بحران شکاف جمعیتی، گريبانگير يهود شد

بولتن نیوز: اسرائیل و ایالات متحده، دو کشوری هستند که در حال حاضر بیش از 80 درصد از یهودیان جهان در آن ها زندگی می کنند و نکته قابل توجه اینجاست که طی دهه های اخیر تغییرات عمده ای در ترکیب جمعیتی جامعه یهود در این کشورها بوجود آمده است.

آنگونه که پیتربینارت در کتاب جدید خود به نام "بحران صهیونیسم" اشاره می کند:

«یهودیان ارتدکس، که حدود 10٪ از جمعیت یهودیان آمریکائی را تشکیل می دهند، در حال حاضر تنها 20٪ ازافراد عضو کنیسه ها در ایالات متحده هستند و کودکان خانواده های ارتدوکس نیز40٪ از کل کودکانی هستند که خانواده هایشان عضو کنیسه های امریکا هستند.

همین الگو در سازمان های بزرگ یهودی آمریکا نیز دیده می شود؛ حدود 20 سال پیش، زمانی که برای اولین بار در کنفرانس سالانه تعیین خط مشی و سیاستگذاری کمیتۀ روابط عمومی اسرائیل وآمریکا شرکت کردم ، تعداد کمی از یهودیان ارتدکس در جلسه حاضر بودند اما اکنون این تعداد به میزان چشمگیری تغییرکرده است و ارتدوکس ها به وضوح در میان بزرگسالان و دانش آموزان دیده می شوند. حدود سه چهارم از جمعیت ارتدوکس آمریکا ارتدوکس های مدرن یا معتدل ، و مابقی ارتدکس های سنتی و افراطی هستند.»

کتاب بینارت از این واقعیت افسوس می خورد که اسرائیل کم کم حمایت جوانان یهودی لیبرال را در ایالات متحده از دست می دهد! او این امر را تا حدودی به خاطرسیاست شهرک سازی اسرائیل در کرانه باختری رود اردن می داند که بنا براستدلال او، برای یهودیانی که سیاست آنها در وهلۀ اول وفاداری به عدالت اجتماعی (مراقبت از نیازمندان) تعریف شده، کاری غیر منطقی و ناپسند است .

اما بینارت آنقدر صادق هست که اعتراف کند سیاست شهرک سازی و اسکان اسرائیل، بزرگترین مشکلی نیست که بسیاری از یهودیان جوان با اسرائیل دارند؛ یهودیان در ایالات متحده همواره لیبرال بوده اند و مطمئنا از زمان جنگ شش روزه سال 1967 که دولت اسرائیل در کرانه باختری رود اردن و نوار غزه موجودیت خود را اعلام کرد، تاکنون همیشه وضع به همین منوال بوده است . چیزی که تغییر کرده این است که بسیاری از یهودیان جوان امروز به سختی "یهودی" به معنی واقعی- با معنای متداولی که این واژه طی قرن ها داشته- هستند.

اگر کسی عضو کنیسه نباشد، یعنی زندگی یهودی-مشروعیت یا رعایت غذا و عبادات مذهبی، رعایت شبات یا اعمال مذهبی روز شنبه، رعایت تعطیلات- ندارد، تقریبا هیچ چیزی در مورد تاریخ یهود و یا شریعت یهودی نمی داند و یهودیت و اسرائیل هیچگاه برای چنین فردی اهمیت ویژه ای نداشته و در رشد و تربیتش نقشی ایفا نکرده است.

واقعیت این است که از دیدگاه مذهبی، چنین فردی سکولار است و رفتار و شیوۀ سلوک چنین فردی در مقایسه با یهودیانی که در مورد دین یهود مراقب یا آگاه هستند  بیشتر به غیر یهودیانی شباهت دارد که سکولار نیز باشند.

نویسنده کتاب این سوال را مطرح می سازد که آیا تعجب آور است که بحث در مورد اسرائیل در جمعی مختلط با غیر یهودیان، برای یهودیان جوان سکولاری که با این شیوه بزرگ شده اند ناراحت کننده باشد؟!

بینارت به یک نظرسنجی اشاره می کند که نشان می دهد یهودیان ارتدوکس زیر 40 سال، در مقایسه با یهودیان مترقی و اصلاح طلب زیر40 سال، چهار برابر احساس همبستگی قویتر و تعلق خاطربیشتری به اسرائیل دارند. در میان یهودیان آمریکایی بالای 60 سال نیز، یهودیان ارتدکس دو برابر بیشتر از اعضای معابد اصلاح طلب چنین احسای تعلقی را از خود نشان می دهند.

به احتمال زیاد نسبت مقایسه ای بین یهودیان ارتدکس و یهودیان غیر وابسته، در بین یهودیان ارتدوکس و اصلاح طلب حتی بالاتر از این هم خواهد بود. به عبارت دیگر، یهودیان ارتدکس به سرعت در حال افزایش سهم خود از جمعیت جوان یهودی در ایالات متحده هستند و این فرقه بسیار هم به اسرائیل وابسته هستند.

طی 20 سال و پس از نسلی دیگر، با توجه به نرخ ازدواج درون مذهبی ای - که بیش از50 درصد نرخ ازدواج با غیر یهودیان ارتدکس را تشکیل می دهد و نرخ ازدواج در بین ارتدوکس ها بسیار ناچیز است- این نسبت حتی آشکارتر هم خواهد بود. در میان یهودیان سکولار، نرخ ازدواج به خودی خود به شدت در حال کاهش است.

بینارت معتقد است که در حال حاضر نرخ زاد و ولد در جامعه ارتدوکس به طور کلی دو تا سه برابر یهودیان سکولار است. پس لازم نیست یک نابغه ریاضی باشید تا این روند را از روی قرائن و نشانه های چند نسل پیش بینی کنید که نسل یهودی امریکائی بسیار متفاوتی در حال شکل گیری است.

نگرانی بینارت قابل درک است چرا که یهودیان سکولار جوان دیگر اهمیتی به اسرائیل نمی دهند. او نگران این مسأله است که شاهد شکل گیری جامعه یهودی در ایالات متحده باشد که روز به روز مراقب ترمی شود و به قول خودش، قبیله ای تر(منزوی)  عمل می کند؛ جامعه ای به مراتب جمهوری خواه تر، به لحاظ سیاسی محافظه کارتر و بیش از پیش حامی اسرائیل.

اما قطعا با سرعت و شدت بینارت و ساکنان خیابان یهود J Street -گروهی از یهودیان ساکن امریکا که هوادار صلح و مداخلۀ دیپلماتیک به رهبری امریکا برای حل وفصل مناقشۀ اعراب و اسرائیل هستند- به اسرائیل حمله نمی کنند.

بینارت خواستار کوپن تحصیل در مدارس روزانه است، ایده ای که گویا در بین والدین آفریقایی-آمریکایی و اسپانیایی تبار که فرزندانشان گرفتار شکست تحصیلی درمدارس عمومی پائین شهری هستند طرفداران بسیاری هم دارد. اما به احتمال زیاد این کوپن ها، مدارس روزانۀ مذهبی ایجاد می کند که چیزی بیشتر از یک انتخاب ساده برای پدر و مادرانی که خود از یهودیان مؤمن و متعصبی به حساب می آیند، نیست.

سکولارهای واقعی از ایدۀ آموزش مذهبی بیزارند و کاملاً پشتیبان سیستم آموزشی رایج در مدارس دولتی دموکراتیک و مساوات طلب هستند که البته در بسیاری از مناطق آمریکای امروزی دیده نمی شود؛ مدارس عمومی در بسیاری از محله ها و مناطق داخل شهری شیکاگو در مقایسه با مدارس سواحل مرفه حومۀ شمال شیکاگو به مراتب متفاوت است.

والدین سکولاری که تمکن مالی دارند از جمله والدین یهودی هستند که با کوپن در سیستم مدارس دولتی عمومی مبارزه می کنند و خوشحالند که بچه های خود را به مدارس خصوصی می فرستند، زیرا این مدارس اغلب آنچنان مذهبی نیستند.

در صورت رواج کوپن مدارس دینی در جوامعی که در آن جمعیت یهودی قابل ملاحظه ای زندگی می کنند ، به احتمال زیاد موجب خواهد شد تا فشار مالی کمتری بر خانواده های یهودی مؤمن و مراقب وارد آید. اما در عمل هیچ تغییری در روند مستمر و رو به رشد جدایی جوانان یهود سکولار از آيين يهود، ایجاد نخواهد کرد.

آمار افراد مذهبی و سنتی دربین جمعیت یهود، دراسرائیل به مراتب بیشتر از ایالات متحده است؛ تنها 8٪ یهودیان ایالات متحده بسیار معتقد و به اصطلاح «خداترس» ، 25٪ مذهبی و حدود 13٪ مذهبی سنتی  به شمار می روند. حتی 42 درصدی که سکولار محسوب می شوند نیز مانند همه یهودیان در اسرائیل و بدون در نظر گرفتن حضورشان در کنیسه ها و یا رعایت و اجرای مراسم مذهبی، هنوز هم در کشوری با اکثریت جمعیتی 75 در صدی یهودی زندگی می کنند، کشوری که بر اساس تقویم و ساعت یهودی اداره می شود و در آن شبات (شنبه - روز تعطیل و روز عبادت هفتگی یهودیان ) با پنجشنبه فرق دارد، یوم کیپور( آخرین روز از دهۀ آخر سال یهودی که درآن روزه می گیرند و توبه می کند) با روز های دیگر متفاوت است و روز یادبود سربازان و کشته شدگان در جنگ و قربانیان هولوکاست و جشن روز استقلال اسرائیل ، همگی جزء  تعطیلات رسمی و ملی است و با وجود همۀ معایب وکاستی ها؛ نوعی احساس غرور و افتخار از اینکه بخشی از یک دولت مدرن یهود را شکل می دهند بر فضای آن حاکم است.

در اسرائیل نیز همانند ایالات متحده، نرخ زاد و ولد در میان یهودیان ارتدوکس مذهبی به مراتب بیشتر از یهودیان سکولار است. اما بر خلاف آمریکا، در اسرائیل نرخ زاد و ولد در میان همۀ گروه های یهودی ، از جمله در میان یهودیان سکولار هم درحال افزایش است. در حال حاضر این رقم بطور متوسط سه فرزند به ازای هر زن در سن باروری - یعنی بالاترین نرخ تولد در میان دموکراسی های توسعه یافته جهان- را نشان می دهد.

در اسرائیل -مانند آنچه در ایالات متحده متداول است-  این موضوع دارای پیامدهای سیاسی است زیرا یهودیان ارتدوکس و سایر یهودیان مذهبی؛ به حمایت از هر دو حزب سیاسی موجود یعنی حزب مذهبی و جناح راست اسرائیل تمایل دارند. اعضای حزب کنست از احزاب مذهبی اسرائیل  برای تشکیل دولت ائتلافی بیشتر از احزاب چپ به همسوئی با دست راستی ها رغبت نشان می دهند.

از زمان پیروزی باراک اوباما رئیس جمهورفعلی آمریکا درانتخابات سال 2008 ؛ نشانه هایی از افول در سطح حمایت یهودیان آمریکایی از وی به چشم می خورد . بسیاری از مفسران علت این امر را نگرانی هایی در مورد سیاست اوباما در قبال اسرائیل  و یا بخشی از یک ضعف کلی حمایتی در میان همه آمریکایی ها ، به دلیل رکود اقتصادی می دانند ، اما ممکن است یکی دیگر از دلایل، تغییر بافت جمعیتی یهودی در آمریکا باشدکه به نظر می رسد تغییر چهرۀ نسل جدید رای دهندگان جوان یهودی را در پی داشنه است.