سفر رییس‌جمهور به قطر نشان می‌دهد این دولت منتظر برجام نیست

گروه سیاسی- مصطفی مطهری: سفر ابراهیم رئییسی رئیس جمهور ایران به قطر بنا به دعوت رسمی این کشور برای شرکت در مجمع کشورهای صادرکننده گاز (اوپک گازی) و استقبال کم نظیر «تمیم بن حمد» از ایشان را باید فراتر از دلیل این سفر دید و به همه زوایای آن نگاه کرد.

به گزارش بولتن نیوز، واقعیت امر این است که این سفر چند وجهی بوده و چند بخش متفاوت اما هم همسان و همسو با هم دارد که در راستای منافع ایران و تحلیل میزان دستیابی به آن قابل توجه و تحلیل می باشد. از این رو جهت تحلیل و ارزیابی این سفر و بخش هایی که گفته شد در این یادداشت تلاش خواهیم کرد به طور اجمالی به آنها اشاره کنیم.

بخش اول این سفر، مربوط به روابط میان تهران و دوحه می باشد. در واقع انجام توافقات در این سفر میان طرفین جهت استفاده از تمام فرصت ها و ظرفیت های موجود با هدف گسترش همکاری ها و عمق بخشی به مناسبات در حوزه های اقتصادی، انرژی تجاری و زیرساختی و حتی فرهنگی میان دو کشور می باشد. این سفر در این بخش از تحلیل در راستای حصول به حداکثرسازی منافع ملی و افزایش دستاوردها در روابط فی مابین است که نتیجتاً به امضای چند توافق و تفاهم در زمینه های ذکر شده انجامید.

بخش دوم این سفر به حوزه منطقه ای و بین المللی باز می گردد؛ در واقع قطر در این راستا به عنوان یک میانجی گر تلاش دارد به ایفای نقش بپردازد. در عرصه منطقه ای قطر به عنوان یک نماینده از حوزه عربی کشورهای حاشیه خلیج فارس و از اعضای شورای همکاری خلیج فارس سعی دارد تا با تلطیف فضای تنش میان ایران و سعودی و بسترهای گفتگوهای میان طرفین را تسریع ببخشد و ضمن انتقال دیدگاه های طرفین، زمینه های گفتگوهای سازنده تر در جهت رسیدن به نتیجه مطلوب را در زمان سریع تری رقم بزند.

در حوزه بین المللی نیز گروهی از تحلیل گران بر این باورند که این سفر ارتباط مستقیمی به مذاکرات وین و توافق قریب الوقوع برای احیای برجام دارد. در واقع از نظر این دسته از تحلیل گران این سفر به موازات دیگر تلاش های دپیلماتیک ایران قابل توجه می باشد.

در حقیقت رویکرد فرجام گرایی، در نتیجه بخش سازی مذاکرات وین را مبنای سفر مذکور و حضور رئیس جمهور در قطر می دانند. از سوی دیگر قطر علاوه بر ایفای نقش مذکور در زمینه میانجی گری در برقراری روابط و مذاکره میان تهران و واشنگتن نیز در حال کنش گری(انتقال مواضع و دیدگاه های طرفین) می باشد. از این رو این سفر را یک سفر با اهداف دیپلماتیک مهم می توان قلمداد کرد که پیامدهای مهمی به همراه خواهد داشت.

اما بخش سوم این سفر با ششمین اجلاس مجمع کشورهای صادرکننده گاز (اوپک گازی)مرتبط است؛ قطر به عنوان میزبان این اجلاس مقصد سفر رئیس جمهور ایران بوده است. در واقع حضور ایران در این اجلاس علاوه با ماهیت سازمانی آن دارای ابعاد دیگری نیز می باشد. بطوریکه ایران با توجه به موقعیت جغرافیایی خود می‌تواند به ایفای نقش کنترلی در بازار گاز در هر دو حوزه خط لوله و ال ان جی بپردازد.

از این رو برای محقق سازی این مهم ایجاد نظم در بازار با همکاری دو کشور قطر و روسیه و نظاره‌گری‌ مستمر بر عملکرد آنها برای ایران ضروری است که ایران باید برای رسیدن به این هدف مهم به تقویت و افزایش تحرکات دیپلماتیک خود در حوزه انرژی بپردازد. با این حال ماسوای موضوع مذکور، این اجلاس به دلیل همزمانی با شرایط سیاسی – دیپلماتیک ایران در حوزه های منطقه ای – بین المللی می تواند کارکرد همسان سازی و همسویی دیپلماتیک نیز داشته باشد و در حاشیه آن اتفاقات دیپلماتیکی رقم بخورد که منفعت و منافع ایران را تأمین کند.

در مجموع باید اینگونه گفت سفر رئیس جمهور ایران به قطر هم دارای دستاوردهای سیاسی – اقتصادی – تجاری می باشد و هم دستاوردهایی با ماهیت دیپلماسی انرژی و دیپلماسی در عرصه منطقه ای و بین‌المللی؛ وجوه چندبخشی این سفر موجب شده تا انتظارات از این سفر و تحصیل دستاوردهای آن بیش از یک سفر عادی در روابط دوجانبه میان دو کشور باشد.