آخرین گام‌های «غزه» برای ورود ایران به باشگاه دارندگان پهپادهای HALE

گروه بین الملل: سال ۱۴۰۰ و در آستانه سوم خرداد ، از چند دستاورد مهم نیروی هوافضای سپاه از جمله یک پهپاد پهن پیکر رونمایی شد. در رونمایی از این پرنده بدون سرنشین غول پیکر که مقارن با پیروزی انتفاضه جدید فلسطینیان بود، نام "غزه" برای این پهپاد جدید عنوان شد تا نشانی از تکرار پیروزی های مقاومت بر دشمن اشغالگر باشد. این هواپیمای بدون سرنشین فوق‌سنگین با تنوع مأموریت بالا در حوزه‌های مراقبتی، رزمی و شناسایی و مداومت پروازی ۳۵ ساعت، یکی از مهمترین دستاوردهای دفاعی سپاه در سال‌های اخیر به شمار می رود.

به گزارش بولتن نیوز به نقل از مشرق نیوز، در همان زمان نیز کارشناسان و رسانه های بین المللی، با بررسی تصاویر و مشخصات اعلامی برای "غزه"، تحلیل می کردند که این پهپاد، تراز صنعتی و عملیاتی جمهوری اسلامی ایران را در عرصه بدون سرنشین، به مرز پهپادهای با مداومت و ارتفاع پروازی بالا یا HALE ارتقاء داده است.

از شاهد ۱۲۹ تا ۱۴۹ چه راهی طی شد ؟

شاید بتوان مهمترین پهپادهای اسرائیل زن ایران را پهپادهای سری شاهد دانست. این پهپادها که در کلاس‌های مختلف با ماموریت‌های متنوع توسط صنایع تحقیقاتی شاهد نیروی هوافضای سپاه طراحی و تولید شده و یکی از با کیفیت ترین پهپادهای ایرانی است. یکی از مدرنترین محصولات این خانواده، مدل ۱۲۹ است.

پهپاد شاهد۱۲۹ که اولین نشانه‌های وجود آن در حاشیه رزمایش «پیامبر اعظم۷» در تیرماه سال ۹۱ آشکار شد، چند ماه بعد در مصاحبه خبری فرماندهی کل سپاه معرفی و اشاره به مداومت پروازی ۲۴ ساعت و توانایی رزمی آن با موشک سدید شد. کمی بعد تصاویری از فرود و برخاست آن در رسانه ملی نیز نمایش داده شد و فرمانده نیروی هوافضای سپاه برد آن را ۱۷۰۰ تا ۲۰۰۰ کیلومتر عنوان کرد. این نمونه از نوع شناسایی بوده و صحبتی از قابلیت رزمی آن به میان نیامد. با گذشت چند ماه و در هفته دفاع مقدس سال ۱۳۹۲ بالاخره نمونه رزمی این پهپاد نیز رونمایی شد که به سرعت به یکی از مهم‎ترین اخبار رسانه‌های تخصصی دنیا و بسیاری از رسانه‌های عمومی تبدیل شد.

پهپاد شاهد ۱۲۹ در حقیقت یک پهپاد با ماموریت مراقبتی و رزمی است که ۲۰۰۰ کیلومتر برد دارد. این پهپاد قابلیت حمل و بکارگیری ۴ فروند موشک یا بمب هدایت شونده سدید را دارد و از دوربین‌های عقاب ۴ و ۶ استفاده می‌کند. این پرنده با بیشینه سرعت ۱۳۵ کیلومتر بر ساعت و مداومت پروازی ۲۴ ساعته قادر است در یک روز ۲۰هزار کیلومتر مربع معادل مساحت فلسطین اشغالی را پایش کند.

اما مشخصات کلی پهپاد غزه نیز شامل ۲۱ متر طول بال، ۳۵ ساعت مداومت پرواز، سقف پروازی ۳۵ هزار پا (معادل ۱۰.۵ کیلومتر)، بیشینه سرعت پروازی ۳۵۰ کیلومتر بر ساعت و توان حمل محموله تا ۵۰۰ کیلوگرم است که جهش قابل توجهی در ویژگی‌های پروازی نسبت به پهپاد شاهد ۱۲۹ دارد؛ غزه در مشخصات ظاهری نیز ابعاد بزرگتری نسبت به شاهد ۱۲۹ دارد که بارزترین مشخصه آن افزایش طول بال آن است و همین بال‌های بزرگ غزه را قادر به حمل تعداد بیشتری بمب کرده که به گفته فرمانده نیروی هوافضای سپاه، این پهپاد می‌تواند ۱۳ بمب را حمل کند؛ از سوی دیگر گفته می شود یک فناوری جدید برای حمل بمب در این پهپاد در نظر گرفته شده که مکانیزم آن در نوع خود جالب و ابتکاری است.

این مشخصات چه قابلیت‌هایی را برای پهپاد غزه به ارمغان می‌آورد؟

در خلال رونمایی از پهپاد غزه که در مراسمی با حضور فرمانده کل سپاه و فرمانده نیروی هوافضای سپاه انجام شد، اطلاعاتی در خصوص این پرنده بدون سرنشین اعلام شده که نشان می دهد با یک بازیگر جدید و قدرتمند در آسمان رو به رو هستیم. باید توجه داشت به نظر می رسد در پهپاد غزه برای نخستین بار بجای موتورهای پیستونی و دورانی معمول در پهپادها، از موتور توربوپراپ استفاده شده؛ استفاده از این نوع موتور به دلیل آنکه دارای توربین خاص هستند، می‌توانند در ارتفاعات بالاتر راندمان بیشتری داشته باشند؛ همچنین سرعت بیشتری را برای پرنده فراهم کنند که همین ویژگی باعث افزایش سقف پروازی و سرعت بیشتر پهپاد غزه به نسبت دیگر پهپادها شود. چنین ارتقایی، در این کلاس از پرنده های بدون سرنشین، نقطه نهایی و به عبارت دیگر لبه فناوری به حساب می آید.

به یک زبان ساده تعریف موتورهای توربوپراپ نوعی موتور توربین گازی است که در آن، از گردش محور توربین برای گرداندن ملخ وایجاد پیش رانش استفاده می‌شود. با اینکه گاز خروجی این موتورها نوعی جت است ولی در طراحی توربوپراپ، سرعت گاز خروجی را فدای قدرت چرخاندن محور می‌کنند تا بیشتر نیروی موتور، صرف گرداندن ملخ شود. در عین حال، ارتفاع پروازی بالای ۱۰ کیلومتر به راحتی این پهپاد را از گزند تمام سامانه‌های دفاع هوایی کوتاه برد خارج کرده و خصوصا در شرایط نبردهای تجربه شده در منطقه، می تواند یک گزینه مهم و قابل توجه باشد چراکه نیروهای دشمن حتی قدرت های فرامنطقه ای حاضر در اطراف کشورمان، در صورت مجهز بودن به پیشرفته ترین سیستم های پدافندی کوتاه برد و حتی شناسایی این پهپاد توان رسیدن به ارتفاع پروازی آن را ندارند.

غزه در حقیقت بر روی بال‌های خود نقاط سخت برای نصب بمب دارد، اما در میان بدنه آن نیز یک محفظه به منظور حمل انواع محموله جنگ الکترونیک، رادار و ... در نظر گرفته شده که در این محفظه می‌تواند یک خشاب بمب چرخان قرار گیرد که قادر به حمل ۵ بمب است. این خشاب در رونمایی از پهپاد غزه به نمایش درآمده بود.همچنین همانگونه که اشاره شد، غزه یک محفظه حمل محموله در قسمت میانی بدنه خود دارد که از آن می‌توان برای حمل محموله‌های جنگ الکترونیک یا راداری استفاده کرد تا غزه علاوه بر ماموریت رزمی بتواند در زمینه شناسایی هم نقش پررنگ تری را ایفا کند.

رخ نمایی دوباره "غزه" با تغییرات مهم

طی روزهای گذشته، بیش از ۲۰۰ نفر از دانش آموزان مدارس غیر دولتی سه استان کشور در قالب "سومین اردو راهیان پیشرفت و امید"، به کاشان سفر کرده و در خلال این اردو، از یکی از مراکز دانش بنیان نیروی هوافضای سپاه بازدید و با دستاوردهای جدید این نیرو آشنا شدند که پهپاد شاهد ۱۴۹ یا همان غزه، یکی از این محصولات بود. در همان تصاویر جدید منتشره، مشخص است که پهپاد غزه، یک گام دیگر برای تبدیل شدن به مفهوم سکوی هواپایه ارتفاع بالا نزدیک تر شده‌ که از ترکیب یک وسیله با مداومت و سقف پروازی بالا و حسگرهایی با برد بلند پدید می‌آید.

این تصاویر جدید، مستنداتی از اضافه شدن برخی سنسورها و سامانه های شناسایی جدید ، ارتقاء و بهینه سازی پایلون‌های حمل سلاح و موشک در زیر بال‌ها و تقویت ارابه فرود پهپاد را نشان می داد. ضمن آنکه به خوبی ثابت کرد همانطور که شاهد-۱۲۹ برای اولین بار توان علمی و فنی کشور را در طراحی و ساخت بال با دهانه ۱۵ تا ۱۶ متر نشان داد، توان بالای متخصصان سپاه در ساخت بال با دهانه بیش از ۲۰ متر برای اولین بار در ایران، تا چه حد قابل تحسین است چراکه این عدد، حتی از دهانه بال برخی پرنده های مشهور جهان همچون نمونه اول پهپاد MQ-۹ هم بیشتر است.

با مقایسه جدیدترین نمونه پهپاد غزه در بخش هایی چون ارابه فرود و پایلون های زیر بال با نمونه های قبلی، مشخص است که این پرنده، آخرین گام ها را برای تست و ارزیابی نهایی طی می کند و به زودی، خبرهای مهم تری از آن همچون شلیک موشک و ورود به فاز عملیاتی در سال جاری خواهیم شنید. ضمنا با توجه به طراحی دماغه پهپاد شاهد ۱۴۹، مشخص است این پرنده به آنتن های ارتباط ماهواره ای مجهز است. پیش از این نیز، در یکی از گونه‌های شاهد-۱۲۹ این نوع آنتن ها برای ارتباطات و دریافت فرامین و ارسال داده ها خصوصا از نوع تصویری با موفقیت مورد استفاده قرار گرفته بود. در واقع عمده چالش‌های مخابرات و ارتباطات با پهپاد در بردهای بسیار بالا نسبت به ایستگاه زمینی تا برد ۲۰۰۰ کیلومتر قبلاً در شاهد-۱۲۹ برطرف شده بود.

همچنین با توجه به مداومت اعلام شده برابر ۳۵ ساعت، اگر ۱۲ ساعت از این مدت برای گشت زنی در منطقه مورد نظر صرف شود و باقی زمان به طور مساوی برای رفت و برگشت منظور شود، با سرعت پیمایشی اعلام شده ۳۵۰ کیلومتر بر ساعت، پهپاد غزه شعاع عملیاتی معادل ۴۰۰۰ کیلومتر خواهد داشت. در فرض دوم، غزه با مداومت پروازی ۳۵ ساعت و بیشینه سرعت ۳۵۰ کیلومتر بر ساعت در یک پرواز یک طرفه می‌تواند بیش از ۱۲ هزار کیلومتر را پیمایش کند که اگر آن را برای اجرای یک عملیات رفت و برگشتی در نظر بگیریم، می‌توان به صورت اسمی برد ۶ هزار کیلومتر را در نظر گرفت. البته چندی پیش هم فرمانده کل سپاه در یک سخنرانی اعلام کرد که «ما پرنده‌های پهن پیکر بدون سرنشین داریم که هفت هزار کیلومتر پرواز می‌کنند و در هر نقطه‌ای فرود می آیند».

با این اوصاف، بکارگیری قریب الوقوع این پرنده بدون سرنشین در یگانهای نیروی هوافضای سپاه، بار دیگر نشان خواهد داد نیروهای مسلح جمهوری اسلامی در این رده پیشتاز بلامنازع در منطقه هستند و ایران با داشتن پرنده های مدرن و خاص همچون "غزه"، دیگر رقیبی در این عرصه در اطراف خود نمی بیند و در میان ارتش ها و قدرت های بزرگ جهان نیز دارای یک اعتبار و برند منحصر به خود است تا روزی که غزه و برادرانش، یاری‌گر آزادی فلسطین اشغالی از چنگال رژیم کودک کش و قرآن سوز باشد؛ انشاء الله.