اقتصاد مقاومتی ایران تحریم‌ها را از کار انداخته است

به گزارش بولتن نیوز، ایران در همکاری با کشورهای مختلف، اقتصادی ضدتحریمی ایجاد کرده و به همین دلیل، تحریم‌های آمریکا بیش از هر زمان دیگری بی اثر شده است.

پایگاه تحلیلی «اوراسیا ریویو» در این باره نوشت: تحریم‌های آمریکا علیه ایران، بیش از هر زمان دیگر تاثیر خود را از دست داده‌اند و علت عمده آن این است که ایران عملا اقتصاد مقاوم و ضدتحریم را بواسطه تقویت ارتباطات خود با کشورهایی مانند چین و ونزوئلا و تضمین جریان فروش نفت خود ایجاد کرده است.

ایران در سال‌های اخیر به واسطه اجرایی کردن برخی شگرد‌های ویژه توانسته آسیب‌پذیری در برابر تحریم‌ها را به شکل قابل توجهی کاهش دهد. همین موضوع، نگرانی‌ها را در میان کشورهای غربی و مخالفان ایران، به شکل قابل ملاحظه‌ای افزایش داده است.

برخی ناظران و تحلیلگران می‌گویند تحریم‌های آمریکا علیه ایران، زمانی در گذشته موثر بود. اما تحولات اخیر حاکی از این هستند که از میزان موفقیت و تاثیرگذاری تحریم‌های آمریکا علیه ایران، کاسته شده و تحریم‌ها دیگر قادر نیستند موانع جدی را در مقابل ایران ایجاد کنند.

پیش از سال ۲۰۱۵، که توافق هسته‌ای به امضا رسید، تحلیلگران معتقد بودند تحریم‌ها تاثیر زیادی روی اقتصاد ایران داشتند. این مسئله چند دلیل عمده داشت. اول اینکه آمریکا تا حدی در تعامل با روسیه و چین توانسته بود آنها را قانع کند که در تشدید فشارها علیه تهران، همراهی کرده و یا مانعی ایجاد نکنند. در این دوره شاهد بودیم، در چندین نوبت قطعنامه‌هایی علیه ایران در شورای امنیت سازمان ملل متحد به تصویب رسید و راه جهت وضعِ تحریم‌های گسترده علیه ایران هموار شد. در چهارچوب قطعنامه ۱۶۹۶ شورای امنیت در سال ۲۰۰۶ میلادی، از ایران خواسته شد که کلیه فعالیت‌های مرتبط با غنی‌سازی اورانیوم و بازفرآوری خود نظیر تحقیق و توسعه را تعلیق کند. آژانس بین المللی انرژی اتمی نیز موظف بود تا میزان تعهد ایران را به این مساله بسنجد. پنج عضو دائم شورای امنیت همچنین به صورت متفق‌القول از تمامی کشورها درخواست کردند تا دارایی‌های مالی ایران که به نوعی با برنامه اتمی این کشور مرتبط هستند را بلوکه کنند و هرگونه فروش تجهیزات به ایران را که قابلیت استفاده در صنعت و فناوری هسته‌ای را دارند هم متوقف کنند. قطعنامه ۱۸۰۳ شورای امنیت در سال ۲۰۰۸ نیز محدودیت‌های گسترده‌ای را بر مبادلات بانکی ایران تحمیل می‌کرد و از کشورهای مختلف جهان می‌خواست تا کشتی‌ها و هواپیماهای باری ایران را هدفِ بازرسی قرار دهند.

اما در شرایط فعلی جهان، شکافی بزرگ میان قدرت‌های جهانی در مواجهه با مسئله ایران دیده می‌شود. از یک سو، آمریکا، انگلستان و فرانسه هستند و در سوی دیگر، روسیه و چین قرار دارند. آمریکا در سال ۲۰۲۰ تلاش کرد تا مانع از منقضی شدنِ تحریم‌های ۱۳ ساله مرتبط با خرید و فروش تسلیحات علیه ایران شود. اما شورای امنیت، عملا راه را برای منقضی شدن این تحریم‌ها هموار کرد. چین و روسیه از حق وتوی خود استفاده کردند و ۱۱ عضو دیگر شورای امنیت نیز رای ممتنع دادند. آمریکا همچنین نتوانست حمایت‌های کافی جهت بازگرداندنِ تحریم‌های سازمان ملل متحد علیه ایران را هم به دست آورد.

برای درک بهتر این نکته که شکاف جهانی چگونه به ایران کمک کرده تا اقتصاد ضدتحریم را توسعه بخشد، مهم است که بدانیم بخش زیادی از درآمدهای ایران از چه منبعی حاصل می‌شوند. ایران دومین دارنده ذخایر گاز طبیعی در جهان است و در عین حال، دارنده چهارمین ذخایر شناخته شدن نفت جهانی است. در این میان، فروش نفت چیزی قریب به ۶۰ درصد از درآمدهای کلی دولت ایران و حدودا ۸۰ درصد از درآمدهای صادراتی این کشور را تشکیل می‌دهد. در این راستا، فروش نفت بخش قابل ملاحظه‌ای از درآمدهای ایران را تشکیل می‌دهد.

ایران در شرایط فعلی به خوبی از شکاف ایجاد شده در مناسبات جهانی بهره می‌برد. ایران قراردادهای بلند مدتی را با مشتریان نفتی خود به امضا می‌رساند تا مانع از وارد آمدن ضربات جدی از ناحیه تحریم‌های گسترده غرب علیه خود به‌ویژه در بحث فروش نفت شود. ایران و چین در ماه ژانویه گذشته از اجرایی شدنِ توافق مشارکت راهبردی ۲۵ ساله میان یکدیگر خبر دادند. بر اساس این توافق راهبردی، چینی‌ها مبلغی بالغ بر ۴۰۰ میلیارد دلار را در صنایعِ نفت، گاز و پتروشیمی ایران سرمایه‌گذاری می‌کنند. از این منظر، چینی‌ها در هر پروژه‌ای که مربوط به حوزه‌های مذکور باشد، از اولویت برخوردار هستند.

چنین توافقاتی به وضوح به ایران کمک می‌کنند تا به راحتی تحریم‌های آمریکا و مجموعه غرب را علیه خود دور بزند و دسترسی قابل ملاحظه‌ای را به منافع مالی پیدا کند و عملا توان نظامی، اقتصادی و هسته‌ای خود را نیز بیش از پیش تقویت کند.

باید توجه داشت که ایران در شرایط کنونی روزانه بیش از یک میلیون بشکه صادرات نفت دارد که از این میزان، چیزی در حدود ۸۰۰ هزار بشکه به مقصد چین انجام می گیرد. این روند که به ویژه در دولت رئیسی سرعت بیشتری نیز به خود گرفته، این پیام را می‌رساند که ایران در فروش نفت، تا حد زیادی موانع را کنار زده است. رئیسی اخیرا اعلام کرد «فروش نفت ایران دو برابر شده و ایران هیچ نگرانی در رابطه با فروش نفتش ندارد».

ایران اخیرا هم یک توافق مرتبط با همکاری‌های راهبردی ۲۰ ساله را با ونزوئلا به امضا رساند که در قالب آن، روابط ایران و ونزوئلا در حوزه صنایع نفت و پتروشیمی گسترش می‌یابد و در عین حال، روابط دو کشور در دیگر حوزه‌ها نیز توسعه قابل توجهی پیدا می‌کند.

اکنون تحریم‌های آمریکا علیه ایران، بیش از هر زمانِ دیگر کارایی خود را از دست داده است و دلیل اصلی این مسئله نیز این است که ایران عملا یک اقتصاد مقاوم و ضدتحریم را ایجاد کرده است.