سفارش کدامیک زودتر به دست‌تان می‌رسد؛ پیتزا یا مواد مخدر؟

گروه اجتماعی- مصطفی مطهری: مواد مخدر و اعتیاد به آن از جمله مسائل مهم در عرصه تربیتی می باشد که با آینده حیات خانواده و زندگی اجتماعی مرتبط است. بطوریکه دسترسی آسان و بدون دردسر به مواد مخدر و راه های سهولت و تسهیل شدن آن در دنیای فیزیکی  و فضای مجازی موجب شده است تا استفاده و استعمال مواد مخدر به عنوان یک رویکرد التیامی – تفریحی و حتی گعده ای به یک مسئله پاندیک و پاندمی تبدیل شود.

به گزارش بولتن نیوز، در حقیقت شیوه وسیع و دامنه دار مواد مخدر در سطح جامعه و گسترش دایره و گستره استفاده کنندگان از آن بدون محدودیت های سنی و یا حتی صنفی سبب شده است تا استفاده از مواد مخدر به عنوان یک بدیل جهت پوشش نقاط ضعف در هر بعد و نظری باشد. به علاوه اینکه در عمده موارد مصرفی، در مراحل اولیه و ابتدایی مصرف، به عنوان وسیله ای برای ابراز وجود می باشد که به مرور زمان به اعتیاد تبدیل می شود و گریبان فرد مصرف کننده را می گیرد. 

نکته دیگر در ارتباط با روند تصاعدی استفاده از مواد مخدر به غیر از تهیه سریع و آسان آن که در کمترین زمان ممکن و در مکان های مختلف در دسترس می باشد، ارزان بودن آن از یکسو و تنوع آن از سوی دیگر می باشد. در واقع اعتیاد به مصرف مواد مخدر در سال های اخیر دیگر از شکل سنتی و انتخاب محدود آن در کشور خارج شده است و به سمت تنوع و تعداد متنوع و متعدد روی آورده است؛ بطوریکه امروزدر سطح جامعه تمایل به مصرف مواد مخدر صنعتی و شیمیایی و مواد محرک و روانگردان بیشتر از گونه شناخته شده مواد مخدر یعنی سنتی می باشد. با این حال تحلیل این تمایل و رغبت، نیازمند واکاوی سبقه های روانشناسی فردی – اجتماعی و موشکافی صبغه های علت کاوانه در این باره می باشد که متأثر از شرایط روانی حاکم در سطوح فردی – اجتماعی است که در پرداختن به آن در مجال این یادداشت نیست.

واقعیت این است که آنچه دغدغه این یادداشت می باشد علاوه بر هشدار تحلیلی – خبری از شیوع وسیع اعتیاد در کشور، بررسی عدم وجود سازوکارهای نظارتی از آموزشی – تربیتی، انتظامی و قضایی در این باره می باشد. بطوریکه در راستای اعمال نظارت های تربیتی – آموزشی نهاد خانواده و متولیان آموزش و تربیت نقش مهمی را می توانند در باره ایفا کنند. در واقع رویکردهای نظارتی در این دو بخش عمدتاً در قالب فرهنگ سازی فردی – جمعی انجام می گیرد. از این رو نباید انتظار داشت در عرصه های توزیع و پخش نیز نظارتی داشته باشند. با این حال نمی توان نقش مکمل نظارتی آنها را در این باره نادیده گرفت.

اما نقش نظارتی دستگاه های مسئول در این باره آن چنان اهمیت دارد که می توان همه چیز را تحت الشعاع خود قرار دهد. در واقع اگر دستگاه های مربوطه در این باره نقش خود را به درستی انجام دهند دسترسی آسان و حتی ارزان مواد مخدر به عنوان یک پیشران در افزایش اجتماعی اعتیاد به مواد مخدر دیگر موضوعیتی نخواهد داشت. در واقع آنچه در این باره توسط مسئولان مربوطه انتظامی – قضایی در یک همکاری همسویه با باید به انجام برسد جدیت در برخورد، شدت در برخورد و نهادینه سازی مراحل تنبیهی در برخورد با وارد کننده – توزیع کننده و حتی در مواردی مصرف کننده است که می تواند خط بطلانی بر روند مذکور باشد.

در واقع این شیوه اعمال های نظارتی باید بدون محدودیت و توقف در طول سال اعمال و انجام شود نه اینکه فصلی باشد و یا اینکه در شرایط برخورد ضعف هایی حاکم گردد که اکنون علیرغم آنچه ادعا می شود که نظارت ها همیشگی است اما ما شاهد اخباری از این قبیل باشیم که دسترسی به مواد مخدر آسان تر و سریع تر از پیتزاست. وجود همین گزاره خبری گویای آن است که نظارت ها اگرچه همیشگی هستند اما دقیق و هدف محور نیستند بلکه آمار محور هستند، و این خود ضعف بزرگی در عرصه نظارت هاست که بجای توجه به پالوده سازی و پالایش جامعه از آلودگی ها تنها به ارائه آمار و تهیه آن در طرح های نظارتی و پرونده های تشکیل شده همت دارند.

کوتاه سخن اینکه مبارزه با مواد مخدر و توزیع آن برخلاف اعتیاد به مواد مخدر هنجاری نیست؛ به عبارت بهتر در راستای مبارزه با مواد مخدر و توزیع آن رویکردهای نظارتی باید بنا را عمل سازمانی و همکاری در قالب سازوکارها قرار دهند. حال در ارتباط با مبارزه با اعتیاد باید بنا را بر هنجار سازی ذهنی و فرهنگ سازی از تربیت فکری – ذهنی قرار داد. اگر چه متقدمات و متأخرات در این باره مهم محسوب می شوند اما در شرایط فعلی باید این نکته را یادآور شد که حضور فیزیکی در سطح جامعه جهت برخورد با مجرمان و متخاطیان در عرصه توزیع بر هر چیز دیگری اولویت دارد که در شرایط عادی اولویت های معکوس بود.