کد خبر: ۷۵۱۹۶۴

تاریخ انتشار: ۲۵ آبان ۱۴۰۰ - ۱۶:۵۵

صفحه نخست » اقتصادی

اگر ثروتمندان بیشتر بنزین مصرف می‌کنند، پس چرا اعتراضات بنزینی در مناطق محروم و حاشیه شهر متمرکز بود؟

بمب 1.4 میلیون نفری افزایش قیمت بنزین

با اینکه دولت اعلام کرد می‌خواهد درآمد ناشی از افزایش قیمت بنزین را بین دهک‌های متوسط و ضعیف جامعه توزیع کند، دهک‌هایی که به زعم سیاستمداران مصرف بنزین پایینی داشتند، اما هسته اعتراضات در حاشیه شهرها و مناطق محروم شکل گرفت. برای فهمیدن چرایی این مسئله بیایید با هم نگاهی به آمار مصرف بنزین در کشور بیاندازیم:

گروه اقتصادی - سعید فضل زرندی: حتما شنیده‌اید که دهک‌های بالای درآمدی جامعه، بنزین بیشتری نسبت به دهک‌های پایینی مصرف می‌کنند. این گزاره هرچند در حالت کلی درست است، اما ندیدن جزئیات مهم دراینباره می‌تواند بحران‌آفرین باشد. آبان 98 مثال خوبی برای این مسئله است.

به گزارش بولتن نیوز، با اینکه دولت اعلام کرد می‌خواهد درآمد ناشی از افزایش قیمت بنزین را بین دهک‌های متوسط و ضعیف جامعه توزیع کند، دهک‌هایی که به زعم سیاستمداران مصرف بنزین پایینی داشتند، اما هسته اعتراضات در حاشیه شهرها و مناطق محروم شکل گرفت. برای فهمیدن چرایی این مسئله بیایید با هم نگاهی به آمار مصرف بنزین در کشور بیاندازیم:

در نگاه اول مصرف بنزین بین دهک‌های بالا و پایین بسیار متفاوت به نظر می‌رسد:

این نمودار به ما می‌گوید که دهک دهم 10 برابر دهک اول، و سه دهک بالا 3.5 برابر سه دهک پایین بنزین مصرف می‌کنند.

اما نگاه دقیق‌تر به جزییات آمار زوایای جدیدی را باز می‌کند. بخشی از جامعه، که در بین دهک‌های پایین بیشترند، وسیله بنزین‌سوز مثل خودرو، وانت یا موتور ندارند. اگر این افراد را در نظر نگیریم، چه بخشی از هر دهک مصرف بنزین داشته و چقدر بنزین مصرف می‌کنند؟ در نمودار زیر ستون آبی‌رنگ نشان‌دهنده‌ی درصد افرادی در هر دهک است که در طول ماه بنزین مصرف می‌کنند. نمودار قرمزرنگ نیز بیانگر میانگین مصرف بنزین این افراد است.

طبق این آمار، حدود 20 درصد از خانواده‌های دهک اول، 40 درصد از دهک دوم و بین 50 تا 60 درصد از خانواده‌های دهک سوم تا پنجم مصرف‌کننده‌ی بنزین هستند. درواقع بنزین ابدا یک کالای لوکس نیست و به جز اقشار بسیار ضعیف و عمدتا تحت پوشش کمیته امداد، بیش از نیمی از هر دهک مصرف‌کننده‌ی آن هستند.

نتیجه مهم دیگر این نمودار این است که تفاوت مصرف بنزین بین دهک‌ها، وقتی فقط بین مصرف‌کنندگان بنزین، نه بین همه افراد، محاسبه بشود، تفاوت بسیار کوچکتری خواهد بود. مصرف‌کنندگان دهک دهمی بنزین صرفا 2.5 برابر دهک اول، و مصرف‌کنندگان سه دهک بالایی بنزین صرفا 1.7 برابر سه دهک پایین بنزین مصرف می‌کنند.

آمار دیگری نیز که قابل ارائه است، سهم دهک‌های مختلف از گروه بسیار‌ پرمصرف بنزین است:

همانطور که قابل مشاهده است، پنجک اول (معادل دو دهک اول) سهمی 5 درصدی در بین گروه بسیار پرمصرف بنزین دارند. یعنی ماهیانه بیش از 200 هزار تومان صرف بنزین می‌کنند. این عدد هرچند بر حسب درصد کم به نظر می‌رسد اما به شماره جمعیت بالایی است.

این اعداد به ما می‌گوید که در حدود 400 هزار نفر صرفا در دهک‌های یک و دو و در حدود یک میلیون نفر در دهک سه و چهار، جز بسیار پرمصرف‌های بنزین هستند.

شاید 200 هزار تومان برای افرادی در دهک نه و ده مبلغی نباشد، اما وقتی کسی در دهک اول تا چهارم چنین سهمی از سبد هزینه‌های خود را برای بنزین کنار می‌گذارد، یعنی یا معیشت روزانه‌شان وابسته به بنزین است و یا برای رفت و آمد به محل کار مجبور به استفاده از وسیله شخصی خود هستند و باز به هر حال معیشت‌شان در گرو مصرف بنزین است.

این گروه حدودا 1.4 میلیون نفری، افرادی هستند که در زیر نمودار کلی مصرف بنزین کشور گم شده‌اند و سیاست‌گذار توجه نمی‌کند که هرگونه افزایش قیمت بنزین، ولو با جبران نقدی بعدی همراه باشد، برای این گروه به معنای تنگنای شدید بوده و حتما با اعتراض ایشان مواجه خواهد شد.