ملاقات راهبردی

به گزارش بولتن نیوز به نقل از وطن امروز،  تغییر ریل سیاست خارجی کشور و تعامل حداکثری با کشورهای منطقه و قدرت‌های شرقی از مهم‌ترین وعده‌های حجت‌الاسلام سیدابراهیم رئیسی در انتخابات ریاست جمهوری سال 1400 بود.
رئیسی با تاکید بر لزوم حرکت به سمت چندجانبه‌گرایی، نگاه ویژه‌ای به ارتباط با قدرت‌های شرقی همچون چین و روسیه داشت. در این میان نخستین گام دیپلماتیک دولت سیزدهم نیز با پذیرش ایران در سازمان همکاری‌ شانگهای که ائتلافی شرقی است شروع شد. این سازمان که از نظر فعالان اقتصادی به عنوان قدرت اقتصادی جهانی و منطقه‌ای شناخته می‌شود، می‌تواند فرصت‌های خوبی را برای توسعه مبادلات تجاری و افزایش صادرات برای ایران فراهم کند، زیرا علاوه بر دستاوردهای سیاسی و امنیتی، مزایای اقتصادی گسترده‌ای را پیش روی تجار ایرانی قرار می‌دهد و مسیر مبادلات تجاری را با کشورهای عضو تسهیل می‌کند. با این حال تهران در حاشیه عضویت دائم در سازمان همکاری‌ شانگهای نیم‌نگاهی نیز بر گرفتن عضویت دائم در بریکس، دیگر پیمان مهم برای تقویت چندجانبه‌گرایی داشت. حضور رئیسی در اجلاس بریکس پلاس و طرح زمزمه‌هایی برای افزوده شدن ایران و آرژانتین به 5 عضو فعلی این اجلاس (برزیل، روسیه، هند، چین و آفریقای جنوبی) نشان از افزایش احتمالی نقش ایران در نظم جدید جهانی داشت.
با این حال رابطه تهران و پکن، فراتر از سازمان‌ها و پیمان‌های ائتلافی، همواره رابطه‌ای استراتژیک بوده است، تا جایی که مقامات آمریکایی بارها تداوم این رابطه را باعث تضعیف بیش از پیش تحریم‌ها علیه ایران خواندند. انعقاد قرارداد همکاری 25 ساله میان ایران و چین نشانه‌ای دیگر از یک برنامه جامع همکاری میان 2 کشور بود؛ همکاری‌هایی که در حوزه انرژی، ترانزیت و امنیت می‌تواند نقش تعیین‌کننده‌ای در مناسبات منطقه‌ای و جهانی داشته باشد. نهایتا شهریور امسال در حاشیه بیست‌ودومین اجلاس سران شانگهای در سمرقند، سیدابراهیم رئیسی و «شی جین پینگ» روسای‌جمهور ایران و چین نخستین دیدار حضوری خود را انجام دادند.
رئیس‌جمهور کشورمان در آن دیدار برنامه همکاری‌های جامع راهبردی ایران و چین را نشانه و نماد اراده 2 کشور برای توسعه همه‌جانبه روابط دانست و اظهار داشت: ظرفیت‌های گسترده موجود در زمینه‌های نفت و انرژی، ترانزیت، کشاورزی، تجارت و سرمایه‌گذاری بستر بسیار مناسبی برای تعمیق و توسعه روابط اقتصادی بین 2 کشور است. «شی جین پینگ» هم در این دیدار تاکید کرد: روابط ایران و چین روابطی راهبردی است و فارغ از هر تحول بین‌المللی توسعه خواهد یافت. در جریان این دیدار، رئیس‌جمهور چین از همتای ایرانی خود برای سفر به پکن دعوت کرد. در این میان«هو چون هوا» معاون رئیس‌جمهور چین نیز آذر به تهران سفر کرد. وی در این سفر بر اراده چین برای توسعه روابط با ایران قوی، به عنوان راهبرد دائم این کشور و تغییر‌ناپذیری این اراده تاکید کرد و گفت: عزم چین برای تقویت و تعمیق روابط با جمهوری اسلامی ایران فارغ از تحولات منطقه‌ای و بین‌المللی تداوم خواهد داشت. سفر «هو چون هوا» در حالی به‌عنوان سفری برای پیگیری قرارداد همکاری 2 کشور تفسیر شد که حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه کشورمان نیز اوایل آذرماه سال جاری در پاسخ به سؤالی درباره مناسبات ایران و چین گفت: از سال گذشته در سفری که به چین داشتم، وارد فاز اجرایی برنامه جامع همکاری‌های ۲۵ ساله ایران و چین شدیم که همه ابعاد تجاری، اقتصادی، فرهنگی، گردشگری و صنعتی و دفاعی و سایر حوزه‌ها را در برمی‌گیرد. این برنامه در مسیر درستی قرار دارد و همکاری‌های ۲ کشور رشد قابل توجه و چشمگیری را نشان می‌دهد. در راستای منافع ۲ ملت در اجرای این توافق و افزایش حجم تبادل تجاری تا این لحظه انتظاراتی را که از این توافق داشتیم برآورده‌شده می‌دانیم و برای تداوم آن طرفین تلاش می‌کنند. بزودی دیدار سطح بالایی در یکی از پایتخت‌های ۲ کشور انجام می‌شود. برنامه سفر آقای رئیسی که از سوی رئیس‌جمهور چین به پکن دعوت شده در دستور کار وزارت امور خارجه و نهاد ریاست جمهوری قرار دارد.

* رئیسی نخستین میهمان پکن در سال جدید چینی

حجت‌الاسلام سیدابراهیم رئیسی امروز در پاسخ به دعوت رسمی «شی جین پینگ» رئیس‌جمهور چین در رأس هیأتی بلندپایه برای دیدار رسمی 3 روزه عازم پکن پایتخت چین می‌شود. رئیس‌جمهور در این سفر پس از استقبال رسمی از سوی همتای چینی، ابتدا دیداری خصوصی با شی جین پینگ خواهد داشت و سپس مذاکرات هیأت‌های عالی‌رتبه ۲ کشور و نیز مراسم امضای اسناد همکاری، در حضور روسای‌جمهور برگزار خواهد شد. رئیسی در این سفر همچنین در نشست مشترک تجار و فعالان اقتصادی ۲ کشور شرکت خواهد کرد و دیداری نیز با ایرانیان مقیم چین خواهد داشت. نشست و گفت‌وگو با اندیشمندان و فرهیختگان برتر چینی از دیگر برنامه‌های رئیس‌جمهور در پکن خواهد بود. امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه، خاندوزی وزیر اقتصاد، بذرپاش وزیر راه، اوجی وزیر نفت، ساداتی‌نژاد وزیر کشاورزی، فاطمی‌امین وزیر صمت، فرزین رئیس‌کل بانک مرکزی و علی باقری مذاکره‌کننده ارشد کشورمان رئیسی را در این سفر همراهی می‌کنند. شایان ذکر است رئیسی نخستین میهمان ارشد رئیس‌جمهور چین در سال نو چینی است.

* تقویت روابط و تضعیف تحریم

دیدار روسای جمهور ایران و چین در حالی انجام می‌شود که ۲ کشور گام‌های بلندی را برای اجرای برنامه جامع مشترک 25 ساله ایران و چین برداشته‌اند و سطح مناسبات سیاسی و اقتصادی ۲ کشور در عالی‌ترین سطوح قرار دارد. چین بزرگ‌ترین شریک تجاری جمهوری اسلامی ایران به شمار می‌رود. بر اساس آمار 10 ماهه گمرک ایران، این کشور با ۱۲ میلیارد و ۶۰۰ میلیون دلار مقصد اصلی صادرات ایران بوده است. در مقابل کشورمان نیز در این مدت ۱۲ میلیارد و ۷۰۰ میلیون دلار واردات از چین داشته است.
با این حال افزایش واردات نفت ایران از سوی چین باعث شده بسیاری روابط تهران و پکن را رابطه‌ای تحریم‌شکن توصیف کنند. اوایل ماه جاری بود که نماینده دولت آمریکا در مذاکرات احیای برجام مدعی افزایش فشار واشنگتن بر پکن برای توقف واردات نفت از ایران شد. رابرت مالی در گفت‌وگو با خبرگزاری بلومبرگ گفت ایالات‌متحده در تلاش برای تشدید نظارت بر تحریم‌های هسته‌ای علیه ایران، فشار بر چین را در راستای توقف واردات نفت ایران افزایش خواهد داد. مالی در مصاحبه‌ای با تلویزیون بلومبرگ گفت: «چین مقصد اصلی صادرات غیرقانونی ایران است» و مذاکرات برای منصرف کردن پکن از این خریدها «در حال شدت گرفتن است».
در چنین فضایی گسترش روابط تهران - پکن و انعقاد قراردادهای همکاری بیشتر بین ایران و چین می‌تواند به کاهش تاثیرگذاری سلاح تحریمی آمریکا منتهی شود؛ مسأله‌ای که توجهات را بیش از پیش به سفر 3روزه رئیسی به پکن جلب خواهد کرد.