تخصیص نادرست ارز نیمایی، چالشی برای واردکنندگان و اقتصاد ایران

گروه اقتصادی: سامانه گمرک ایران، به عنوان مرجع اصلی ثبت و تخصیص ارز برای واردات کالا، نقشی حیاتی در تنظیم تجارت خارجی و ثبات اقتصادی کشور ایفا می‌کند. با این وجود، به‌روز نبودن این سامانه و ناکارآمدی در تخصیص ارز نیمایی، به چالشی بزرگ برای واردکنندگان و اقتصاد ایران تبدیل شده است.

تخصیص‌های نجومی، رانت و فساد

به گزارش بولتن نیوز، یکی از مشکلات اساسی سامانه گمرک، تخصیص ارز نیمایی به کالاها با قیمتی دو یا چند برابر قیمت واقعی واردات است. این تناقض فاحش، زمینه را برای سوداگری و سوءاستفاده فراهم می‌کند. به این ترتیب، بخش قابل توجهی از ارز نیمایی به جای استفاده در مسیر صحیح، به بازار آزاد سرازیر شده و به نفع عده‌ای سودجو، قیمت ارز را در داخل کشور به طور مصنوعی بالا می‌برد.

واردات بی‌کیفیت و ضربه به مصرف‌کنندگان

عواقب این تخصیص‌های نادرست، فقط به سوداگران ختم نمی‌شود. واردکنندگان با دریافت ارز به قیمتی بسیار فراتر از نرخ واقعی، ناچار به افزایش قیمت تمام‌شده کالاها می‌شوند. این موضوع، به طور مستقیم به ضرر مصرف‌کنندگان تمام شده و کیفیت کالاهای وارداتی را به شدت تحت‌الشعاع قرار می‌دهد. در چنین شرایطی، واردکنندگان برای جبران ضرر خود، به دنبال ارزان‌ترین و بی‌کیفیت‌ترین کالاها می‌روند و عملاٌ سلامت و رفاه جامعه به مخاطره می‌افتد.

فلاکت واردکنندگان و تضعیف تولید داخلی

از سوی دیگر، تخصیص ارز با قیمتی غیرواقعی، عملاٌ واردکنندگان را به ورطه فلاکت می‌کشاند. قیمت تمام‌شده کالاهای وارداتی با احتساب ارز نیمایی نجومی، به مراتب بیشتر از قیمت مشابه در داخل کشور می‌شود. این موضوع، رقابت‌پذیری تولید داخلی را به شدت کاهش داده و به ضرر تولیدکنندگان داخلی تمام می‌شود.

راهکارهای نجات

اصلاح و به‌روزرسانی سامانه گمرک، اولین قدم برای حل این معضل است. تخصیص ارز نیمایی باید بر اساس قیمت واقعی کالاها و با نظارت دقیق انجام شود تا از رانت و فساد جلوگیری شود. همچنین، شفافیت در عملکرد سامانه و نظارت مستمر بر نحوه تخصیص ارز، از دیگر اقدامات ضروری برای ساماندهی این وضعیت است.

در کنار این موارد، توجه به راهکارهای جایگزین مانند استفاده از ارزهای دیجیتال در مبادلات تجاری، می‌تواند به تسهیل فرآیند واردات و کاهش وابستگی به ارزهای سنتی کمک کند.

نتیجه‌گیری

تخصیص نادرست ارز نیمایی در سامانه گمرک، به مثابه زخمی عمیق بر پیکره اقتصاد ایران است. این معضل، نه تنها به ضرر واردکنندگان و مصرف‌کنندگان تمام می‌شود، بلکه ریشه تولید داخلی را نیز سست می‌کند. برای نجات از این بحران، چاره‌ای جز اصلاح سامانه گمرک، تخصیص عادلانه ارز و اتکا به راهکارهای نوین در تجارت خارجی نیست.