درمان آلزایمر با کمک یک داروی شیمی‌درمانی!

به گزارش بولتن نیوز، یکی از دلایل احتمالی بروز بیماری آلزایمر و زوال عقل ناشی از افزایش سن، نشت سد خونی مغز است که امکان عبور ساده پروتئین‌های مضر را فراهم می‌کند. یک پژوهش جدید که در "دانشگاه بریتیش کلمبیا"(UBC) انجام شده، امکان تقویت این سد دفاعی را با کمک یک داروی ضد سرطان مورد بررسی قرار داده است. پژوهشگران در این پروژه، نتایج امیدوارکننده‌ای را در مورد معکوس کردن کاهش شناختی در موش‌ها نشان داده‌اند.

سد خونی مغز، یک غشای تقریبا غیرقابل نفوذ است که از ورود ذرات مضر جلوگیری می‌کند؛ بنابراین، کلید حفظ سلامتی اندام‌ها و کل بدن انسان به شمار می‌رود. یکی از تصوراتی که در مورد بیماری آلزایمر وجود دارد، این است که تجزیه این سد مهم می‌تواند امکان ورود پروتئین‌ها و موارد مهمی مانند "تاو"(Tau) و آمیلوئید بتا را فراهم کند و به رشد پلاک‌های مرتبط با کاهش شناختی منجر شود.

پژوهش‌هایی که در سال‌های اخیر انجام شده‌اند، نشان داده‌اند که این نشت‌ها چگونه می‌توانند به عنوان نشانه‌های ابتدایی هشداردهنده آلزایمر عمل کنند و چگونه اجازه می‌دهند که پروتئین‌های لخته‌کننده خون، به مغز وارد شوند و به سیناپس‌ها آسیب برسانند. پژوهشی که در سال ۲۰۱۹ انجام شد، نشان داد که چگونه یک داروی ضد التهاب می‌تواند به مقابله با اثرات مضر این پروتئین‌های مهاجم بپردازد و افت شناختی مرتبط با زوال عقل را در موش‌ها معکوس کند.

پژوهشگران دانشگاه بریتیش کلمبیا در این پژوهش جدید، به برخی از پژوهش‌های پیشین خود تکیه کردند که نشان می‌دهند نشت‌ در سد خونی مغز چگونه می‌تواند نتیجه تکثیر رگ‌های خونی باشد. آنها دریافتند عاملی که از تشکیل نامنظم رگ‌های خونی جلوگیری می‌کند، می‌تواند در متوقف کردن این روند نقش داشته باشد. این موضوع، آنها را به سوی یک داروی شیمی‌درمانی تایید شده موسوم به "آکسیتینیب" (Axitinib) راهنمایی کرد.

دکتر "چاهات سینگ"(Chaahat Singh)، پژوهشگر ارشد این پروژه گفت: آکسیتینیب، یک گیرنده موسوم به گیرنده "تیروزین کیناز"(Tyrosine kinase‎) را متوقف می‌کند که مسئولیت تحریک شکل‌گیری رگ‌های خونی را بر عهده دارد. آکسیتینیب، از رشد غیر طبیعی رگ‌های خونی و عوارض آن جلوگیری می‌کند.

پژوهشگران، آکسیتینیب را طی یک ماه روی موش‌های مبتلا به آلزایمر به کار گرفتند و سپس برای بررسی اثر دارو، تجزیه و تحلیل‌های مولکولی را روی آنها انجام دادند. این آزمایش، کاهش چشمگیری را در رشد رگ‌های خونی، نشت سد خونی مغز و تشکیل پلاک‌های آمیلوئید نشان داد. سپس، ارزیابی‌هایی برای بررسی شناخت و حافظه موش‌ها انجام شد که از کاهش اختلالات شناختی حکایت داشت.

پروفسور "ویلف جفریز"(Wilf Jefferies)، از پژوهشگران این پروژه گفت: ما واقعا بسیار هیجان‌زده هستیم زیرا یافته‌های این پژوهش نشان می‌دهند که می‌توانیم داروهای تایید شده ضد سرطان را برای درمان بیماری آلزایمر به کار بگیریم. این موضوع می‌تواند روند توسعه بالینی را تا چند سال کاهش دهد.

این پژوهش هنوز در مراحل ابتدایی خود قرار دارد. برای اطمینان از ایمنی بیمارانی که تحت درمان بلندمدت قرار می‌گیرند، بررسی‌های بیشتری مورد نیاز است. اگر در وهله اول بتوان نتایج را از موش به انسان انتقال داد، این اطمینان حاصل می‌شود.

به رغم وجود این "اگر"های قابل توجه، نتایج امیدوارکننده‌ هستند زیرا ظرفیت راه‌های جایگزین برای مقابله با آلزایمر را نشان می‌دهند. بسیاری از آزمایش‌های بالینی، داروهایی را شامل می‌شوند که برای برداشتن پلاک‌های مضر مغز به عنوان راهی برای درمان آلزایمر طراحی شده‌اند و تقریبا همه آنها شکست خورده‌اند. پژوهش‌هایی از این دست نشان می‌دهند که آلزایمر را می‌توان از راه‌های دیگری نیز درمان کرد.

جفریز گفت: پژوهشگران از جمله خود من، با مشاهده نتیجه آزمایش‌های بالینی درمان آلزایمر، ناامید شده‌اند. روش درمانی که ما کشف کرده‌ایم، فرصتی برای تجدید نظر در مورد درمان بالینی بیماران مبتلا به آلزایمر به شمار می‌رود که من فکر می‌کنم برای پیشرفت در این زمینه کاملا ضروری است.

این پژوهش، در مجله "EBioMedicine" به چاپ رسید.