ارزیابی موفقیت در قابِ «سپید ماکیان»
به گزارش بولتن نیوز، چندین سال متوالی است که زمینه اصلی شعار سال، تولید و حمایت از رونق تولید است؛ امسال نیز مقام معظم رهبری، شعار سال را «تولید، پشتیبانی‌ها و مانع‌زدایی ها» نامگذاری کرده اند؛ با این حال، حمایت از تولید و تحققِ «رونق تولید واقعی» نیازمند پیش شرط‌هایی است.
اگر در دهه‌های ابتدایی انقلاب صنعتی و تا قبل از نیمه دوم قرن بیستم، تنها شاخص‌های عددیِ مربوط به رشد تولید و نرخ خامِ GDP در قیاس توسعه یافتگی اقتصادهای جهان اهمیت داشت، امروز شاخص‌های توسعه پایدار، استحاله ماهوی پیدا کرده است؛ برای نمونه، توجه به شاخص‌های محیط زیستی که در پارادایم «اقتصاد سبز» یا «تولید سبز» جمع‌بندی می‌شود، یکی از مهم‌ترین مولفه‌های رشد و موفقیت اقتصادی است.
توجه به شاخص‌های محیط زیستی و تولیدِ مهربان با طبیعت و محیط زیست، هم در سطح کلان و قیاس اقتصادهای ملی کاربرد دارد و هم در سطح خُرد و ارزیابی موفقیت و بهره وری شرکتهای تولید کننده؛ اما متاسفانه این شاخص عموماً در کشورهای در حال توسعه که در رقابت عددی با جهان سرمایه داری گرفتار آمده اند، مورد بی‌توجهی قرار می‌گیرند.
یکی دیگر از مولفه‌های موفقیت اقتصادی، توجه به معیارهای «شایسته سالاری» و رعایت عدالت در نردبان ترقی شغلی است؛ شرکتهای تولیدکننده برای اثبات موفقیت، باید بتوانند به این سوال کلیدی پاسخ بدهند که چقدر از نیروی انسانی خود – که امروزه مهم‌ترین سرمایه تولید به حساب می‌آید- به صورت بهره‌ور و عادلانه بهره گرفته اند.
حال با در نظر گرفتن این مولفه‌های کیفی، می‌توان میزان موفقیت و راندمان تولید شرکتهای تولیدکننده را مورد ارزیابی دقیق‌تر قرار داد؛ به عبارتی، برای تعیین میزان موفقیت یک شرکت، تنها شاخص‌های عددی و نرخ عرضه در بازار اهمیت ندارد؛ بلکه معیارهای کیفی و زیرساختی به همان اندازه یا حتی بیشتر حایز اهمیت است به خصوص اگر موفقیت و بهره وری را در یک بازه زمانی وسیع‌تر و افق دید گسترده‌تر به عنوان «موفقیت پایدار» یا به اصطلاح Sustainable Success مورد ارزیابی قرار دهیم.
حال با این مقدمه، به سراغ یکی از بزرگترین شرکتهای صنعت طیور کشور می‌رویم و به ارزیابی عملکرد آن می‌پردازیم؛ در این ارزیابی، هم مولفه‌های کمی و هم شاخص‌های کیفی، هر دو در نظر گرفته می‌شوند.
شرکت سپید ماکیان که در صنعت طیور کشور فعالیت می‌کند، بزرگترین زنجیره تولید و توزیع مرغ گوشتی کشور است. این شرکت که ۴۰ سال از قدمت آن می‌گذرد در زمینه مدیریت کل چرخه تولید گوشت مرغ شامل مزارع مرغ مادر، کارخانه جوجه کشی، مزارع پرورش مرغ گوشتی، کارخانه‌دان پلت، کشتارگاه صنعتی، کارخانه قطعه بندی، فرآوری گوشت و درنهایت توزیع محصول نهایی مشغول به فعالیت است.
در سامانه اینترنتی این شرکت، در بخش «درباره ما» آمده است: «شرکت سپیدماکیان یک شرکت پیشرو در صنعت طیور و بزرگترین زنجیره تولید و توزیع مرغ گوشتی کشور است که در سال ۱۳۵۹ هجری شمسی در استان گیلان تاسیس شد. … تولید عمودی و یکپارچه شرکت، شامل حلقه‌های متصل به یکدیگر است که در هر یک از این فرآیندها، بالاترین معیارهای کیفیت، امنیت بهداشتی و سلامت غذا، برای مصرف کننده در نظر گرفته شده است. راهبرد شرکت سپید ماکیان تهیه و توزیع گوشت مرغ با بهترین کیفیت و در سالم‌ترین شرایط از نظر بهداشتی با حفظ ارزش غذایی و قیمت مناسب به مصرف کنندگان می‌باشد.»
این شرکت درسال ۹۲ با ادغام شرکت قوی آبکنار در خود، مالکیت مزارع مرغ مادر با ظرفیت ۳۰هزار قطعه مرغ مادر و همچنین کارخانه‌دان با ظرفیت ۱۲۰هزار تن در سال را به‌دست آورد. همچنین کشتارگاه تمام اتوماتیک شرکت سپیدماکیان از نیمه دوم سال ۹۳ تولید آزمایشی خود را آغاز کرد که تا پایان سال به ظرفیت کامل رسید تا با ظرفیت ۶هزار قطعه در ساعت فعالیت کند. در این سال شبکه توزیع و فروش مویرگی شرکت نیز توسعه و گسترش یافت. شرکت مالکیت ۳۷درصدی شرکت پرورش مرغ کاشانک و نیز مالکیت ۷۵درصدی شرکت مرغ دریا صومعه‌سرا را در اختیار دارد.
به نظر می‌رسد «سپیدماکیان» از نظر شاخص‌های کمی اقتصاد موقعیت مناسبی دارد؛ داده‌های عددی این شرکت که تنها بیانگر اعداد و ارقام عرضه و فروش و نرخ خام سودآوری هستند، در جایگاه مناسبی قرار دارند. طبق اطلاعات منتشر شده در سایت کدال، شرکت سپیدماکیان در ۶ماه نخست سال جاری حدود ۱۴هزارمیلیارد ریال درآمد عملیاتی داشته که نسبت به مدت مشابه سال ۹۹ به میزان ۱۱۹درصد افزایش داشته است. با توجه به افزایش واحدهای تولیدی شرکت پیش‌بینی می‌کند که در ۶ماه دوم سال ۱۴۰۰ با افزایش درآمدهای عملیاتی روبه‌رو شود. بهای تمام شده درآمدهای عملیاتی نیز حدود ۹هزار و ۸۲۴میلیارد ریال بود که ۹۲درصد افزایش را نسبت به مدت مشابه سال قبل نشان می‌دهد. طبق توضیحات اشاره شده در صورت‌های مالی، مواد مستقیم مصرفی، دستمزد تولید و هزینه‌های سربار تولید مهم‌ترین عوامل تاثیرگذار بر این عنوان هستند که پیش‌بینی می‌شود در ۶ماه دوم سال با ۱۱درصد افزایش روبه‌رو شوند. به این ترتیب سود ناخالص این شرکت به حدود ۴هزار و ۲۶۴میلیارد ریال می‌رسد که نسبت به سال گذشته با افزایش ۲۲۴درصدی روبه‌رو شده است.
اما علیرغم افزایش ۲۲۴ درصدی سود ناخالص این شرکت نسبت به سال قبل، در ارزیابی دقیق‌تر این شرکت و بیلان عملکرد آن، با ابهامات اساسی مواجه می‌شویم؛ ابهاماتی که ثابت می‌کند «کیفیت سودآوری و بهره وری» در مدیریت کلان این مجموعه، به هیچ وجه حایز اهمیت نیست.
در بین اعضای هیئت مدیره این شرکت، خانواده رسولی سمت‌های مختلفی دارند. مجتبی رسولی عضو موظف هیئت مدیره و مدیرعامل آن است و نجی الله رسولی و محمد رسولی دو صندلی دیگر هیئت مدیره را در اختیار دارند؛ عباس علیدوست دافساری و ایرج یوسفیان آن‌ها را در هرم مدیریتی یاری می‌کنند. در این میان نجی الله رسولی با فوق دیپلم برق در این شرکت همزمان با اینکه عضو هیئت مدیره است در کمیته حسابرسی نیز سِمتِ ریاست دارد. اما سؤالی که مطرح می‌شود این است که در چنین شرکت بزرگی با این ابعاد غول پیکر و با درآمد عملیاتیِ هزاران میلیاردی، آیا نمی‌شد انتخاب دیگری داشت؟ فوق دیپلم برق ارتباطش با کمیته حسابرسی چیست و آیا این انتخاب، برای چنین شرکتی، معقول و منطقی است؟ بنابراین می‌توانیم ادعا کنیم که معیارِ بهره وری استفاده از نیروی انسانی و شاخصِ بسیار پراهمیتِ «شایسته سالاری» در سپید ماکیان به هیچ وجه رعایت نشده است.
و اما می‌رویم سراغ شاخص دوم؛ یعنی توجه به معیارهای محیط زیستی و تطابق با اقتصاد سبز؛ طبق تحقیقات مراکز علمی، ضریب آلایش طیور نسبت به وزن به شرح زیر است:
خون ۴٪ پر ۲.۶٪ پا۵.۴٪ سر ۳٪ گردن ۲٪ پوست گردن ۵.۱٪ کبد ۱.۲٪سنگدان ۲.۱٪ امعا واحشا ۵.۸٪
مواد زائد حاصله از فعالیتهای کشتارگاهی را می‌توان به دو دسته مواد زاید جامد و پساب تقسیم نمود؛ زائدات جامد را معموال سرند و دوباره فرآوری می‌کنند یا در زمین دفن بهداشتی می‌کنند؛ منابع اصلی آلاینده‌ها در سلاخ خانه، پساب مایعی است که حاوی مقادیر متفاوتی از جامدات است؛ آب مورد نیاز کشتارگاه پس از مصرف به فاضلاب تبدیل شده و حاوی میکروارگانیسمهای بیماری زاست به طوریکه L ۱ فاضلاب کشتارگاه حدود ۴۰۰ برابر L ۱ فاضلاب انسانی آلودگی دارد. اما سپید ماکیان از قرار، هیچ توجهی به این فاضلاب کشتارگاهی و ضریب بالای آلایش آن‌ها ندارد که اگر داشت، بوی بد ناشی از فعالیت این کارخانه، داد مردم محلی و ساکنان بومی منطقه را درنمی آورد. خبری از نظارت انجمن های محیط زیستی بر عملکرد این کارخانه و به طور مشخص، مکانیسم امحای فاضلاب آن نیست. سازمان دامپزشکی منطقه نیز هیچ گزارشی در ارتباط با عملکرد این واحد تولیدی ارائه نداده است؛ حداقل تا امروز هیچ نشانی از چنین گزارشی در دست نیست.
گویا این کارخانه به هیچ مکانیسم سبزی برای از میان برداشتن زائدات جامدِ ناشی از کشتار طیور، توجه ندارد. شنیده‌ها حاکی از تداوم بوی بد در شهر است و این بوی بد، چند سوال اساسی را به ذهن متبادر می‌کند:
۱- با توجه به فرامین مقام معظم رهبری در خصوص اهمیت محیط زیست، آیا مسئولیت‌پذیری شرکتی رعایت می‌شود؟
۲- آیا اساساً دفن پسماندها و زباله‌ها تحت نظارت محیط زیست و انجمن‌های صنفی انجام می‌شود؟
۳- آیا درخصوص جلوگیری از آلودگی آب‌های زیرزمینی تدبیری اندیشیده شده است؟
۴- با توجه به بالابودن سطح آب دراستان، آیا این آلودگی‌ها به دریای خزر منتقل نمی‌شود؟
۵- با توجه به حضور شرکت در بازار دوم بورس، نباید مسائل محیط زیست به سهامداران اطلاع داده شود؟
۶- آیا انتقادات مکرر ساکنین از بوی بد شهر، مربوط به پسماندها است؟
۷- با توجه به اهمیت بسیار بالای آب در ایران امروز و معضل بزرگ کم آبی، آیا انجمن‌های مسئول، هیچ نظارتی برمصرف آبِ سپید ماکیان دارند؟
پاسخ مقامات شرکت به این سوالات کلیدی، اهمیت بسیار دارد چه بسا همپای اهمیتِ اعداد کدال و نرخ سود ناخالص کارخانه؛ تا زمانیکه مولفه‌های کیفی رشد، مورد توجه تولیدکنندگان قرار نگیرد و بالا رفتن سودآوری به قیمت قربانی کردن محیط زیست ملی و تخریب آسایش شهروندان، حاصل شود، نمی‌توان دو برابر شدن سود ناخالص را یک موفقیت پایدار به حساب آورد؛ رونق واقعیِ تولید زمانی محقق می‌شود که بپذیریم عرصه اقتصاد و سودآوری، عرصه تنازع بقا و خشونت اقویا علیه ضعفا نیست؛ اگر قرار باشد ضایعات کشتار طیور، وارد دریای خزر شده و منابع آب زیرزمینی تقلیل یابد و اگر بخشی از مدیریت شرکت به دست یک نیروی فوق دیپلمِ نامرتبط و به احتمال زیاد بی‌تجربه قرار بگیرد، نمی‌توان به تولید ملی در قاب مخدوش و پر از ایرادِ شرکتهایی مثل سپید ماکیانِ گیلان افتخار کرد!
منبع: شهر خبر
شما می توانید مطالب و تصاویر خود را به آدرس زیر ارسال فرمایید.
bultannews@gmail.com
