مروری بر مناسبت‌های امروز ۱۲ شهریور

گروه سیاسی: در این مطلب مروری خواهیم داشت بر وقایع و مناسبت هایی که در دوازدهم شهریور این وقایع و مناسبت ها عبارت هستند از: زادروز حکیم ناصرخسرو در سال ۳۸۳، روز ملی مبارزه با استعمار انگلیس، درگذشت پروفسور محمود حسابی در سال ۱۳۷۱، شهادت رییسعلی دلواری رهبر مبارزین تنگستان در جنگ علیه نیرو‌های انگلیسی در سال ۱۲۹۴، سالروز امضای معاهده پاریس و جداشدن هرات و افغانستان از ایران توسط انگلستان در سال ۱۲۳۶، اعلام تأسیس حزب دمکرات آذربایجان توسط سیدجعفر پیشه وری در سال ۱۳۲۴.

زادروز حکیم ناصرخسرو در سال ۳۸۳:

ابومعین ناصر بن خسرو بن حارث قبادیانی بلخی، معروف به ناصرخسرو (۳۹۴–۴۸۱ ه‍. ق) از شاعران بزرگ فارسی‌زبان، فیلسوف، حکیم و جهانگرد ایرانی و از مبلغان مذهب اسماعیلی بود. وی در قبادیان از توابع بلخ متولد شد و در یمگان از توابع بدخشان درگذشت. وی بر اغلب علوم عقلی و نقلی زمان خود از قبیل فلسفه و حساب و طب و موسیقی و نجوم و کلام تبحر داشت و در اشعار خویش به کرات از احاطه داشتن خود بر این علوم تأکید کرده‌است. ناصر خسرو به همراه حافظ و رودکی جزء سه شاعری است که کل قرآن را از برداشته‌است. وی در آثار خویش، از آیات قرآن برای اثبات عقاید خودش استفاده کرده‌است.

روز ملی مبارزه با استعمار انگلیس:

۱۲ شهریور در تقویم با نام روز ملی مبازره با استعمار انگلیس ثبت شده است، روزی که یادآور رشادت‌ها و دلیری‌های مردم ایران در حفظ کیان و آب و خاک مرز و بوم‌شان است.

با مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی روز ۱۲ شهریور بعنوان سالروز کشته شدن رئیسعلی دلواری از سال ۸۹ به نام «روز مبارزه با استعمار انگلیس» نامگذاری شده‌است.

درگذشت پروفسور محمود حسابی در سال ۱۳۷۱:

دکتر محمود حسابی در سال ۱۲۸۱ شمسی از پدر و مادر تفرشی، در تهران دیده به جهان گشود. پدرش از سادات و سفیر کبیر ایران در بغداد و سپس شامات بود که به همراه خانواده ‏اش به بیروت نقل مکان کرد ولی پس از مدتی بدون خانواده ‏اش به ایران بازگشت و از آن پس، استاد با فقر و تنگدستی، تحصیلات خود را ادامه داد.

دکتر حسابی همزمان با فراگیری دروس در مدرسه، فراگیری و خواندن گنجینه ‏های معارف اسلامی و ایرانی پرداخت. وی اندیشمندی بود که تنها به یک رشته از علوم و فنون بسنده نکرد و از سن ۱۷ سالگی موفق به اخذ مدارج عالی تحصیل گردید. از جمله این مدارک علمی می‏توان به کارشناسی ادبیات، علوم، مهندسی راه و ساختمان، معدن، برق، زیست‏ شناسی و دکترای فیزیک اشاره کرد.

او به زبان‏ های رایج دنیا مانند عربی، انگلیسی، آلمانی و فرانسه، آشنایی کامل داشته و با زبان‏ های سانسکریت، لاتین، یونانی، پهلوی، اَوِستا، ترکی و ایتالیایی و روسی نیز آشنا بود. دکتر حسابی تنها شاگرد ایرانی آلبرت انیشتین بود و علاوه بر استاد با دانشمندان معروف دنیا مانند: برتراند راسل و آندره ژید ارتباط علمی داشت.

دکتر حسابی پایه‏ گذار ده ‏ها مرکز علمی، صنعتی، فرهنگی و خدماتی در کشور بود که عبارتند از: دانشسرای عالی، اولین ایستگاه هواشناسی، اولین بیمارستان خصوصی ایران، دانشکده فنی و دانشکده علوم دانشگاه تهران، نخستین رصدخانه برای پیگیری اطلاعات ارسالی از ماهواره ‏ها، مؤسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران، انجمن موسیقی ایران و فرهنگستان زبان ایرانی و.. ایشان همچنین مدیر عامل شرکت ملی نفت ایران و نیز وزیر فرهنگ در دولت دکتر محمد مصدق بود.

معروف‏ ترین تئوری علمی دکتر حسابی، نگره بی‏نهایت بودن ذرات است که بالاترین نشان کشور فرانسه را برای ایشان به ارمغان آورد. نام ‏های ایرانی، دیدگانی فیزیک، فیزیک حالت جامد مجموعه معادل‏ های فارسی اصطلاحات فیزیک، فرهنگ حسابی و رساله توانایی زبان فارسی بخشی از تألیفات اوست.

در سال ۱۳۶۶ در کنگره شصت سال فیزیک ایران، از خدمات دکتر حسابی به عنوان پدر فیزیک نوین ایران، قدردانی گردید و در سال ۱۹۹۰ به عنوان مرد علمی سال جهان و مرد بین المللی ۱۹۹۱ انتخاب شد. پروفسور محمود حسابی سرانجام در دوازدهم شهریور ۱۳۷۱ ش در نود سالگی و هنگام معالجه بیماری قلب در بیمارستان دانشگاه ژنو بدرود حیات گفت. پیکر وی با حضور بسیاری از شاگردان و دانش‏دوستان بر حَسَب وصیتش در تفرش به خاک سپرده شد.

شهادت رییسعلی دلواری رهبر مبارزین تنگستان در جنگ علیه نیرو‌های انگلیسی در سال ۱۲۹۴:

جنگ میان دلیران تنگستان به رهبری رئیسعلی دلواری در کنار سیصد تفنگدار برازجانی به رهبری غضنفرالسلطنه برازجانی از یک سو و نیرو‌های بریتانیا و خوانین متحد آنان از سوی دیگر به‌طور پیاپی و پراکنده تا شهریور ۱۲۹۴ خورشیدی ادامه یافت و انگلیسی‌ها نتوانستند بر رئیسعلی و یارانش برتری یابند. رئیسعلی در محلی به نام «تنگک صفر» هنگام شبیخون به قوای بریتانیا توسط فردی نفوذی به نام غلامحسین تنگکی، از پشت سر هدف گلوله قرار گرفت و در سن ۳۳ سالگی به شهادت رسید.

سالروز امضای معاهده پاریس و جداشدن هرات و افغانستان از ایران توسط انگلستان در سال ۱۲۳۶:

پس از تصرف هرات در افغانستان توسط قوای ناصرالدین شاه قاجار، دولت انگلستان که از این امر ناراضی بود، به ایران اعلان جنگ داد و جزیره خارک و بوشهر را به اشغال خود درآورد. در این حال درگیری‌هایی بین نیرو‌های ایرانی و انگلیسی روی داد که به شکست سربازان ایرانی انجامید. از این رو مذاکراتی برای صلح آغاز شد که به عقد معاهده پاریس در فرانسه بین ایران و انگلیس انجامید.

به موجب این معاهده ننگین، دولت ایران تعهد سپرد که هرات و تمام خاک افغانستان را تخلیه نماید و از هر ادعایی نسبت به حکومت خود در هرات و تمامی افغانستان دست بردارد. انگلیسی‌ها نیز پذیرفتند که قوای خود را از ایران خارج کنند و اسرای جنگی ایران را آزاد سازند. این معاهده، دست ایران را به کلی از دخالت در افغانستان کوتاه کرد و باعث نفوذ انگلستان در دربار ایران گردید. بنابراین، هرات به کلی از ایران جدا شد و افغانستان نیز با عنوان استقلال یابی، از ایران استقلال یافت. عهدنامه پاریس، ضربه شدید دیگری بود که بر پیکر استقلال سیاسی و اقتصادی ایران وارد آمد و بر اثر آن، که کمتر از معاهدات گلستان و ترکمنچای بین ایران و روسیه نبود، قلمرو حکومتی ایران به کمترین حد خود رسید.

اعلام تأسیس حزب دمکرات آذربایجان توسط سیدجعفر پیشه وری در سال ۱۳۲۴:

فرقه دموکرات آذربایجان در ۱۲ شهریور ۱۳۲۴ در تبریز، سه ماه پس از فرمان محرمانه دفتر سیاسی کمیته مرکزی اتحاد شوروی در تبریز اعلام موجودیت نمود. این حزب با انتشار بیانیه‌ای ۱۲ ماده‌ای به زبان‌های ترکی و فارسی به رهبری جعفر پیشه‌وری و همراهی چندین فعال سیاسی آذربایجانی دیگر تشکیل شد. اختیارات گسترده‌تر محلی از لحاظ اداری، تدریس زبان ترکی آذربایجانی در مدارس در کنار زبان فارسی و اصلاحات ارضی و اقتصادی از جمله مهم‌ترین خواسته‌هایی بود که در توضیح اهداف و خواسته‌های این تشکل جدید سیاسی عنوان شده بود.

ماجرای تأسیس و نابودی حکومت خودمختار آذربایجان توسط فرقه به بحران ایران که یکی از سرآغاز‌های جنگ سرد بود معروف است. تأسیس این فرقه بر اساس تصمیم دفتر سیاسی حزب کمونیست شوروی انجام شد و فرقه مورد حمایت شوروی قرار داشت.