افزایش بیش از 141 درصدی صادرات پسته، اثر تعیین دقیق ارزش کالاها بر رشد صادرات را تایید کرد

گروه اقتصادی -افزایش ۹۰ درصدی وزن و ۱۸۲ درصدی ارزش صادرات پسته با پوست، رشد ۶۳ در صدی در وزن و ۱۴۱ درصدی در ارزش مغز پسته در دوماه اول 1403 نسبت به دو ماهه سال 1402 به روشنی بیانگر صحت ورود سازمان بازرسی به موضوع و کارشناسی گمرک در روند دقیق تعیین ارزش پسته به عنوان کالای صادراتی است. حال باید سوال کرد چرا عده ای به دنبال اعمال فشارو لابی غیر قانونی در جهت کاهش ارزش پسته می باشند؟ براساس گزارش قبلی بولتن نیوز در تاریخ 15 بهمن 1402، انگیزه واضح این موضوع عدم بازگشت ارز از سوی صادرکنندگان می باشد.

به گزارش بولتن نیوز ، به دنبال پیگیری گمرک ایران در ایجاد سامانه و هوشمندسازی استعلام ارزش کالاهای وارداتی و صادراتی، و تاکید دکتر محمد رضوانی فر رئیس کل گمرک ایران بر ایجاد مسیری جهت مشارکت فعالان بازارهای مختلف و استعلام از نهادهای دولتی و غیر دولتی و تشکل های صنفی، گزارش بولتن نیوز در تاریخ 15 بهمن 1402 نشان می دهد که « 79 درصد ارزش کالاهای صادراتی و 36 درصد کالاهای وارداتی از طریق وزارت نفت، صمت، جهاد کشاورزی، بهداشت و کارگروه ها به صورت دوره ای استعلام می شود.» اما همچنان برخی تشکل ها و نهادهای دولتی وغیر دولتی در تعیین ارزش کالاها مشارکت کافی ندارند و با فشار و لابی های مختلف، به دنبال آن هستند که ارزش کالاهای صادراتی را کمتر نشان دهند تا تعهدات ارزی کمتری پرداخت کنند. این نهادها و تشکل ها به شکل های مختلف از اعلام قیمت ها وارزش کالاها فاصله گرفته و با تاخیر در اعلام قیمت ها، عملا گمرک را با مشکلات مختلفی مواجه کرده اند.

به عنوان نمونه، در موضوع صادرات پسته، اعلام ارزش واقعی آن ثابت کرده که اعلام دقیق قیمت ها در رقم صادرات افزایش قابل توجهی ایجاد می کند و در برخی حوزه ها و کالاها که ارزش واقعی کالاها اعلام نمی شود، به کاهش رقم صادرات و ارزآوری کشور منجر می شود.

قبل از اعلام قیمت های جدید و تعیین ارزش جدید توسط گمرک، ادعا میشد که اگر ارزش های جدید مدنظر قرار گیرد، صادرات افت خواهد کرد. اما گزارش عملکرد دوماهه فروردین و اردیبهشت 1403 و گزارشهای گمرک در خصوص صادرات پسته با پوست و مغرپسته نشان می دهد که صادرات پسته با پوست نسبت به دو ماهه سال گذشته از نظر وزنی ۹۰ درصد و از نظر ارزش ۱۸۲ درصد رشد دارد. مغز پسته نیز رشد ۶۳ در صدی در وزن و ۱۴۱ درصدی در ارزش داشته است.

این اعداد به روشنی بیانگر صحت ورود سازمان بازرسی به موضوع و کارشناسی گمرک می باشد. حال باید سوال کرد چرا عده ای به دنبال اعمال فشارو لابی غیر قانونی در جهت کاهش ارزش پسته در روند تعیین ارزش کالاهای صادراتی می باشند؟ به نظر می رسد براساس گزارش قبلی بولتن نیوز، انگیزه واضح این موضوع عدم بازگشت ارز از سوی صادرکنندگان می باشد.

لابی، فشار و عدم اعلام قیمت کالاها، در روند تعیین ارزش اخلال ایجاد می کند

این روند اعلام قیمت ها و عدم همکاری نهادها و تشکل ها، موجب شده که در روند تعیین ارزش کالاها توسط گمرگ که به صورت حرفه ای انجام می شود، اخلال ایجاد کند. برخی به جای مشارکت و اعلام قیمت ها به صورت دوره ای و تعیین دقیق ارزش کالا، برعکس با لابی، عدم اطلاع رسانی و عدم اعلام قیمت کالاها، در روند تعیین ارزش اخلال ایجاد می کنند.

در روند تعیین ارزش، گمرک ایران، نظر کارشناسی وزارت جهاد را هم دریافت کرده و قیمت ها در سامانه تعیین ارزش اصلاح و بارگذاری شده است.

اما برخی آقایان فعال در حوزه صادرات و عده ای با لابی و فشار آوردن مبنی بر اینکه ارزش های تعیین شده بالا است و باید آن را کاهش دهید، مانع از تعیین دقیق ارزش پسته شده اند.

این در حالیست که دستگاه های نظارتی همچون سازمان بازرسی بر اساس بررسی های انجام شده نظر گمرک را تایید کرده اند و ارزش هایی که اعلام شده ۳۰ درصد پایین تر از ارزش های قبلی است که پایین تر از بازار است و قابل قبول نیست.

عدم پاسخ به استعلام تا بهمن 1402

در اجرای ماده ۱۶ قانون امور گمرکی و بمنظور صیانت از منابع ارزی کشور، شفافیت و تسریع در برگشت ارز ناشی از صادرات و لزوم بروز رسانی ارزش های صادراتی انواع پسته در بانک اطلاعات ارزش کالاهای صادراتی، حسب نامه 6 بهمن 98 اتحادیه صادر کنندگان خشکبار ایران و تایید آن توسط وزارت جهاد به تاریخ 19 اسفند 98، در کارگروه موضوع تبصره ۲ ماده ۲۲ آیین نامه اجرایی قانون امور گمرکی مطرح، و بروز رسانی شد.

با عنایت به لزوم بروز رسانی بانک اطلاعات ارزش کالاهای صادراتی از سال ۱۳۹۹ طی مکاتبات متعدد مورخ 15 اردیبهشت و 11 تیر 99، 8 اردیبهشت و 16 شهریور و 13 آذر 1400، از وزارت جهاد کشاورزی استعلام، که علیرغم پیگیری های متعدد تا تاریخ 3 بهمن 1402 پاسخی دریافت نشد.

بروز رسانی پس از پیگیری سازمان بازرسی کل کشور

- سازمان بازرسی کل کشور طی نامه 14 آذر 1402 آخرین اقدامات صورت گرفته توسط گمرک ایران را استعلام که دفتر ارزش گمرک ایران پیرو مکاتبات قبلی طی نامه 19 آذر 1402 از وزارت جهاد به عنوان متولی ارزش کالاهای کشاورزی استعلام که در نهایت وزارت جهاد طی نامه 3 بهمن 1402 قیمتهای عمده فروشی ریالی انواع پسته را اعلام نمودند که پس از طرح در جلسه کارگروه تعیین ارزش گمر کی کالاهای صادراتی مورخ 16 بهمن 1402 با حضور نماینده سازمان بازرسی کل کشور بروز رسانی شد.

اعتراض شورای گفت و گوی دولت و بخش خصوصی و انجمن پسته در فروردین 1403

این موضوع مورد اعتراض شورای گفت و گوی دولت و بخش خصوصی طی نامه 19 فروردین 1403 و انجمن پسته قرار گرفته است.

اعلام قیمت 30 درصد پایین تر

 بر این اساس وزارت جهاد طی نامه 1 اسفند1402 نسبت به اعلام لیست قیمت دلاری و پایین تر از سنوات گذشته اقدام نمود. لیکن گمرک ایران مستند به ماده ۱۶ قانون امور گمرکی طی نامه 16 اسفند 1402 درخواست قیمتهای ریالی عمده فروشی را از وزارت جهاد نمود.

وزرات جهاد کشاورزی طی نامه 26 فروردین 1403 نسبت به اعلام قیمتهای جدید ریالی انواع پسته در بازار داخل نموده است که این ارزشها از ارزشهای قبلی وزرات جهاد کشاورزی طی نامه 3 بهمن 1402 حدود 30 درصد پایین تر میباشد که اعداد جدید ارائه شده با قیمت عمده فروشی بازار منطبق نیست.

نحوه تعیین ارزش کالاهای صادراتی وفق ماده ۱۶ قانون امور گمرکی بر اساس ارزش عمده فروشی کالا در بازار داخل به علاوه هزینه بیمه و کرایه حمل تا مرز خروج بر اساس نرخ ارز سامانه ETS میباشد این امر بدلیل تفاوت نرخ ارز اعلامی بانک مرکزی با نرخ ارز معاملاتی صادر کنندگان که بر اساس آن می بایست تسویه ارزی نمایند باعث ایجاد اختلاف بین ارز حاصل از صادرات با میزان تعهدات ارزی صادر کنندگان می شود.

با بررسی آمار سال گذشته صادرات کشور عمده صادرکنندگان این کالا شرکت غیر تخصصی در این موضوع بوده و صرفا جهت استفاده از تسهیلات پروانه های صادراتی در روند واردات میباشد که باعث از دست دادن بازارهای هدف و روند نزولی ارزش و قیمتهای صادراتی می شود.

با توجه به روند صعودی قیمت در بازار داخلی ناشی از تورم، کاهش ارزش کالاهای صادراتی نسبت به قیمت عمده فروشی کالای فوق در بازار داخلی اعلامی توسط وزارت جهاد کشاورزی نسبت به آخرین قیمت های آن وزارتخانه در بهمن ۱۴۰۲ منطقی نمیتواند باشد.