تلاش ترکیه برای کسب امتیاز طلایی از عربستان در آرامکو

به گزارش بولتن نیوز به نقل از  تسنیم، این روزها دستگاه دیپلماسی ترکیه، همه هم و غم خود را صرف آن کرده که روابط آنکارا و پایتخت های عربی را توسعه دهد و در این میان، کنشگران عربی پولداری همچون عربستان سعودی، امارات متحده عربی، قطر و کویت، در اولویت هستند.

بخشی از این هدف وزارت امور خارجه ترکیه، مرتبط با پروژه دیپلماسی موسوم به «بازگشت به آسیا» است. اما کیست که نداند در شرایط فعلی، انگیزه مالی برای دولت اردوغان، از هر عامل دیگری مهمتر است. ترکیه امیدوار است تا با کسب امتیازات طلایی پیمانکاری در آرامکو، بخشی از مشکلات اقتصادی خود را حل کند.

قبل از پیروزی انتخابات ریاست جمهوری و پارلمانی، سعودی ها برای اردوغان چک 5 میلیارد دلاری کشیدند تا روانه شدن این حجم از دلار، التیام ناچیزی باشد برای بحران اقتصادی ترکیه، اما حالا و پس از پیروزی، اردوغان برنامه های متعددی برای توسعه همکاری با عربستان دارد.

مهمت شیمشک وزیر خزانه داری ترکیه اعلام کرده که اردوغان، پس از پایان حضور در نشست سران ناتو در لیتوانی، مستقیماً به ابوظبی خواهد رفت.

اردوغان به ابوظبی می رود تا از مقامات امارات متحده عربی، قول همکاری و سرمایه گذاری بیشتری بگیرد. در مورد قطر و کویت هم مشکل خاصی وجود ندارد، اما ظاهراً جذب سرمایه های قدرتمند عربستان سعودی برای ترکیه کار آسانی نیست و فعلاً راه چاره در مشارکت پیمانکاران ترک در توسعه آرامکو است.

نگاهی به تاریخچه روابط آنکارا – ریاض، نشان می دهد که این دو قدرت منطقه ‌ای، روابط پیچیده و پر تب و تابی دارند که در طول تاریخ شاهد دوره‌ هایی از همکاری، اتحاد، رقابت و تنش بوده است. خط سیر تاریخی روابط ترکیه و عربستان سعودی مسیری متنوع و پیچیده را طی کرده که با همکاری، رقابت و گاهی نیز با خصومت و تهدید پیش رفته است.

اما حالا ظاهراً تمام آن تب و تاب های شگرف سیاسی و امنیتی پشت سر نهاده شده است. اردوغان که تا دیروز در تریبون های داخلی و خارجی، قاطعانه اعلام می کرد که از خون جمال خاشقجی نمی گذرد و لازم است که آمر این قتل در ترکیه محاکمه شود، به جایی رسید که کل پرونده را در چند صندوق به ریاض فرستاد و پس از آن نیز به دیدار پادشاه و ولیعهد سعودی رفت تا نشان دهد که برای این رهبر عملگرا، هیچ چیزی مهم تر و حساس تر از موضوع اقتصاد نیست.

پس از سفر محمد بن سلمان ولیعهد عربستان سعودی به ترکیه در سال 2022 میلادی، اعلام شد که هدفگذاری آنکارا و ریاض برای توسعه تجارت، رساندن حجم مبادلات دوجانبه به سطح 10 میلیارد دلار در سال 2023 میلادی است.

کدام بخش های عمرانی و تجاری ترکیه چشم به بازار عربستان دوخته اند؟

اردوغان و بن سلمان، بسیاری از مشکلات را حل کرده و ترکیه می خواهد در دو حوزه از عربستان امتیاز بگیرد:

1.فرصت های سرمایه گذاری در ترکیه برای سرمایه گذاران سعودی.

2.نقش پیمانکاران ترک در چشم انداز 2030 عربستان و مدیریت پروژه های عظیم در عربستان سعودی.

اولپاک اعلام کرده که ظرفیت دنیای تجارت ترکیه در زمینه های ساخت و ساز و پیمانکاری، مشاوره فنی بین المللی و زیرساخت ها، برای نقش آفرین در عربستان مناسب است و فرصت های همکاری تجاری جدید را در 16 بخش پیشرو مانند غذا، کشاورزی، انرژی، دفاع، هوانوردی، فناوری های دیجیتال، سلامت و بانکداری ارزیابی خواهند کرد.

همچنین «مرکز مطالعات خاورمیانه و شمال آفریقا» موسوم به «اُرسام» به عنوان یکی از اتاق فکرها و مراکز تحقیقاتی تحت امر حزب عدالت و توسعه و دولت اردوغان، درباره همکاری با ریاض نوشته است: «روابط ترکیه و عربستان سعودی، بخشی از تعامل بین دو اقتصاد مهم منطقه است که اتفاقاً هر دو عضو G-20 هستند و روابط خود را با اولویت اقتصاد و تجارت و اولویت در مسیر عادی سازی پیش بردند. چنین چیزی، هم از نظر روابط دوجانبه و هم از نظر سیاست منطقه، یک تحول مثبت است. پیش بینی می شود سرمایه گذاری عربستان در ترکیه، در سطح بالا در دستور کار قرار گیرد. حجم تجارت حتی در دوره‌های پرتنش که اختلافات سیاسی در روابط دوجانبه وجود داشت، کاهش قابل توجهی نداشته است. هدف از توسعه روابط، در وهله اول تقویت تجارت دوجانبه میان ترکیه و عربستان سعودی و جلوگیری از مشکلات در فعالیت ‌های تجاری خواهد بود. می توان انتظار داشت که مبلمان، محصولات شیمیایی، فرش، هتلداری، ساخت و ساز، املاک و سایر بخش های ترکیه، در عربستان بازار به دست آورند و تجارت دوجانبه بیشتر شود».

مهمت رقیب اوغلو، کارشناس خلیج فارس از دانشگاه ساکاریا، موسسه خاورمیانه، در ذکر دلایل اصلی توسعه روابط آنکارا – ریاض، بر این تاکید کرده که فضای رقابتی در خاورمیانه جای خود را به همکاری مدبرانه واگذار کرده است.

همچنین باید به اهمیت این موضوع اشاره کرد که عادی سازی روابط ترکیه با کشورهایی نظیر امارات، مصر، یونان و رژیم صهیونیستی، ترکیه را به این سمت سوق داد که با عربستان نیز روابط خود را احیا کند. چرا که به خوبی می دانست که بدون توسعه رابطه با آل سعود، همکاری با امارات، مصر، کویت و دیگران آسان نیست.

موضوع بعدی، حوزه های رقابت اقتصادی است. بین امارات و عربستان سعودی رقابت وجود دارد. علاوه بر این، رقابتی بین قطر و محور عربستان و امارات در خلیج فارس وجود دارد. از این نظر سعودی ‌ها نمی ‌خواهند ترکیه را که دارای پتانسیل اقتصادی است و در نقطه حساس ژئوپلیتیکی قرار دارد، به طور کامل به سمت امارات و قطر از برود.

از همه اینها گذشته، مسائلی مانند کودتای مصر و تحریم قطر که عربستان و ترکیه را در مقابل هم قرار می داد به نوعی اهمیت خود را از دست داده و به توسعه روابط، سرعت بخشیده و حالا در آنکارا، کسی از پرونده خاشقجی نیز حرفی نمی زند.

اردوغان امیدوار است تا محمد بن سلمان را به خرید پهپادهای بیرقدار و موشک های بالستیک تولید ترکیه ترغیب کند، اما هنوز مشخص نیست که سعودی ها درباره این پیشنهاد اردوغان، پاسخ مثبت داده و توافق پنهانی امضا کرده اند یا ترجیح می دهند در مورد صنایع دفاعی، به توصیه واشنگتن عمل کنند و از خرید محصولات ترکیه پرهیز کنند.

با وجود تمام امیدواری های تیم اردوغان در مورد جذب سرمایه های کلان سعودی، شواهد نشان دهنده این است که محمد بن سلمان و تیم او در مورد ترکیه و اردوغان، جانب احتیاط را رها نکرده و در مورد افزایش میزان سرمایه، نه بر اساس توقعات بالای اردوغان، بلکه طبق نگرش محافظه کارانه و محتاطانه خود عمل می کنند.

در پایان باید گفت، عوامل مهمی همچون عمیق تر شدن بحران اقتصادی در ترکیه و دور شدن سیاست خارجی این کشور از اتحادیه اروپا و متحدین غربی، کاری کرده که اهمیت جذب سرمایه های خارجی دارای مبدا عربی برای آنکارا اولویت حیاتی پیدا کند.

در چنین شرایطی است که سعودی ها نیز با درک نیازهای ترکیه، روابط را به گونه ای تنظیم می کنند که به طور نسبی، بخشی از توقعات اردوغان را به جای بیاورند، اما در عین حال، حاضر نیستند در تعامل و همکاری مالی با ترکیه، به گونه ای عمل کنند که میزان انتقال سرمایه آنان به بازارهای آنکارا، استانبول، مرسین و آنتالیا، با میزان سرمایه گذاری سعودی در آمریکا و اروپا قابل مقایسه باشد.