آقای رئیسی، آقای فاطمی امین؛ ایمیدرو قلک نیست/ عدم توجه به چالش های مدیریتی ایمیدرو، صنایع معدنی را با مشکلات پیچیده مواجه خواهد کرد

گروه اقتصادی – چالش های مدیریتی در بخش معدن و صنایع معدنی، عدم حضور نخبگان و صاحب نظران در روند تصمیم گیری و برنامه ریزی سازمان ایمیدرو به عنوان متولی اصلی بخش معدن و صنایع معدنی، عدم توجه برخی مدیران به توان ساخت داخل کشور، هدر رفت منابع، رانت های صدها و هزاران میلیارد تومانی برخی افراد، صدور مجوزهای بی حساب و کتاب، بی توجهی به چالش های بخش معدن در سال های آینده، بی توجهی مسوولان دولت به انتقادها، طولانی شدن زمان بهره برداری از 7 طرح فولادی، معرفی طرح های فیک و مشکل دار که توجیه اقتصادی مناسبی ندارند و... موضوعاتی است که مورد انتقاد صاحب نظران و کارشناسان با تجربه کشور است و سال هاست که در مورد آن مقاله و گزارش منتشر می کنند. اما متاسفانه در دولت آقای رئیسی نیز بخشی از این مشکلات همچنان ادامه یافته و صاحب نظران، نگران چالش های اقتصادی، مالی، امنیتی و اجتماعی  بخش معدن و صنایع معدنی در سال های آینده هستند. این در حالیست که ظرفیت های بزرگ معدنی کشور می تواند ضمن تامین رفاه جامعه و ثروت کشور، کمک به دولت و اشتغال جوانان، برای نسل های آینده مفید بوده و جایگزین صنایع نفت وگاز شود.

به گزارش بولتن نیوز، در این زمینه مهندس محمدتقی رادمان کارشناس با تجربه و صاحب نظر در بخش معدن و صنایع معدنی در مورد کارایی و بهره وری پایین در بخش معدن و مشکلاتی که مسوولان و نهادهای متولی معدن ایجاد کرده و به نظرات کارشناسان توجه نمی کنند، نکاتی را در گفت وگو با خبرنگار بولتن نیوز مطرح کرده است که در ادامه از نظر مخاطبان گرامی می گذرد:

به نظرشما بخش معدن و صنایع معدنی در شرایط امروز اقتصاد ایران تا چه حد می تواند به کاهش مشکلات کشور کمک کند؟

 برای این که اقتصاد کشورعزیزمان از این شرایط پیچیده که درآن قرار دارد خلاص شود و مردم هم واقعا یک نفس راحت بکشند و مردمی که تحت فشار هستند، خارج شوند، باید به مباحث تخصصی و تجربه متخصصان و نظرات کارشناسان توجه شود. زیرا ما در هر رشته ای که کار می کنیم دارای تجربه و دانش و نظر هستیم و این به صلاح کشور است که مسوولان به نظرات کارشناسان توجه کنند.

من سال ها مشاور آقای مهندس محتشمی پور، مشاور آقای دکتر جلیلی مسئول کارگروه  نهاد ریاست جمهوری در دولت آقای رئیسی هستم. مسوول کارگروه معدن آنجا و عضو سازمان نظام مهندسی تهران هستم

تقریبا یک سال پیش بود که به دفتر نهاد ریاست جمهوری دعوت شدم و قرار شد که درمورد بخش معدن کشور به لحاظ  راهبردی و عملیاتی کارهایی انجام شود.

 بعد از چندین جلسه کارشناسی که در کارگروه معدن انجام شد موضوعات راهبردی و عملیاتی ترسیم شد و ما رسیدیم به 40 راهبرد و اقدام اصلی و8 اقدام که چکیده این راهبردها بوده است. قرار شد که در وسط های سال 1401 این محتوا را به مجموعه وزارت صمت ابلاغ کنند که البته تا امروز اتفاقی نیافتاده و تغییراتی در تصمیم گیری ها و سیاست ها شاهد نبوده ایم.

در مورد پروژه ۱۳ میلیارد دلاری تولید یک میلیون تن کاتد مس ارزیابی شما چیست؟

در مورد پروژه ۱۳ میلیارد دلاری تولید یک میلیون تن کاتد مس بارها اعلام کردم که اجازه دهید بحث کنیم و نظرات گفته شود مدیرعامل شرکت ملی مس اجازه دهدو در مناظره‌ای شرکت کند و نظرات را بشنود و بحث کنیم که چگونه باید عمل کنیم.

 اواخر سال ۱۴۰۱ بود که طرح تولید یک میلیون تن کاتد مس شرکت ملی مس مطرح شد و دوستان نهاد ریاست جمهوری ما را دعوت کردند به جلسه با تیم اقتصادی جدید شرکت ملی مس که به رهبری آقای علی رستمی مدیرعامل هستند. آن جلسه نسبتاً چالشی بود و بنده سوالات فنی و اقتصادی را مطرح کردم که برای آن پاسخی نداشتند. بعد از آن، مسوولان نهاد به جای آنکه از شرکت ملی مس موضوعات را مطالبه کنند.  مطلع شدیم که قرار بر این است که با خود من خداحافظی کنند. اما از آنجا که ما نیز ارتباط هایی داشتیم، من خودم از کارگروه نهاد ریاست جمهوری خارج شدم.

ارزیابی شما از تشکیل کارگروه نخبگان در بخش های اقتصادی چیست. تجربه شما در این کارگروه ها چگونه بود؟

جالب این است که آقای رئیسی در هفته های گذشته، بار دیگر، به تشکیل کارگروه نخبگان اشاره کردند. در حالی که عده ای اجازه نمی دهند که نظرات نخبگان اجرایی شود، و به نظرات کارشناسان با تجربه و صاحب نظر توجه نمی شود. لذا به جای کار شغلی و ادعای تشکیل کارگروه نخبگان، بهتر است که راهکار توجه به نظرات نخبگان مورد توجه رئیس جمهور و مسوولان دولت و نهاد باشد و اجازه حذف نخبگان را از کارگروه ها ندهند و حداقل به نظرات آنها توجه کنند.

آقای رئیسی به دعوت از نخبگان برای ارائه راهبردها و راهکارها اشاره می کنند اما این انتقاد جدی به خود ایشان وارد است که چرا تنها به تشکیل کارگروه توجه می کنند و به محتوا و برنامه ها و راهکارها و اثرگذاری ها توجه نمی شود تا چالش های فعلی حل شود و چالش های آینده را جلوگیری کنیم.

نزدیک به یک سال از عمر کارگروهی می گذرد که خودشان من را مسوول کارگروه معدن قرار دادند. اما متاسفانه حتی یک جلسه محتوای علمی و فنی و مدیریتی با حضور آقای رئیسی برگزار نشده تا نظرات خود را بگوییم  و مشکلات و مسائل حوزه  را انتقال دهیم.

ما محتوای علمی، فنی، سیاست گذاری ها را تولید کرده ایم و تقدیم کرده ایم اما حتی یک جلسه با آقای رئیسی در این زمینه نداشته ایم تا موضوعات منتقل شود.

انتقاد دوم به حضور افراد امنیتی

 دوم اینکه در نهاد ریاست‌جمهوری حلقه ای از افراد امنیتی  دور آقای رئیسی را گرفته اند و در دفتر آقای رئیسی اجازه نمی‌دهند که این اتفاقات بیفتد و ارتباط صحیح و سالم و چالشی بین آقای رئیس‌جمهور و بخش های مختلف اقتصادی کشور و نخبگان برقرار شود. باید صدای ما به آقای رئیسی برسد تا این چالش حضور برخی افراد برطرف شود و صدای نخبگان مطرح شود و ارتباط با رئیس جمهور ایجاد شود.

چالش های سازمان ایمیدرو را چگونه ارزیابی می کنید؟

مسئله بعدی که در بخش معدن کشور به طور خاص وجود دارد وجود چالش‌هایی در سازمان ایمیدرو به عنوان نهاد متولی بخش معدن است دفتر نهاد هستند. طبق اصول قانون اساسی و اصل های 44 و 45 قانون اساسی، سازمان ایمیدرو به نمایندگی از حاکمیت و دولت، متولی بخش های معدنی و صنایع معدنی کشور است که امروز مولد ثروت کشور از راه غیرنفتی است. سکان مدیریتی این سازمان سازمان در دست تیم مربوط به دولت قبل است که هنوز تغییر نکرده اند.

البته آدم‌های خوبی هستند و به طور خاص در سازمان ایمیدرو، رئیس این سازمان آقای جعفری که معاون وزیر صمت دولت قبل نیز بوده  و الان هم هست، معاون آقای فاطمی امین در دولت رئیسی محسوب می شود و احتمالا نهادهای نظارتی معتقدند که آدم سالمی است و خود من نیز معتقدم که آدم سالمی است و یک مدیر فنی و حرفه ای است اما نسبت به مدیریت ایشان و معاونین و مدیران ایشان انتقادهایی وارد است و در زیرمجموعه سازمان ایمیدرو، مشکلات و انتقادهای بسیاری وجود دارد.

به طور رسمی نسبت به عملکرد ایشان و سازمان ایمیدرو انتقاد دارم و در رسانه ها بحث هایی انجام شده و حاضریم که در رسانه ها در مورد آنها بحث کنیم. از جمله  نسبت به توزیع یکنواخت امکانات و پول مملکت و منابع و مخارج و بودجه در۲۵۰ پروژه ملی در استان های خاص گرفته تا بحث های مختلف دیگر و صورت های مالی، گزارش هایی دریافت کرده ایم و بحث کرده ایم اما نسبت به آن رسیدگی نشده است.

ما انتقادها را به مراکز نظارتی منتقل کرده ایم ولی هنوز رسیدگی نشده و هوا شده است و چالش های مختلف در حوزه های کامیوتی های مختلف وجود داشته و دارد و مسائل قدیمی حل نشده و رها شده است.

 شرکت های ملی مس، شرکت های ملی فولادی مختلف در حال حاضر با موضوعات درآمدی ارزی و ریالی مواجه هستند که اخیرا نیز مقام معظم رهبری به آنها اشاره کرده و خواستار رسیدگی به آنها شده است.

این شرکت های بزرگ چه بخش دولتی و یا خصوصی در مس، فولاد، آلومینیوم، سرب و روی و سایر معادن و صنایع معدنی کشور با چالش های بسیار پیچیده‌ای مواجه هستند که متاسفانه در این دولت نیز همچنان حل نشده باقی مانده است و هنوز نتوانستیم در سازمان ایمیدرو و زیر مجموعه ها، اصلاحات اساسی ایجاد بکنیم.

من در حال حاضر مشاور معاون معدنی وزیر هستم  که البته بیشتر به مسائل ستادی پرداخته و درگیر مسائل کلی صنایع معدنی است. اما مسائل مالی و پول و ریال و ارز در سازمان ایمیدرو وجود دارد که رئیس آن معاون وزیر است واز معاونت صنایع معدنی وزارت صمت، تبعیت نمی کند.

کارهای مثبت در سال های اخیر تا چه حد گزارش شده است؟

در سال های اخیر از سوی معاون وزیر صنایع معدنی وزارت صمت، اصلاحات بسیار خوبی در کشور انجام شده که در قالب وظایف حوزه معاون معدنی وزیر صنعت انجام شده و در اخبار بخش معدن و جستجو در فضای مجازی و گوگل، کارنامه این اصلاحات وجود دارد که در سال ۱۴۰۱ کارنامه مشخصی از آنها ارائه شده است. حدود 31 کار مثبت و خوب گزارش شده و 4 گزارش منفی نیز اعلام شده است. اولین لینک جستجوی اخبار خوب و بد بخش معدن در سال 1401 این کارنامه را نشان می دهد.

آیا در دولت فعلی به انتقادهای شما توجه شده است؟ مجوزهای بی حساب و کتاب و ظرفیت سازی بدون توجیه اقتصادی چه چالش هایی را به همراه خواهد داشت؟

متاسفانه تا امروز که نزدیک به دو سال از مدیریت آقای رئیسی میگذرد انتقادهای ما را جدی نگرفته اند اما باید توجه داشته باشند که در سال های آینده و تا سال 1404 دولت با چالش های بسیاری در بخش معدن و صنایع معدنی از جمله صدور مجوزهای بی حساب و کتاب در صنایع معدنی از جمله فولاد مواجه خواهد شد. همین مسئله مجوزها و چالش های زنجیره فولاد و مجوز هایی که شرکت های فولادی گرفته اند، چالش‌های بزرگ اجتماعی امنیتی تا پایان ۱۴۱۴ برای دولت آقای رئیسی ایجاد خواهد کرد. در حال حاضر مجوز ایجاد حدود  ۶۰ میلیون تن تولید فولاد اضافه شده که در کنار مجوز ۵۵ میلیون تن قبلی که تا ۱۴۰۴ می تواند چالش بزرگی برای  دولت ایجاد کند. زیرا با مشکلات آب، برق، گاز، خوراک مواجه می شوند و بیکار شدن آنها باعث اعتراضات کارگران می شود و آنها مقابل استانداری و مراکز دیگر تجمع کرده و اعتراض می کنند و مشکل ساز خواهند بود.

عده ای با زور و طرح جذب سرمایه‌های اشتباه و سرمایه‌گذاری‌های اشتباه، مجوز طرح های فولادی را صادر می کنند و برای کشور و دولت مشکل ساز می شوند و به زور 2 هزار نفر را مشغول به کار می گیرند و با مشکلات خوراک، برق و گاز و زمستان و... مواجه می شوند. دسترسی به بنادر، حمل و نقل، خوراک، منابع مالی و... با مشکلات بسیاری مواجه می شود.

در این زمینه، مقاله ای با عنوان صدور مجوزهای فولادی پاشنه آشیل دولت رئیسی، در پایان سال و شب عید منتشر کردیم که به خوبی این چالش ها را نشان می دهد. اما کمترین توجه به آن شده است.

شرکت های فولادی فیک، 60 میلیون ظرفیت اضافه بر ظرفیت قبلی ایجاد کرده اند که می تواند برای دولت چالش برانگیز باشد و در پایان دولت، این کارخانه را ورشکست شده و دچار مشکل کار و بیکاری برای 30 هزار کارگر خواهد شد.

آقای رئیسی صدای انتقاد نخبگان بخش معدن را بشنوید

امیدواریم آقای رئیس جمهور صدای انتقاد نخبگان بخش معدن را بشنود. ما برانداز،و بدخواه نیستیم و دلسوز کشور هستیم و می‌خواهیم که مشکلات حل شود. اما کسی توجه نمیکند. مشکلاتی را در نظام می بینیم و انتظار داریم که به حرف ما توجه شود.

از وزیر صمت، که نور چشمی آقای رئیسی است، انتظار داریم که حرف ما را بشنود. اما هر کاری می کنم توجهی ندارد. حداقل حرف های ما را بشنوید. اگر از قیافه من خوششون نمی آید حداقل در اینترنت  جستجو کنند و مقالات علمی و فنی و تخصصی  ما را استفاده می کنند. انتظار داریم که نظرات دلسوزان را توجه کنید.

 آقای فاطمی امین  باید در رابطه با عملکرد سازمان ایمیدرو ارزیابی هایی دقیق تری داشته باشند. باید اجازه دهند که صاحبنظران  در مورد  سیاست‌گذاری‌های سازمان ایمیدرو نظر بدهند. باید سازمان ایمیدرو را از حیاط خلوت دولت خارج کنید و اجازه دهید که  متخصصان بر تصمیم‌گیری‌های سازمان ایمیدرو اثرگذار باشند و مجموعه تصمیم گیری های ایمیدرو در صنعت و معدن و بخصوص صنایع فولادی را تغییر دهند.

 اینکه کارگروه اسمی راه اندازی شود و بعد نخبگان دعوت شده حذف شوند و عده ای دیگر تصمیم بگیرند، راه حل نیست.

 تصویب پروژه‌های  فیک چند هزار میلیاردی را تصویب کنند راه حل نیست و مشکلات را بیشتر می کند  و حذف  متخصصان و کارشناسان نتیجه نخواهد داد و منجر به ایجاد چالش های بزرگ میشود. مدیران دولت و وزارت صمت و ایمیدرو نباید افرادی را تایید کنند و ظرفیت‌هایی را و مجوزهایی را صادر کنند که عاقبت ندارد. باید حرف صاحب نظران را بشنوید آدمهایی که تجربه داشته باشند زیرا ما با مملکت دشمن نیستیم و انتظار داریم که متخصصان توجه کنند. در آن صورت اگر به مشکل برخوردید متخصصان و نظریه پردازان را تنبیه کنید و حذف کنید.

 مدیران ناکارآمد را حذف و سرمایه گذاران فیک را حذف کنید. لازم است که 40 کاری را که ما در کارگروه معدن گفتیم در بخش فولاد و صنعت اجرا شود و به سخنان رهبری و دغدغه های مردم توجه کنید.

از کارهای نمایشی بردارید کارگروه درست کردن و نخبگان را دعوت کردن خوب است اما باید به حرف آنها توجه شود.

کسانی که بیش از  ۲۴ سال از عمر خود را در بخش معدن گذرانده و صاحب نظر هستند حتما راهکار اساسی برای حل مشکلات دارند.

انتقاد شما از رانت و فرصت های ویژه در بخش معدن شامل چه مواردی است؟

کشور ما ثروتمند است و در بخش معدن ثروت ملی کشور فراوان است و می تواند رفاه و ثروت و درآمد سرانه و شغل و صادرات کشور را افزایش دهد و همه مردم از آن استفاده کنند.

اما در حال حاضر، وقتی  دست روی هر بخشی از صنایع و معادن کشور می گذاریم به یکی از آقایان یا آقازاده ها مرتبط می‌شود  و در هر یک از پروژه‌های ملی و استانی و صنعتی و معدنی کشور عده ای از آقایان حضور دارند که اگر درست بررسی شود  به جاهای باریک وصل میشود و هر کدام صدها و هزاران میلیارد تومان از آن رانت سالانه کسب می کنند. اما اگر برای همه مردم و جوانان استفاده شود می تواند ثروت و رفاه را افزایش دهد.

اگر بچه‌های این مملکت وارد عمل شوند سود و منافع آن به کشور باز می گردد و به همه ما و همه خانوارهای ایرانی باز می‌گردد لذا به جای اینکه هزار میلیارد، هزار میلیارد به افراد دیگری مجوز داده شود، باید تلاش کنیم که این منابع و فرصت‌ها و ظرفیت‌ها به فرزندان این کشور برسد.

سوال این است که برخی افراد تاچه حد دنبال سود و ثروت و رانت بادآورده هستند و این همه پول و ثروت را کجا می خواهند ببرند؟ با خودت کجا می خواهی ببری، چقدر میخوای بخوری؟ انسان ها روزی دنیا را ترک می کنند و نسل آینده و فرزندان کشور باید از آن بهره مند شوند.

 اگر معدن فعال شود همه افراد کشور و حتی فامیل های خودمان  منافع خواهند داشت و فرزندان این دیار وارد کار و کسب می شوند و منافع آن به ملت و کشور و خانواده خودمان می رسد باید سوال کرد که این آقایان که به دنبال هزاران میلیارد تومان منابع و منافع هستند این همه پول را کجا می خواهند ببرند؟ از این همه رقابتی که ایجاد شده دست بردارید.

یکی از گزارش ها نشان می دهد که یک آقایی که در دولت قبلی مسئولیت جدید داشته  در سال ۱۵۰۰ میلیارد تومان در یکی از پروژه‌های ملی در استان کرمان نفع می برد.

در حالی که ما خسته شده ایم و مردم خسته شده‌اند. اگر مردم اعتراض می کنند نشانه مشکلات اقتصادی است. البته بخش کوچکی از مسائل حجاب و انتقاد و اعتراض ها، فرهنگی است. اما بخش بزرگ آن به خاطر رانت و فساد، هزاران میلیارد تومان هدر رفت منابع کشور است.

نظارت نهادهای نظارتی  را چگونه ارزیابی می کنید؟

از نهادهای نظارتی انتظار داریم که به موارد متعدد تخلفات و فسادها و دسترسی افراد خاص به منابع و منافع شرکت ها و پروژه ها و طرح ها رسیدگی کنند. مدیون خون شهدا هستید گزارش‌های فساد را دریافت میکنید اما به مدیران کشور منتقل نمی کنید و هوا می شود.

 برای هر یک روسری که به خاطر مسائل اقتصادی کنار گذاشته شده باید پاسخ گو باشید. یک خانم به من گفت آقای مهندس اگر جمهوری اسلامی شکم فرزندان ما را سیر کند، حجاب خواهم داشت و روبنده می زنم. لذا بخش بزرگی از انتقادها و اعتراض‌ها و که به صورت حجاب نمایان شده است به خاطر همین مسائل اقتصادی است به خاطر گرسنگی و مشکلات است شاید بخشی از این مشکل از بیرون هدایت شود اما بخش عمده آن به خاطر انتقاد و اعتراض مردم به وضعیت اقتصادی است

روایت داریم که اگر از یک در فقر وارد شود از در دیگر ایمان میرود. ما میتوانیم رفاه برای ۱۸۰ میلیون جمعیت ایجاد کنیم و تامین رفاه ۸۵ میلیون جمعیت فعلی کار آسانی خواهد بود. بخش عمده‌ای از مشکلات موجود کشور به خاطر بی کفایتی و بی لیاقتی مدیریتی  است. بیشتر اعتراض ها به خاطر عدم رسیدگی به موارد فساد و گزارش‌های تخلف است.

همچنین بخش عمده مشکلات طرح های معدنی و صنایع معدنی به خاطر سوء مدیریت است. شاید ۱۰ تا ۱۵ درصد آن مربوط به مسائل ریالی و ارزی باشد که مقام رهبری نیز به آن اشاره کرده است. متاسفانه مدیران متولی بخش های معدنی، یکی پس از دیگری افتتاح پروژه تعریف کرده و بسیاری از پروژه‌های ملی با مشکلات و فساد مواجه است. پروژه های ملّی تعریف کردند که مثلا فرآوری باطله های معدن ۷۰۰ میلیون یورو با شرکت های خارجی انجام شود. اما یکی از دانشمندان ما می گوید که ساخت داخل و طراحی داخلی با ۵۰۰  میلیارد تومان امکان پذیر است و ما می توانیم با 500 میلیارد تومان منابع ریالی  مشکل را حل کنیم.

امضاهای طلایی

همچنین مقالات و گزارش ها و موضوعات بسیاری را در رابطه با امضاهای طلایی مطرح کرده ایم.

 در مورد توزیع ناعادلانه منابع، ثروتمند و توزیع ناعادلانه امکانات و محرومیت زدایی در بخش معدن نیز صحبت‌هایی را مطرح کرده ایم که باید به آن توجه شود.

آقای رئیسی،  آقای فاطمی امین؛  ایمیدرو قلک نیست

آقای رئیسی،  آقای فاطمی امین؛  ایمیدرو قلک نیست،  به موضوع رسیدگی کنید و از منابع سازمان ایمیدرو درست استفاده کنیم باید جلوی زیاده خواهی و استفاده از منابع و ریال و ارز ایمیدرو در سایر بخش های اقتصادی گرفته شود. برخی از نمایندگان مجلس  از مسئولین  انتظاراتی دارند و منابع به صورت نامناسبی توزیع و استفاده می شود. حتی اگر به قیمت استیضاح و عزل باشد باید مقابل آن ها ایستاد تا سیاست های درست اجرا شود و ایمیدرو اصلاح شود و منابع آن برای ظرفیت سازی در کشور استفاده شود.

آدمهای بی ربط و بدون دانش و ناکارآمد و نالایق را  نباید وارد سازمان ایمیدرو و شرکت‌های زیرمجموعه آن کرد. زیرا پول و درآمد و منابع را هدر می دهند و به توسعه معادن و صنایع معدنی توجه ندارند.

اینها منافع ملت و بیت المال است و نباید به آن تعرض شود

اتحادیه های صنفی و تشکل‌ها حرف مارا تایید می‌کنند اما افراد سیاسی به حرف ما گوش نمی دهند چون دانش آن را ندارند اما حاضریم که با آنها بحث کنیم تا موضوع روشن شود.