	*مهراسپند*	*گفتارنيك*
15	دي	*آفريدگار*	30	*انارام*	*روشنايي بي پايان*