رم DDR5 چه تفاوتی با DDR4 دارد و چقدر سریع‌تر است؟

گروه آی تی: DDR5 نسل بعدی حافظه رم محسوب می‌شود و قرار است این نوع رم‌ها در اواخر تابستان یا پاییز ۲۰۲۱ به طور گسترده راهی بازار شوند. همانطور که از نام آن پیداست، رم DDR5 قرار است به عنوان جایگزین DDR4 انجام وظیفه کند. از بین مزایای آن می‌توانیم به سرعت بیشتر، مصرف انرژی کمتر و افزایش ظرفیت اشاره کنیم. در ادامه به جزئیات نسل جدید حافظه رم و تفاوت آن با نسل قبلی می‌پردازیم.

هر آنچه برای استفاده از رم DDR5 باید بدانید
همانطور که احتمالا می‌دانید، برای بهره‌گیری از رم DDR5 باید مادربرد و پردازنده‌ی سیستم از آن پشتیبانی کنند. انتظار می‌رود اولین رم‌های DDR5 تقریبا همزمان با نسل جدید پردازنده‌های اینتل در نیمه‌ی دوم ۲۰۲۱ به دست کاربران برسند. تعدادی از شرکت‌های بزرگ فعال در حوزه‌ی ساخت رم مانند Corsair، Kingston و TeamGroup در حال آماده شدن برای تولید انبوه رم‌های DDR5 هستند.


مانند دوره‌های انتقالی قبلی، در ابتدا پردازنده‌های سازگار با DDR5 از رم‌های DDR4 هم پشتیبانی خواهند کرد. اما این موضوع برای مادربردها صدق نمی‌کند چرا که یک مادربرد یا باید با DDR4 سازگار باشد یا DDR5. دلیل این موضوع به اسلات‌های مختص رم برمی‌گردد و هرکدام از نسل‌های مختلف رم‌ها از تعداد پین‌های متفاوتی بهره می‌برند و همچنین باید به مکان قرارگیری شکاف بین این پین‌ها هم اشاره کنیم. به دلیل همین تفاوت‌ها، قرار دادن یک رم DDR4 در اسلات مربوط به رم DDR5 و بر عکس امکان‌پذیر نیست.

در رابطه با پردازنده‌های AMD هم این شرکت هنوز تاریخ مشخصی برای عرضه‌ی پردازنده‌های جدید سازگار با استاندارد DDR5 اعلام نکرده است. اما اغلب کاربران انتظار دارند که این شرکت در سال ۲۰۲۲ از پردازنده‌های موردنظر رونمایی کند.

امکان‌پذیر کردن ظرفیت‌های بیشتر

یک ماژول رم همان قطعه‌ای است که به طور مستقیم به مادربرد وصل می‌کنید. در استاندارد DDR5 هرکدام از ماژول‌های رم قادر به بهره‌گیری از ظرفیت بسیار بیشتری هستند و حداکثر ظرفیت آن‌ها به ۱۲۸ گیگابایت می‌رسد. البته قرار نیست در آینده‌ی نزدیک ماژول‌های رم ۱۲۸ گیگابایتی به دست کاربران برسند. حتی اگر چنین رم‌هایی راهی بازار شوند، مطمئنا فراتر از نیازهای اکثر کاربران خواهند بود. بنابراین در صورت عرضه‌ی رم‌های ۱۲۸ گیگابایتی، در ابتدا سرورها و برخی زیرساخت‌های مربوط به سازمان‌ها از این ماژول‌ها استقبال خواهند کرد.

از طرف دیگر، به نظر می‌رسد ماژول‌های رم ۱۶ گیگابایتی همه‌گیر خواهند شد. اگرچه برخی شرکت‌ها مانند TeamGroup می‌خواهند رم‌های ۱۶ گیگابایتی را به صورت گسترده راهی بازار کنند، اما از طرف دیگر با شرکت‌هایی مانند ADATA روبرو هستیم که ساخت رم‌های ۸ گیگابایتی DDR5 را کنار نمی‌گذارند.

رم DDR5 سریع‌تر است

تمام کاربران خواهان استفاده از رم‌های سریع‌تر برای افزایش سرعت سیستم خود هستند و طبیعتاً رم‌های DDR5 نسبت به DDR4 سرعت بیشتری را ارائه می‌دهند. طبق اعلام شرکت‌ها، بیشتر رم‌های DDR5 که در سال ۲۰۲۱ راهی بازار می‌شوند از سرعت حدود ۴۸۰۰ مگاهرتز یا بالاتر بهره می‌برند. برای مقایسه باید بگوییم که بهترین رم‌های DDR4 سرعت بین ۳۶۰۰ تا ۴۰۰۰ مگاهرتز را ارائه می‌دهند ولی عموم کاربران از رم‌های مبتنی بر سرعت ۲۶۶۶ مگاهرتز استفاده می‌کنند.

در کنار سرعت ۴۸۰۰ مگاهرتز یا بالاتر، احتمالا رم‌های DDR5 مبتنی بر سرعت حدود ۳۲۰۰ مگاهرتز یا کمتر هم راهی بازار خواهند شد. از طرف دیگر خبرهایی برای ساخت رم‌های مبتنی بر سرعت ۸۴۰۰ مگاهرتز به گوش می‌رسد که سرعت شگفت‌انگیزی محسوب می‌شود ولی هنوز مشخص نیست که چنین رم‌هایی چه زمانی وارد مرحله‌ی تولید انبوه می‌شوند.

کاهش مصرف انرژی

رم‌های DDR5 ولتاژ کمتری دارند و به جای ۱.۲ ولت از ۱.۱ ولت استفاده می‌کنند. اغلب اوقات، ما انتظار داریم که با بالاتر رفتن سرعت، ولتاژ هم افزایش پیدا کند و این موضوع به‌خصوص برای کاربرانی که اهل اورکلاک کردن سیستم خود هستند صدق می‌کند. با این حال، تولیدکنندگان رم معمولا دنبال تولید ماژول‌های بسیار سریعی هستند که انرژی کمتری مصرف کنند.

در آوریل ۲۰۲۰، شرکت SK Hynix اعلام کرد که قصد دارد رم DDR5 با سرعت ۸۴۰۰ مگاهرتز تولید کند که فقط با بهره‌گیری از ۱.۱ ولت برق بتواند کار خود را انجام دهد. همانطور که گفتیم در مورد زمان عرضه‌ی این رم‌های بسیار سریع هنوز گزارش موثقی منتشر نشده است. یکی دیگر از مزایای رم‌های DDR5 این است که ماژول‌های موردنظر به تنهایی می‌توانند وظیفه‌ی تنظیم ولتاژ را بر عهده بگیرند و دیگر قرار نیست مادربرد چنین کاری را انجام دهد. همچنین این نوع رم‌ها برای شناسایی انواع خطاهای سخت‌افزاری اطلاعات بهتری را ارائه می‌دهند.

چه زمانی باید رم DDR5 را بخرید؟

روی هم رفته برای خرید قطعات سخت‌افزاری مبتنی بر استانداردهای جدید توصیه می‌شود که عجله نکنید. در ابتدا رم‌های DDR5 و دیگر قطعات سازگار با آن قیمت بالاتری خواهند داشت و برای متعادل شدن قیمت آن‌ها باید کمی صبر کنید.

به عنوان مثال می‌توانیم به مهاجرت سیستم‌ها از PCIe 3.0 به PCIe 4.0 اشاره کنیم که استانداردی برای اتصال قطعات مختلف به مادربرد سیستم محسوب می‌شوند. بسیاری از قطعات اولیه‌ی مبتنی بر PCIe 4.0 به هیت‌سینک‌های بزرگ و فن نیاز داشتند تا خنک بمانند. اگرچه رم‌های DDR5 قرار نیست چنین مشکلی داشته باشند، اما همین موضوع نشان می‌دهد که قطعات جدید مبتنی بر استانداردهای تازه‌نفس در ابتدا ممکن است با مشکلات غیرمترقبه‌ای روبرو شوند.

به همین خاطر حداقل در ابتدا، بهتر است فقط کاربران حرفه‌ای و آن‌هایی که مشکلی با قیمت بالاتر این قطعات ندارند، رم‌های DDR5 را خریداری کنند تا بتوانند زودتر از دیگران از جدیدترین تکنولوژی ارائه شده بهره ببرند. اما برای عموم کاربران، صبر کردن یک استراتژی منطقی است.


اگر به هر دلیلی به‌زودی باید سیستم جدیدی بخرید، پس رم‌های DDR4 و پردازنده‌های موجود در بازار تمام نیازهای شما را می‌توانند برطرف کنند. همانطور که گفتیم رم‌های DDR5 احتمالا از همان ابتدا برای سرورها و زیرساخت‌های سازمان‌ها مورد استقبال قرار می‌گیرند ولی این موضوع لزوماً به این معنا نیست که کاربران معمولی هم خیلی زود باید به استفاده از آن‌ها روی بیاورند.

اگر در سال ۲۰۲۲ می‌خواهید سیستم جدیدی بخرید، بهتر است اول به نقد و بررسی‌های منتشر شده برای رم‌های DDR5 توجه کنید و سپس چند ماه پیگیر واکنش خریداران این رم‌ها باشید. روی هم رفته رم‌های DDR5 حرف زیادی برای گفتن دارند اما اگر عجله نکنید، احتمالا می‌توانید این رم‌ها را با قیمت بهتری بخرید و از طرف دیگر شاید تا آن زمان عملکرد رم‌های موردنظر نسبت به نسل‌های اولیه بهتر هم شده باشد.