گور دختر، کاخ کوروش و کاروانسرای مشیر الملک در بوشهر

بولتن نیوز: استان بوشهر در جنوب ایران و حاشیه خلیج فارس قرار دارد. این استان دارای 8 شهرستان به نامهای : بوشهر، دشتستان، دشتی، تنگستان، کنگان، دیر، گناوه، دیلم و 17 بخش، 18 شهر و 36 دهستان است.

قدیمی ترین نشانه های بدست آمده از سکونت در سرزمین بوشهر، به عهد عیلامی و تمدن بین النهرین بر می گردد. از دوره هخامنشیان آثار با ارزشی در اطراف شهر برازجان کشف شده است. در دوره ساسانیان و در زمان اردشیر بابکان شهر ورام اردشیری در دو فرسنگی شهر بوشهر بنا نهاده شده که اکنون خرابه های آن به نام ریشهر معروف است.

در آذر ماه سال 1349 شهرستانهای بوشهر و دشتستان تحت عنوان فرمانداری کل بوشهر از استان ساحلی جدا گردید و نهایتاً در تاریخ 9 مهر ماه 1352 استان بوشهر با دو شهرستان بوشهر و دشتستان تشکیل و پس از آن تا کنون به 9 شهرستان تقسیم شده است.

گور دختر دشتستان

گور دختر واقع در بخش مرکزی شهرستان دشتستان یکی از آقار تاریخی دوره هخامنشی و از نقاط دیدنی استان بوشهر در جنوب ایران است. گفته اند که این بنا آرامگاه دختر ( آتش سا) یا مادر (ماندانا) یا خواهر کوروش بزرگ است. شاپور شهبازی از باستان شناسان بزرگ ایران معتقد بود که این گور به کوروش کوچک تعلق دارد.

لویی واندنبرگ نیز آن را متعلق به کورش یکم می دانست " گور دختردشتستان:"گور دختر یعنی دختر گبر یا زرتشتی، در خاور جاده برازجان به کازرون قرار دارد که بنای آن دارای سقف و بدنه سنگی شبیه آرامگاه کوروش بزرگ است. گور دختر در سال 1376 با شماره 1897در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.

کاروانسرای مشیر الملک

این کاروانسرا در ضلع شرقی میدان مرکزی شهر برازجان قرار دارد و در سال 1250 شمسی به فرمان حاج میرزا ابوالحسن خان مشیر الملک با هزینه ای معادل 40 هزار تومان ساخته شد. معمار این ساختمان حاج محمد رحیم شیرازی سازنده پل مشیر و کاروانسرای دالکی است که به طرز ماهرانه ای اقدام به ساخت این بنا به سبک معماری زندیه کرده است. عمده مصالح تشکیل دهنده این کاروانسرا سنگ، گچ و ساروج است و در کف آن از تخته سنگ های بزرگ تراشیده شده، استفاده شده است.

بام کاروانسرای مشیر الملک نیز با سنگ پهن تراشیده شده، مفروش شده بود که به هنگام بارندگی آب باران بوسیله ناودان های سنگی که به طرز جالبی تعبیه شده بودند به بیرون از کاروانسرا هدایت می شد. در دیوار ضلع غربی کاروانسرا  درب ورودی بسیار بزرگی از جنس چوب قرار دارد که راه ورودی اصلی به حیاط کاروانسرا بوده است. در همین ظلع طبقه دوم کاروانسرا ورود دارد که به شاه نشین معروف است. در جلوی شاه نشین یک تراس نسبتاً وسیع رو به خارج وجود دارد که به شاه نشین معروف است. در دو طرف این شاه نشین راه پله هایی وجود دارد که پشت بام کاروانسرا را به محوطه دیگری که اندرون کاروانسرا و مخصوص زنان و کودکان بوده است وصل می شود. این بنا مثل سایر کاروانسراهای دیگر دارای 4 برج مرتفع است. مساحت کل بنا 7000 متر مربع با زیر بنایی در حدود 4200 متر مربع می باشد. کاروانسرای مشیر الملک مجموعاً دارای 68 باب اتاق و حجره بوده که به دلیل تغییر کاربری آن در دوره های بعدی تعداد اتاق ها کم یا زیاد شده اند.

کاخ کوروش برازجان (چرخاب)

کاخ کوروش (دشتستان)، واقع در شهر برازجان از توابع بخش مرکزی شهرستان دشتستان یکی از آثارهای تاریخی و از نقاط دیدنی استان بوشهر در جنوب ایران است.

«کاخ کوروش دشتستان» تاریخی و بسیار مهم از دوران پر تمدن ایران، این کاخ در سال 1350 به وسیله هیأت باستان شناسی ایران حفاری شده است. با توجه به شیوه های معماری و استفاده از سنگ سیاه و سفید زمان احداث آن را به دوره کوروش بنیان گذار زنجیره هخامنشی منصوب کرده اند. این کاخ که در جنوب شرقی برازجان و در کنار رودخانه خشک اردی قرار دارد یکی از پایگاه های مهم ایران دوره هخامنشی در ساحل خلیج فارس بوده است. کاخ برازجان بر طبق تحقیقاتی که انجام شده در اواخر سلطنت کوروش ساخته و پرداخته شده است و از نظر حجاری و هنر معماری آن چنان که از پایه ستون ها و اشیاء کشف شده بر می اید جدیدتر و ظریف تر از پاسارگاد است.

بنابراین می توان گفت که این بنا هنگامی ساخته شده که هنر اصیل حجاری و معماری عصر کوروش به تکامل رسیده است. متاسفانه به علت ناتمام ماندن بنا چنین به نظر می رسد که علل عقیم ماندن این کاخ مصادف با مرگ او به سال 529 پیش از میلاد است. بنابراین می توان تاریخ بنای کاخ برازجان را در همین حدود یعنی 529 سال قبل از میلاد دانست.

کاخ هخامنشی بردک سیاه

کاخ بردک سیاه واقع در شهر برازجان از توابع بخش مرکزی شهرستان دشتستان یکی از آثار تاریخی و از نقاط دیدنی استان بوشهر در جنوب ایران است. "کاخ بردک سیاه" کاخی مربوط به عصر هخامنشی است، و در 12 کیلومتری شهر برازجان واقع شده است، این کاخ در حاشیه رودخانه دالکی قرار دارد، و بعد از کاخ کوروش بنا شده و فاقد ظرافتها و ترکیب خاص رنگ های سیاه و سفید کاخ های برازجان و پاسارگاد است. ظاهر کاخ از لحاظ سبک هنر معماری و ترکیب رنگهای سیاه و سفید و مشخصات ظاهری آن نشان می دهد که این کاخ بعد از کاخ برازجان ساخته شده است.

کاخ سنگ سیاه دارای تالاری مرکب از 10 ستون است، در دو ردیف پنج تایی که به سبک و پلان و نقشه های هخامنشی ساخته شده و مخصوصاً قابل انطباق با پاسارگاد و برازجان می باشد، اما در رعایت رنگ پایه ستون ها با این دو محل تفاوت دارد و استفاده از بست های دم چلچله ای بر روی یکی از پایه ستون های این کاخ قدمت آن را بعد از پاسارگاد و برازجان نشان می دهد. هم چنین این کاخ ظرافت کاخ کوروش در پاسارگاد و برازجان را ندارد.

عمارت ملک

مجموعه ساختمان های عمارت ملک در حدود 100 سال قدمت دارد و در نزدیکی میدان بهمنی شهرستان بوشهر قرار گرفته است. این عمارت در هشت کیلومتری شهربوشهر قرار گرفته است و مساحت زیر بنای آن 4000 متر مربع بوده و در دوره قاجاریه توسط معماران فرانسوی با مصالح محلی احداث شده و درب و پنجره آن زیر نظر مهندسین فرانسوی ساخته شده است. عمارت متعلق به یکی از ثروتمندان بوشهر به نام محمد مهدی ملک التجاره بوده است. وی برای سفر تفریحی ـ تجاری به کشور فرانسه رفته و در آن جا کاخ یکی از وزرای قرن وسطی را می بیند و نمونه آن را در بوشهر پیاده می کند.

جزیره خارگ

این جزیره در فاصله 57 کیلومتری شمال غربی بوشهر واقع است و طول تقریبی آن 8 کیلومتر و عرض آن 4 تا 5 کیلومتر و جزیره ای مرجانی است. تاسیسات نفتی در این جزیره قرار دارد و سواحل عمیق آن جهت ایجاد لنگر گاه مطلوب است.

جزیره خارگ یکی زا بخش های شهرستان بوشهر است و بیش از 10 هزار نفر جمعیت دارد این جزیره از مناطق بسیار قدیمی استان است و آثار تاریخی و باستانی متعددی را در خود جای داده است.

پارک ساحلی آب شیرین کن

پارک ساحلی آب شیرین کن هم در نزدیکی عمارت ملک و روبروی دانشگاه خلیج فارس قرار دارد که از محیطی زیبا و با صفا بر خوردار است.

آب انبار قوام

این مکان در غرب شهر بوشهر و کنار دریا قرار دارد. این آب انبار (برکه) صد و پنجاه سال پیش در زمان قاجاریه ساخته شده است. اسکلت صلی و طاق آن از سنگ های رسوبی خیلی مقاوم با سه دهانه ستون بندی به وسیله چهار طاق پوشیده شده است. 2 متر از آب انبار خارج از زمین و حدود 60 متر ان در داخل زمین قرار دارد.

منبع: ویژه نامه گردشگری روزنامه جوان