تاثیر حملات پهپادی ترکیه بر ادامه ائتلاف آمریکا با کردهای سوریه

به گزارش بولتن نیوز به نقل از کردپرس، همپیمانی نیروهای سوریه دموکراتیک (SDF) و ائتلاف بین المللی به رهبری ایالات متحده در سوریه از یک سو و دولت اقلیم کردستان عراق (KRI) و نمایندگی واشنگتن در عراق از سوی دیگر، بارها به دلیل اقدامات نظامی کشور همسایه یعنی ترکیه تحت فشارهای مختلف قرار گرفته اند. با این حال، نشانه‌های فزاینده نزدیکی ترکیه با دولت بشار اسد و اشاره‌های مداوم به تهاجم زمینی به شمال سوریه - به همراه حملات هوایی و تهاحم هواپیماهای بدون سرنشین در شمال شرق سوریه - حکایت از آغاز مرحله جدیدی در درگیری دارد. سکوت آمریکا نسبت به این تحولات احتمالاً در روابط ایالات متحده و نیروهای دموکراتیک سوریه شکاف ایجاد کرده و می‌تواند شرکای واشنگتن در سوریه را وادار کند تا درباره اینکه نیاز به یافتن متحدان دیگری-به جز آمریکا- علیه آنکارا دارند یا خیر، تجدید نظر کنند.

ترکیه تلاش کرده است تا رهبران نظامی و مقامات محلی در شمال شرق سوریه را با استفاده از هواپیماهای بدون سرنشین و بدون واهمه از هیچ گونه واکنش قابل توجهی از سوی ایالات متحده هدف قرار دهد. اگرچه آنکارا ادعا کرده است که تنها رهبران حزب کارگران کردستان (پ‌ک‌ک) را هدف قرار می‌دهد و به حمله مرگبار اواسط نوامبر در استانبول به عنوان دلیل این اقدام اخیر اشاره می‌کند اما ترکیه مقامات غیرنظامی محلی را نیز هدف قرار داده و فرماندهان نیروهای SDF  را نیز که سالها همراه با نیروهای آمریکایی علیه داعش جنگیده بودند کشته است.

این طور برداشت می شود که ترکیه از طریق این حملات در منطقه تحت کنترل اداره خودگردان کردی در شمال شرق سوریه امیدوار است موقعیت دو حزب عدالت و توسعه اردوغان و حرکت ملی ترکیه را که برای پیروزی در انتخابات تابستان آینده آماده می شوند را در داخل کشور تحکیم کند. این حملات به تلاش ترکیه برای کنترل بر منطقه تحت کنترل کردهای سوریه و تغییر بافت جمعیت آن نیز ارتباط دارد زیرا از مدتها پیش این منطقه را تهدیدی برای خود می دانست. آنکارا به ویژه بر حزب اتحاد دموکراتیک سوریه یا PYD به عنوان بخش بزرگی از نیروهای سوریه دموکراتیک تمرکز کرده است. ترکیه این حزب را بخشی جدایی ناپذیر از حزب کارگان کردستان ترکیه یا پ.ک.ک می داند و از آن بیم دارد جوانان کرد ترکیه از این حزب کردی در سوریه برای مقابله با ترکیه الهام بگیرند و هویت کردی خود را دنبال کنند، چیزی که ترکیه به شدت با آن مخالفت کرده است.

نگرانی از موضع ایالات متحده در قبال این اقدامات ترکیه ماه هاست ساکنان شمال عراق و سوریه را نگران کرده است. ساکنان شمال شرق سوریه وقتی در 21 نوامبر متوجه شدند که کنسولگری ایالات متحده در اربیل بیانیه ای مبنی بر اینکه « گزارش های معتبر» درباره حملات احتمالی ارتش ترکیه را رصد می کند و به شهروندان آمریکایی هشدار داد که از تردد در مناطق نزدیک مرز ترکیه در شمال اقلیم کردستان و سوریه خودداری کنند، شوکه شدند.

بیانیه کنسولگری اربیل باعث ایجاد وحشت زیادی در شمال شرقی سوریه شد و ثابت کرد که حمله قریب الوقوع ترکیه دور از انتظار نیست. ترکیه دو روز بعد حملات بی‌رحمانه‌ای را در مناطق تحت کنترل اداره خودگردان انجام داد و زیرساخت‌هایی مانند تأسیسات توزیع و تولید نفت و برق را تا حدی تخریب کرد. بسیاری از ساکنان منطقه شرق فرات هشدار کنسولگری را نشان دهنده نوعی همکاری بین واشنگتن و آنکارا دانستند. ساکنان این مناطق خشمگین و وحشت زده شده و اعتماد خود را به واشنگتن از دست داده اند.

به دنبال حملات شب 23 نوامبر ترکیه به مناطق تحت کنترل کردهای سوریه مناقشاتی درباره نقش احتمالی نیروهای سوریه دموکراتیک در این حملات نیز بوجود آمده است. سوالهایی از جمله این که آیا نیروهای سوریه دموکراتیک از این حمله آگاه بوده اما نتوانسته اند به مردم هشدار دهند و یا این که آیا واشنگتن نیروهای کرد سوریه را در جریان حملات ترکیه قرار نداده، مطرح شده است. عدم رفع این گونه نگرانی ها احتمال ایجاد شکاف میان آمریکا و نیروهای سوریه دموکراتیک را که شریک همدیگر در مبارزه با تروریسم بوده اند، مطرح می کند. چنین نگرانی هایی همچنین نقش ایالات متحده در حملات ترکیه به شمال عراق را نیز زیر سوال می برد.

دلایل حساسیت واشنگتن نسبت به ترکیه روشن است. آنکارا یکی از اعضای کلیدی ناتو است و همسویی زیادی با واشنگتن دارد و تقابل آنکارا با غرب تنها به افزایش درگیری های بین المللی منجر خواهد شد. این امر به ویژه با توجه به جنگ‌های جاری بر سر انرژی و منابع، درگیری در اوکراین، مداخلات مشکل‌ساز روسیه از سوریه تا دنباس، و تغییر روابط با کشورهای حاشیه خلیج‌فارس، ایران و چین صادق است.

با این وجود، پایبندی مستمر واشنگتن به سیاست های فعلی خود در این زمینه، به مواضع مقامات اداره خودگردان که از قبل نسبت به دخالت ایالات متحده در منطقه بدبین بوده اند اعتبار بیشتری می بخشد. برخی از این چهره‌ها خواستار جدایی از واشنگتن شده‌اند که به معنای چرخشی ضروری به سمت دمشق، تهران و مسکو است. متأسفانه، با گسترش دامنه جغرافیایی بلندپروازی های ترکیه و تأکید بر اینکه قصد دارد کنترل یک کریدور امنیتی به عمق 30 کیلومتر در مرز با شمال سوریه را در دست بگیرد، این اقدام به طور فزاینده ای محتمل شده است. در همین حال، ترکیه اقدامات مداخله جویانه خود را در مناطق شمالی استان های دهوک و اربیل در اقلیم کردستان عراق، به عنوان بخشی از مبارزه با پ ک ک که واشنگتن آن را به عنوان یک سازمان تروریستی طبقه بندی می کند، توجیه کرده است.

در واقع، واکنش منفعلانه ایالات متحده به این حملات - از جمله عدم اشاره به حمله ترکیه در تسلیت گفتن مقامات ایالات متحده در مورد کشته شدن سلوا یوسوک، یکی از رهبران نیروهای سوریه دموکراتیک در 22 ژوئیه توسط هواپیماهای بدون سرنشین ترکیه - باعث شده است که برخی مقامات در اداره خودگردان این گونه استنباط کنند که آمریکا از این گونه حملات حمایت کرده و یا عدم حملات تلافی جویانه نسبت به این حملات را وعده داده است.

رویکرد منفعلانه واشنگتن در قبال ترکیه بر خلاف موضع تند واشنگتن در برابر حملات پهپادی، موشکی و توپخانه ای شبه نظامیان در سوریه و عراق از نظر این مقامات قابل تامل است. بررسی عملیات های مشابه در منطقه نشان می‌دهد که ارتش ایالات متحده موضعی قوی در برابر خطرات احتمالی برای نیروهای خود یا نیروهای سوریه دموکراتیک در بخش جنوب شرقی قلمرو اداره خودگردان، حتی زمانی که هیچ تلفاتی رخ نداده، اتخاذ کرده است. نمایندگی ایالات متحده در عراق همچنین موضع سختگیرانه‌ای در رابطه با حملات موشکی و پهپادی اخیر ایران علیه نیروهای مخالف کرد ایرانی در اقلیم کردستان اتخاذ کرد در حالی که در مورد حملات ترکیه چنین موضعی اتخاذ نشده است.

تفاوت رویکرد ایالات متحده در این دو مورد برای کسانی که در صحنه هستند قابل توجه و تامل است. لوید جی آستین، وزیر دفاع آمریکا در 30 نوامبر خواستار «کاهش تنش» شد و مخالفت خود را با عملیات نظامی جدید در سوریه اعلام کرد. آمریکا در شدیدترین حالت واکنش تسلیت خود را نسبت به عوامل تاثیرپذیر از این حملات بیان کرده و یا حداکثر خواستار حفظ ثبات می شود. یا گاهی مستقیمتر این گونه حمله را در مورد ایران محکوم می کند. ساکنان و مقامات محلی خاطرنشان می‌کنند که واشنگتن معمولاً در بیانیه‌هایی که دخالت ایران را محکوم می‌کند، از الفاظ  مرتبط با محکوم کردن استفاده می‌کند اما در مورد ترکیه، بیشتر الفاظ دیپلماتیک و غیرمستقیم را انتخاب می‌کند. سفارت آمریکا در بغداد حتی پس از حمله مستقیم ارتش ترکیه به یک اقامتگاه توریستی در شهر زاخو و کشتار غیرنظامیان، همچنان این حمله را به طور کلی و بدون مشخص کردن عامل آن محکوم کرد. برای مثال، در بیانیه آلینا رومانوفسکی سفیر ایالات متحده در عراق در 21 ژوئیه، اشاره ای به این موضوع نشد که ترکیه مستقیماً پشت این خشونت بوده و هیچ نشانه ای نیز از پیامدهای احتمالی برای ترکیه بیان نکرده است.

در همین حال، ترکیه توجیهاتی مانند مبارزه با تروریسم، جدایی طلبی، یا مقابله با نفوذ غرب برای حملات خود به منطقه کردستان عراق و شمال شرق سوریه ارائه می کند. در واقع، این حملات باعث تضعیف متحدان واشنگتن در منطقه و کاهش اعتماد در این ائتلاف ها می شود. این حملات تاثیراتی بر وضعیت غیرنظامیان از جمله تضعیف اقتصاد محلی نیز دارد، امنیت را بی ثبات می کنند و تلفاتی از میان غیزنظامیان نیز به همراه دارد. واکنش مبهم آمریکا به این گونه حملات بر نيروهاي SDF تاثير مي گذارد و باعث مي شود آنها احساس كنند كه در رويارويي با تركيه منزوي شده و در جايگاه ضعيف تري قرار دارند.

انفعال ایالات متحده در مواجهه با تجاوز ترکیه به شمال سوریه پیامدهای فاجعه باری برای اتحاد دیرینه واشنگتن با نیروهای سوریه دموکراتیک یا SDF و در نهایت منافع ایالات متحده در خاورمیانه خواهد داشت. با توجه به اینکه این نیروها در حال مبارزه با داعش و محافظت از بیش از چهار میلیون نفر در شرق فرات هستند، وجود هرگونه تهدید مداوم در مرز شمالی علیه نیروهای SDF غیرقابل قبول است. علاوه بر این، تغییر مسیر به سمت متحدان دیگر از سوی این نیروها به وضوح استراتژی ایالات متحده در سوریه را تضعیف می کند، اهداف حضور ایالات متحده در سوریه را زیر سوال برده و تمرکز بر جلوگیری از ظهور مجدد گروه های تروریستی را تضعیف می کند. در همین حال، روسیه، دمشق و دیگر مخالفان حضور آمریکا در سوریه قادر خواهند بود مواضع خود را تقویت کنند، مطالبات خود را افزایش دهند و توانایی خود را برای مانور در صحنه سوریه گسترش دهند.

بنابراین لازم است ایالات متحده استراتژی جدیدی ایجاد کند که با اصل دفاع مشترک بین متحدان به جای تعامل انتخابی سازگار باشد. واشنگتن پیش از برداشتن گام‌های بیشتر، باید کانال‌های ارتباطی مستقیم با رهبران محلی را باز کند و شفاف‌سازی رسمی در مورد این اتحادها ارائه کند تا هر یک از طرفین از مسئولیت‌های خود در قبال طرف دیگر آگاه شوند. ایالات متحده همچنین باید تلاش کند تا تجاوز ترکیه را که ناشی از منافع انتخاباتی داخلی و اهداف توسعه طلبانه است کاهش دهد. بویژه باید به ترکیه لفظا نشان دهد که در حمایت از شرکای خود در سوریه، اقلیم کردستان و عراق به عنوان یک شریک جدی تردید وجود ندارد.

همچنین لازم است راه های ارتباطی با بازیگران مختلف باز شود تا مسائل به شیوه ای منطقی حل شود. با این حال، تعامل مجدد باید به سمت بهبود شرایط زندگی در تمام منطقه تحت کنترل اداره خودگردان پیش برود. تعهد جدی نسبت به حفاظت از شرکای محلی باید شامل ترویج و تشویق حکمرانی و توسعه مناسب، حمایت واقعی از آزادی‌های مدنی و اجتناب از درگیر شدن در برنامه‌ها و شبکه‌های مشکوک منطقه‌ای باشد. چنین تلاش هایی باید شامل شروع سریع روند سیاسی محلی، تشویق نیروهای سیاسی برخاسته از این روند برای مشارکت در پویایی سیاسی بزرگتر در سوریه و حمایت از همکاری اداره خودگردان کردی با اقلیم کردستان عراق باشد.

با وجود ورود بحران سوریه به دهه دوم آن این مسئله عمدتا مورد توجه قرار نگرفته است. با این وجود، توسل به فشار بر نیروهای تأثیرگذار در این حوزه، برای انضمام به شرکت در مذاکرات به منظور دستیابی به راه حلی پایدار برای جنگ بی‌معنی در سوریه که یک دهه به طول انجامیده، لازم است.