پاسخی به ایرادات انتخاباتی

به گزارش بولتن نیوز به نقل از خراسان، مجلس طرحی را در دستور کار دارد که به اصلاح برخی مواد قانونی در انتخابات مجلس می‌پردازد. این طرح را می‌توان پاسخی درون حاکمیتی برای ایرادات سابق در نظام انتخابات پارلمانی و نوعی پاسخگویی به اعتراضات اصلاح‌خواهانه در نظر گرفت، اما این طرح چه مواردی را شامل می‌شود؟اولین موضوع به مسئله تایید صلاحیت‌ها برمی‌گردد. طرح جدید زمان بررسی تایید صلاحیت‌ها را دوبرابر کرده تا زمان برای شورای نگهبان افزایش یابد. همچنین درصورت رد صلاحیت یک داوطلب توسط دستگاه‌های نظارتی، داوطلب امکان پرسش از آن دستگاه را دارد و آن نهاد نیز باید به فرد توضیح دهد که علت ردصلاحیت چه بوده است. دومین موضوع به تشکیل شورایی موسوم به هیئت اجرایی برمی‌گردد که قدرت را از وزیر کشور می گیرد و او را صرفا مجری انتخابات می‌کند. این شورا چند عضو حاکمیتی و شش عضو مردمی و غیرحاکمیتی دارد که در آن تصمیمات اصلی اجرایی مربوط به انتخابات گرفته می‌شود. سومین کاری که این طرح انجام می‌دهد مربوط به احراز صلاحیت‌ها و جزئی شدن قانون در این زمینه است تا از برخورد سلیقه‌ای در این زمینه جلوگیری شود. همچنین نوع دفاع داوطلب از خود و اعتراض نیز مشخص شده است.به گفته یک عضو کمیسیون امور داخلی و شوراهای مجلس ، بر اساس این طرح از شرایط عمومی و اختصاصی ورود داوطلبان به عرصه انتخابات گرفته تا مدل برگزاری انتخابات و تخلفات انتخاباتی همگی مشمول تغییراتی می شود. از جمله مهم‌ترین تغییرات این طرح این است که طرح مذکور با تاکید بر رعایت حق شهروندی برای نخستین بار بستری را فراهم آورده است که بر اساس آن داوطلبانی که صلاحیت‌شان از سوی نهاد نظارتی احراز نشده است، بتوانند درباره اشکال بروز کرده از نهاد نظارتی توضیح بخواهند و نهاد نظارتی موظف است اشکال بروز کرده را به داوطلب اعلام کند. چهارمین موضوع به وجود نماینده علی‌البدل برمی‌گردد. دروضعیت کنونی، در صورت فوت یا استعفای نماینده، صندلی او تا انتخابات بعدی خالی می‌ماند، اما این طرح می‌گوید که نفر بعدی انتخاب شده در آن حوزه می‌تواند جایگزین آن نماینده‌ رفته باشد ولی مهم ترین موضوع در این طرح، تغییر شکل انتخابات در حوزه‌های دارای 4 کرسی و بیشتر است. تا پیش از این نظام انتخابات مجلس براساس اکثریت بوده؛ یعنی هر فردی که تعداد بیشتری رای کسب کند به مجلس راه پیدا خواهد کرد، اما این طرح می‌گوید که در شهرهای بزرگ، انتخابات براساس تناسب لیست ‌ها خواهد بود؛ یعنی هر فرد می‌تواند عضو یک لیست مشخص بشود که دارای یک شناسه مشخص است. داوطلب اجازه عضویت در چند لیست را ندارد. سپس در زمان انتخابات، اگر لیستی بتواند فقط چند درصد مشخص (برای مثال در تهران 10 درصد) از آرا را به دست آورد، امکان ورود سرلیست آن لیست به مجلس مهیا خواهد شد حتی اگر میزان آرای لیست بسیار کمتر از دیگر لیست‌ها باشد. تغییری که در راستای جا افتادن تحزب در کشور بوده و می تواند بخشی از این فرایند را تسهیل کند . این امر همچنین موجب خواهد شد که گروه‌های کوچک سیاسی امکان ورود به پارلمان را پیدا کنند. مثلا انتخابات مجلس یازدهم را در نظر بگیرید که در تهران، لیست مربوط به شورای ائتلاف رای آورده بود. افراد و لیست‌های بعدی حدودا 200 هزار رای با آخرین نفر لیست شورای ائتلاف فاصله داشتند، اما طبق این طرح، نفر سی‌ام آن لیست (با 200 هزار رای بیشتر) وارد مجلس نخواهد شد، بلکه نفر اول لیست بعدی که 10 درصد آرا را به دست آورده وارد انتخابات می‌شود. این اتفاق مبارک باعث خواهد شد که مشارکت بخش‌هایی از مردم که عموما در انتخابات‌ها نمی‌توانند نماینده سیاسی خود را وارد مجلس کنند، افزایش یابد. بدون شک یکی از مشکلات کنونی فضای سیاست داخلی در کشور مربوط به نبودن نماینده سیاسی برای بخش‌هایی از مردم است. حالا این قانون سعی خواهد کرد که این خلأ را پر کند. این که طرح هفته آینده در دستور کار مجلس خواهد بود در صورت تصویب و تایید نهایی می تواند بخشی از مشکلات نظام حکمرانی در کشور را اصلاح و مرتفع کند؛ مشکلاتی که با توجه به میزان مشارکت در انتخابات های اخیر ضرورت توجه و پرداختن جامع به این مسئله را دوچندان می کند .

نویسنده : مصطفی منتظر