نفس‌های سنگین تهران

گروه اجتماعی: تهران، پایتخت ایران، با جمعیتی بیش از ۸ میلیون نفر، سال‌هاست که درگیر مشکلی جدی به نام آلودگی هواست. در دوران مختلف شهرداران، طرح‌ها و برنامه‌های متعددی برای کنترل و کاهش این معضل اجرا شده، اما حقیقت تلخ این است که کیفیت هوای تهران نه تنها بهبود چشمگیری نیافته، بلکه به وضوح در بسیاری از مواقع بدتر هم شده است. دوران شهرداری علیرضا زاکانی از شهریور ۱۴۰۰ به بعد نیز از این قاعده مستثنی نبوده و حتی می‌توان گفت در این دوره، وضعیت آلودگی هوا رو به وخامت گذاشته است.

مقایسه شاخص‌های آلودگی هوا: زاکانی در برابر شهرداران قبلی

به گزارش بولتن نیوز، یکی از معیارهای مهم برای بررسی عملکرد شهرداران، کیفیت هوای تهران است. در مقایسه با دوران شهرداری‌های قبلی، بویژه دوران محمدباقر قالیباف و پیروز حناچی، وضعیت آلودگی هوا در دوران علیرضا زاکانی از بهبود بازمانده و حتی در بسیاری از شاخص‌ها افزایش آلودگی را شاهد بوده‌ایم.

بر اساس داده‌های ثبت شده از ایستگاه‌های سنجش آلودگی هوا، تعداد روزهای با کیفیت «ناسالم» و «بسیار ناسالم» در دوران زاکانی به طور محسوسی افزایش یافته است. به عنوان مثال، در سال ۱۴۰۱ تعداد روزهای با شاخص کیفیت هوای ناسالم برای گروه‌های حساس به ۱۱۰ روز رسید، در حالی که در سال ۱۳۹۹ و ۱۴۰۰ این عدد به ترتیب ۹۰ و ۹۸ روز بود. این موضوع نشان می‌دهد که تدابیر اتخاذ شده در دوران مدیریت فعلی شهرداری نه تنها ناکارآمد بوده، بلکه حتی می‌توان گفت دستاوردی قابل توجه در زمینه کاهش آلودگی هوا نداشته است.

نبود برنامه‌های کارآمد و عملیاتی

یکی از نکات مهم در نقد عملکرد شهرداری تهران در دوران زاکانی، نبود یک برنامه‌ریزی جامع و کارآمد برای مقابله با آلودگی هواست. در حالی که تهران با مشکلاتی چون فرسودگی ناوگان حمل و نقل عمومی، افزایش تعداد خودروهای شخصی، و توسعه صنایع در حومه شهر مواجه است، اما هیچ طرح جدی و ملموسی برای بهبود این وضعیت از سوی شهرداری به اجرا درنیامده است. 

یکی از راهکارهای اصلی که می‌توانست به کاهش آلودگی هوا کمک کند، توسعه سیستم حمل و نقل عمومی و جایگزینی خودروهای فرسوده با مدل‌های پاک‌تر بود. با این حال، در دوران زاکانی نه تنها این برنامه‌ها با کندی و تأخیر اجرا شده‌اند، بلکه طرح‌هایی چون توسعه خطوط مترو و گسترش ناوگان اتوبوسرانی نیز به دلیل کمبود بودجه یا مدیریت نادرست به حال خود رها شده است.

عدم شفافیت و پاسخگویی

یکی دیگر از انتقادات جدی به مدیریت شهرداری در دوران زاکانی، عدم شفافیت و پاسخگویی به شهروندان و رسانه‌هاست. در حالی که آلودگی هوا یک بحران ملی است و سلامتی میلیون‌ها نفر را به خطر می‌اندازد، اما پاسخ‌های رسمی شهرداری تهران غالباً کلیشه‌ای و فاقد جزئیات بوده است. به جای ارائه گزارش‌های دقیق و علمی درباره علل و راهکارهای مقابله با آلودگی هوا، مدیران شهری بیشتر به توجیه و اشاره به مشکلات زیرساختی بسنده کرده‌اند.

یکی از نمونه‌های بارز این عدم پاسخگویی، حذف یا کاهش بودجه‌های مربوط به مقابله با آلودگی هوا از برنامه‌های شهرداری است. در حالی که پیش‌بینی می‌شد بودجه‌های بیشتری به پروژه‌های محیط زیستی اختصاص یابد، اما مدیریت شهری به جای افزایش سرمایه‌گذاری در این حوزه، توجه خود را به طرح‌های کم‌اهمیت‌تری معطوف کرده است. این تصمیمات نشان از اولویت نداشتن سلامت عمومی در برنامه‌های شهری دارد.

ضرورت تغییر رویکرد

واقعیت این است که تهران با آلودگی هوا به عنوان یک معضل اساسی و حیاتی دست و پنجه نرم می‌کند و نیازمند مدیریتی قاطع و متعهد است که بتواند با اقدامات عملی و فوری، این بحران را کاهش دهد. شهرداری تهران در دوران زاکانی باید پاسخگوی ناکارآمدی‌ها و ضعف‌های خود باشد و به جای انکار یا توجیه، به اجرای سیاست‌های پایدار و مبتنی بر شواهد علمی بپردازد.

تجربه نشان داده که مبارزه با آلودگی هوا نیازمند تعامل و همکاری جدی بین شهرداری، دولت و سازمان‌های مردم‌نهاد است. افزایش بودجه‌ها برای نوسازی ناوگان حمل و نقل عمومی، اجرای جدی طرح‌های ترافیکی، و تشویق شهروندان به استفاده از وسایل حمل و نقل پاک تنها بخشی از راهکارهایی است که می‌تواند بهبود وضعیت را در پی داشته باشد.

نتیجه‌گیری

در دوران شهرداری علیرضا زاکانی، وضعیت آلودگی هوای تهران نه تنها بهبود نیافته، بلکه شاهد بدتر شدن آن بوده‌ایم. مدیریت ناکارآمد، نبود برنامه‌های عملیاتی، و عدم شفافیت در پاسخگویی به شهروندان، از دلایل اصلی این ناکامی به شمار می‌رود. شهرداری تهران باید با تغییر رویکرد، به سمت سیاست‌های کارآمدتر و پایدارتر حرکت کند تا شاید روزی تهرانی‌ها بتوانند با خیالی آسوده‌تر نفس بکشند.

در غیر این صورت، روزهای ناسالم بیشتری در انتظار تهران خواهد بود و شهروندان این کلانشهر همچنان قربانیان بی‌توجهی و بی‌برنامگی مدیران شهری خواهند ماند.