آیا ارواح می‌توانند به دیدار خانواده خود بروند؟

به گزارش بولتن نیوز، حجت الاسلام و المسلمین مهدی متولی استاد حوزه علمیه و کارشناس مذهبی، درباره چگونگی ارتباط ارواح در برزخ با اقوام و خانواده خود گفت: اصل وجود انسان همان روح است و احساسات انسانی از جمله عشق، دلتنگی و سایر احساسات دیگر همه حالات روحی است که توسط بعد مادی انسان به منصه ظهور می‌رسد و بعد از مرگ، جسم انسان از بین می‌رود و روح باقی می‌ماند. پس بدیهی است که احساساتی از جمله «دلتنگی» نیز باقی خواهند ماند.

وی ادامه داد: پس از مرگ و جدایی روح از شدیدترین متعلقش که همان بدن است، شناخت‌ها و علایق و ارتباطات هم چنان باقی می‌ماند؛ با این تفاوت که پس از مرگ، اراده و اختیار از آدمی سلب می‌گردد؛ مردگان، صدای ما را (باذن الله) می‌شنوند، حتی حرف نیز می‌زنند، منتهی چون آن‌ها دیگر ابزار مادی زبان را ندارند و ما نیز تا در دنیا هستیم، از راه اعضای بدن صدا‌ها را می‌شنویم و درک می‌کنیم، حرف یا پاسخ آن‌ها را نمی‌شنویم. چنان چه در اخبار وارده و احادیث تصریح شده که شخص پیامبر اکرم (ص) با مردگان حرف می‌زدند.

این کارشناس مذهبی بیان کرد: ارتباط و سر زدن اهل برزخ با بازماندگان و عالم دنیا، بر اساس قوانین عالم برزخی که بر اهل دنیا قابل مشاهده نیست، از بسیاری روایات به دست می‌آید تا آنجا که در کتاب شریف کافی باب جداگانه‌ای پیرامون همین موضوع آمده است. امام صادق (ع) فرمودند: «وقتی مؤمن به دیدار اهلش می‌آید، کار‌های که موجب رضایت و خشنودی او است را می‌بیند، اما کار‌هایی که موجب ناراحتی او می‌شود از او پوشیده می‌شود، اما کافر وقتی به دیدار اهلش می‌آید آنچه موجب ناراحتی اش می‌شود می‌بیند، اما کار‌هایی که موجب خوشحالی او می‌شود از او پوشیده می‌شود»

وی افزود: امام صادق (ع) در ادامه این روایت فرمودند: «مومن و کافر به دیدار اهل خود می‌آیند، وقتی مؤمن می‌بیند اهلش کار‌های خوب انجام می‌دهد، حمد خدا می‌گوید؛ اما وقتی کافر می‌بیند اهلش کار خوب انجام می‌دهد حسرت می‌برد» از این دو حدیث و احادیث دیگر دو نکته به دست می‌آید اولا دیدار اهل برزخ با اهل دنیا ماهیت عذاب یا نعمت دارد و بدون هدف نیست.

حجت‌الاسلام و المسلمین متولی ادامه داد: ثانیاً توفیق دیدار نسبت به جایگاه مؤمن و کافر متفاوت است. اگر این دیدار مایه خشنودی و کمال مؤمن باشد و مومن نیز درجه ایمانش بالا باشد، هر روز می‌آید و گرنه هفته ای یک بار. در مقابل کافر اگر در کفرش عمیق باشد و این دیدار مایه شرمساری او باشد هر روز، وگرنه هفته‌ای یک بار اهلش را می‌بیند. پس ارتباط برای اهل برزخ محدود و بر اساس ضوابط است. اهل برزخ بسیار آرزو دارند که چیز‌هایی را ببینند و همین طور از احوال اقوام و خانواده خود در دنیا آگاه شوند.

وی افزود: از رسول خدا نقل شده است که فرمودند: برای مردگان خود هدیه (صدقه و دعا) بفرستید، ارواح مومنان هر جمعه به آسمان دنیا می‌آیند، در برابر منازل خود با چشم گریان می‌گویند:‌ای اهل و فرزندان و پدر و مادر و خویشان من! از آن اموالی که در دست ما بود و حالا در دست شما است و عذاب و حساب آن بر ما است مهربانی کنید به درهمی قرص نانی، لباسی که خداوند شما را از لباس‌های بهشت بپوشاند. سپس پیامبر اکرم (ص) و همراهان گریه کردند.

این کارشناس مذهبی اظهار کرد: در منابع اهل سنت نیز از ارتباط و حضور ارواح برزخی در عالم دنیا مطالب فراوانی یافت می‌شود. از جمله این که رسول خدا (ص) فرمودند: «کسی که به زیارت قبر برادری می‌رود، (روح آن میت) با او اُنس می‌گیرد و پاسخ سلام می‌دهد، کار‌های شما بر اقوام و اقارب شما (که در برزخ اند) عرضه می‌شود و موجب خوشحالی یا ناراحتی آن‌ها می‌شود. مومن اهل خود را می‌بیند، خوبی‌ها را درک و بدی‌ها را متوجه نمی‌شود، ولی کافر بدی‌ها را می‌بیند و خوبی‌ها را نمی‌تواند ببیند. مومن و کافری نیست که هنگام زوال شمس نزد اهل خود می‌آید، چون مومن اهلش را در حال عمل صالح ببیند خدا را شکر می‌کند و چون کافر اهلش را مشغول عمل صالح ببیند، حسرت می‌خورد. برخی هر جمعه و برخی به قدر اعمال می‌توانند اهلشان را زیارت کنند.

حجت‌الاسلام و المسلمین متولی گفت: امام کاظم (ع) در جواب سوال اسحاق بن عمار که پرسید میت چه مقدار اهلش را زیارت می‌کند، فرمودند: «در جمعه و ماه و سال به مقدار منزلت و جایگاهش. او از امام کاظم (ع) پرسید: آیا روح مؤمن، اهلش را زیارت می‌کند؟ امام پاسخ مثبت داد، امام فرمودند:به مقدار فضائل و مرتبه اش، برخی هر روز، برخی هر دو روز و برخی هر سه روز» راوی پرسید: در چه لحظه‌ای به دیدار اهل خود می‌آیند. امام فرمودند: «موقع زوال شمس و مثل آن». امام در بین سخنانشان فرمودند: «کمترین آن‌ها هر هفته یک بار اهلش را زیارت می‌کند» اسحاق بن عمار پرسید: ارواح به چه صورتی می‌آیند؟ امام (ع) فرمودند: «به صورت گنجشک یا کوچکتر از آن، خداوند با او ملکی می‌فرستد و هرچه روح را مسرور کند به او نشان می‌دهد و هرچه او را غمگین می‌کند از او می‌پوشاند و او هرچه مسرورش کند و موجب نور چشمش شود، می‌بیند»

وی در پایان گفت: مطابق روایت دیگری، اسحاق بن عمار از امام صادق (ع) می‌پرسد، ارواح به چه صورتی به زیارت اقوام خود می‌آیند. امام می‌فرمایند: «به صورت پرنده‌ای لطیف، بر دیوار‌ها می‌نشیند و آنان را می‌بیند، اگر آنان را در حال عمل خیر ببیند، خوشحال می‌شود و چون چیزی بد بنگرد، محزون و غمگین می‌شود» عبدالرحیم قیصر نیز می‌گوید: به امام کاظم (ع) گفتم: آیا روح مومن اهلش را دیدار می‌کند؟ امام فرمود «بلی، روح از خداوند اذن می‌گیرد و خداوند اجازه اش می‌دهد و دو ملک را با او روانه می‌دارد و به صورت برخی پرندگان نزد اقوام خود می‌آید و بر خانه اش می‌نشیند، به اهل خانه اش می‌نگرد و صدایشان را می‌شنود»