چيزى كه در آمار رشد نه ماهه بدون نفت واضح است، اثر واكسن است

گروه سیاسی - مجید شاکری کارشناس دیپلماسی اقتصادی در یادداشتی که صفحه شخصی خود در فضای مجازی منتشر شده، نوشت:نخست خيلى دوست دارم از گزارشهاى لحظه به لحظه و پراميد جناب آقاى زبيب @r_zabib درباره واردات واكسن تشكر كنم.

به گزارش بولتن نیوز، دوم اين گزاره كه در دولت آقاى روحانى مسير واردات بسته شد تا واكسن بركت بى رقيب باشد را منصفانه نمى دانم

دولت آقاى روحانى واقعا كوشيد كه از "كانالهاي بين المللي" واكسن وارد كند و اين تلاش هم قبل از سخنراني رهبرى درباره منع واردات واكسن انگليسي و آمريكايي( و نه منع واردات واكسن) و هم بعد از آن ادامه داشت. من قبلا شرح اين تلاش و مانعي كه آمريكا بر سر راه آن ايجاد كرد را عرض كردم.

سه ماه قبل از كمپين " واكسن بخريد" تلاش براى انتقال پول به كواكس جهت خريد واكسن شروع شد. از ديد وزارت بهداشت اين "رسمى ترين" روش ممكن براى خريد واكسن بود.( فارغ از اينكه اين قرائت" رسمى" مفيد است يا خير) بنا بود پول كره لايسنس ويژه بگيرد و به حساب كواكس در سوييس واريز شود.

اشكال كار دقيقا همين اصرار به مسير هاي بين المللي بود. (منحصر كردن مسير به WHO مرا به ياد آن كنفرانس غمبار مشترك درباره كانالهاي بشر دوستانه واردات دارو در معافيتهاي آمريكا در بهمن ٩٨ مى اندازد.)

در حالى كه طبيعي بود مسيرهاي بين المللي به مشكلاتي شبيه مشكل توئيت قبل بر مى خورد. حالا حساب كنيد كه در آن ميانه اتفاقي شبيه آن كمپين " واكسن بخريد" هم بيفتد كه در يك فضاي احساسي(عمد يا غير عمد)، فشار اجتماعى اي ايجاد كند كه شما را وادار به ريسك كند

و تنها برنده اين ريسك آمريكايي هاي حكم گرفته از دادگاه باشند. در واقع آن كمپين نه تنها كمكى به خريد واكسن نمى كرد بلكه ( در دنياي واقعي)مى توانست مانع از خريد هم بشود. گر چه سرانجام پرداختي به كواكس از مسيرى ديگر انجام شد اما باز هم تا ماهها بعد خبرى از واكسن كواكس نشد./٥

در مقابل دولت آقاى رييسي در يك سازو كار دو جانبه با چين ظرف مدت بسيار كوتاهي ٩٠ ميليون دز واكسن وارد كرد بدون آنكه تحريم يا FATF يا حكم فلان دادگاه آمريكايي بتواند مانع از واردات واكسن شود. تفاوت نه در اراده واردات واكسن بلكه در روش تهيه واكسن بود./

اگر چه مسير پراميدى كه بر سر واكسن بين ايران و چين ايجاد شد بعدا بدليل سرگيجه راهبردى دولت آقاي رييسي، افول كرد ولي خود اين تجربه درسهاي ذيقيمتي براي ايرانيها دارد./٧

بلحاظ فنى آنچه در تابستان ١٤٠٠ رخ داد( تهيه واكسن با مكانيسم دو جانبه) در زمستان ٩٩ هم ممكن بود اما همه توان سياسي كشور مصروف فرآيند كند و پر زحمت واردات بين المللي شد. اين تاخير يعني هزاران جان از دست رفته و كساني كه كانال ايران را به كواكس منحصر كردند بايد پاسخگو باشند./٨

سوم، اگر علت منع واكسن انگليسي و آمريكايي را جلوگيرى از رخدادن انحصارى شبيه آنچه در كالاي اساسي رخ داده بدانيم و اگر آنرا براى جلوگيرى از اخلال در مسير وين بدانيم(من نمى دانم چنين اهدافي وجود داشته يا نه) تابستان ١٤٠٠ مى توانست فرصت مناسبي براى رفع اين منع و حتي مشروط كردن

ادامه مذاكرات به واردات انبوه واكسن غربي باشد.( همين وقايع با شرح قبل مى توانست در زمستان ٩٩ هم رخ دهد اگر واردات دو جانبه هم انجام شده بود و هدف منع انحصار بود.) به هر حال از مقطع بازگشت به مذاكرات در آغاز دولت آقاى رييسى اين استفاده نشد

چهارم، اين رشتو كامل نمى شود اگر ننويسم وعده هاي غير واقع بينانه درباره حجم توليد واكسن بركت،ضربه بزرگى به روند اعتماد عمومى به پروژه واكسيناسيون داخلي زد و آنرا از يك موفقيت فني به يك شكست اجتماعي بدل ساخت. ارتقاي آقاي مخبر به معاونت اول طبعا برخورد درستي با اين مسئله نبوده.

در نهايت خوشحالم كه كشور عزيزتر از جانم، اكنون از كشورهاي با پوشش واكسيناسيون واقعا خوب در دنياست. دست همه كساني كه براى رسيدن به اين لحظه تلاش كردند را ميبوسم و دعاگوى آنها هستم.