باید شرایط در فضای بین‌المللی برای احیای برجام ایجاد شود

به گزارش بولتن نیوز، «محسن مهرعلیزاده» کاندیدای انتخابات ریاست جمهوری ۱۴۰۰ ایران، شنبه شب با شبکه «پرس تی‌وی» به مصاحبه پرداخت که مشروح آن را در ادامه می‌خوانید.

به نظر شما مهم ترین فرصت ها و چالش های امروز جمهوری اسلامی ایران در عرصه بین المللی چیست؟

مهم‌ترین چالش ما در حال حاضر مسئله تحریم‌های ظالمانه‌ای است که آمریکا بدون هیچ قانون و حجتی بر ما تحمیل کرده است، و این که تبادلات بانکی ما را با دنیا قطع کرده است و بر سیستم اقتصادی ما اثر منفی گذاشته است. اما با وجود همه این مشکلات، ما فرصت‌های بسیار خوبی در کشورمان داریم. از جمله آن‌ها داشتن منابع انسانی و نیروهای جوان و متخصص، داشتن توان علمی و صنعتی خوب، توان علمی بالا و توان صنعتی نسبتا خوب در میان کشورهای منطقه است.

موقعیت جغرافیایی‌مان در منطقه هم از بعد سیاسی و هم از بعد اقتصادی ویژه است. همچنین از توان دفاعی مناسب در جهت دفاع از استقلال و تمامیت ارضی‌مان برخوردار هستیم. علاوه بر آن ارزش‌های بسیار والای فکری و اعتقادی نیز داریم. از سرمایه‌های خیلی خوب معدن و نفت و سایر ذخایر هم می‌توانیم به عنوان سرمایه‌ای اولیه برای توسعه کشور استفاده کنیم.

سه ماهی است که جمهوری اسلامی ایران وارد گفت و گو با کشورهای ۱+۴ در وین شده است. این گفت‌وگوها رفع تحریم‌ها و احیای برجام را دنبال می‌کند. تاکنون این مذاکرات به نتیجه‌ای نرسیده‌. در صورت موفقیت شما در انتخابات چه سیاست کوتاه مدت و میان‌ مدتی را در خصوص این مذاکرات دنبال خواهید کرد؟ در صورتی که ایالات متحده آمریکا به سیاست‌های خصمانه خود ادامه دهد و تحریم‌ها را لغو نکند چه سیاستی را در قبال این کشور دنبال خواهید کرد؟

ما باید مذاکرات برجام را ادامه دهیم و ادامه خواهیم داد. شرایط را در فضای بین‌المللی برای موفقیت‌مان در برجام و استقرار مجدد آن ایجاد خواهیم کرد. به نظر من، رییس جمهور آمریکا در یک اقدام کاملا ناشیانه هم به اعتبار خود آمریکا بیش از پیش در سطح دنیا لطمه زد و هم زحماتی را برای ایران ایجاد کرد. می‌توانم بگویم که اعتبار و آبروی خود آمریکا به نحوی بی‌اعتبارتر از گذشته شد. [آمریکا] به عنوان کشوری معرفی شد که پایبند به قواعد و قوانین بین‌المللی، و یک پیمان بین‌المللی نیست.

با رفتن [دونالد] ترامپ و روی کار آمدن [جو] بایدن ما امیدوار هستیم که موضع‌گیری و رویه‌ای را که تاکنون داشته‌اند اصلاح کنند و در مسیر توافق بین‌المللی برجام قرار بگیرند. اگر به هر دلیل بر این موضوع اصرار بورزند، ایران بر روی مواضع خود خواهد ایستاد.

ما به اندازه کافی به توان اقتصادی خودمان و توان مردم و جوانانمان اعتقاد داریم و با سیاست‌هایی که دولت من تحت عنوان سیاستِ اقتصاد اجتماعی خواهد داشت، یک رویه مشخص برای توسعه اقتصادی همراه با حمایت از مردم با حذف انحصار و ایجاد رقابت در بین تولیدکنندگان، حذف بوروکراسی، راحت و روان کردن تولید و استفاده از پتانسیل‌های کشورهای همسایه، خواهیم توانست در صورت تداوم تحریم‌های آمریکا آن‌ها را بی‌تأثیر کنیم.

اولویت سیاست خارجی دولت شما چیست؟ به عبارت دیگر، مهم ترین و اولین کاری که بلافاصله بعد از تشکیل دولت در عرصه سیاست خارجی انجام خواهید داد، چیست؟

اولویت کار ما در سیاست خارجی اتخاذ یک سیاست توسعه محور است. ما متکی بر حفظ منافع ملی کشورمان سعی خواهیم کرد تا در سطح دنیا از ایجاد هرگونه تنش برای جمهوری اسلامی ایران دوری کنیم. ایران هرگز تنشی را ایجاد نکرده است و سعی خواهیم کرد جلوی آن‌هایی را هم که تنش ایجاد می‌کنند، بگیریم. یک مراوده و تعامل کاملا دوستانه و همکارانه با دنیا داشته باشیم.

اما آنچه بلافاصله باید انجام دهیم مساله ادامه جدی مذاکرات برجام است. در همین راستا مساله FATF را نهایی خواهیم کرد تا بتوانیم راه را از بُعد مشکلات اقتصادی برای کشور مان باز کنیم و شرایط توسعه اقتصادی کشورمان را بیشتر فراهم کنیم.

شورای همکاری خلیج فارس متشکل از شش کشوری است که در همسایگی جنوبی ما واقع شده اند. با توجه به تفاوت های سیاسی ای که در این کشورها وجود دارد برنامه شما برای گسترش روابط و مناسبات با این کشورها چیست؟

تعداد قابل توجهی از این شش کشور همسایه ما در بخش جنوبی خلیج فارس ارتباط خوبی با ایران دارند. بعضی از آن ها که ارتباطات ضعیف‌تری دارند، به نظر من تحت تاثیر بعضی از القائات، این روابط را قدری کاهش داده اند ویا روابط مناسبی ندارند.

من فکر می کنم با درک منافع مشترک کشورهای مسلمانی که در اطرف خلیج فارس قرار دارند اعم از ایران و شش کشور حاشیه جنوبی خلیج فارس و درک این نکته که رشد اقتصادی آنان هم در گرو ایجاد ارتباط با یک بازار ۸۴ میلیون نفری است به نتایج مطلوبی برسیم. درعین حال ایران با بیش از ۱۵ کشور همسایه است. ما دروازه ورود به آنان هم هستیم. توسعه اقتصادی و سیاسی کشورهای حاشیه جنوبی خلیج فارس با دنیا، آسیای میانه و دیگر کشورهای منطقه در گرو همکاری با ایران خواهد بود.

فکر می‌کنم که توسعه روابط دیپلماتیک با این کشورها و یادآوری این نکته که نقاط مشترک و قوتی داریم و باید بر آن‌ها تاکید داشته باشیم، به اضافه حل مشکل FATF ، راحت تر شدن روابط و زیر سوال نبودن روابط اقتصادی خواهیم توانست که روابطی بسیار خوبی را با کشورهای همسایه داشته باشیم.

من به این مطلب شخصا خیلی علاقمند هستم و امیدوار هستم که با توجه به این که ما کشورهای مسلمان هستیم و دوست نداریم از جاهای دیگر هیچ‌گونه تعدی علیه کشورهایمان صورت گیرد سعی می‌کنیم متحدین خوبی برای همدیگر باشیم.

چالش های گسترش مناسبات ایران با شرق از نظر شما چیست؟ و چه برنامه ای برای گسترش این روابط دارید؟

ما خوشبختانه در ارتباط با شرق چالش اساسی و مهمی نداریم. در حال حاضر روابط بر اساس اعتماد متقابل کشورهایی که با ما مراوده دارند برقرار است. فکر می کنم که در آینده هم بر اساس منافع ملی کشورمان و منافع ملی آن کشورها این روابط باید توسعه بیشتری پیدا کند. ما از بُعد مسائل فرهنگی و اقتصادی و بعضا حتی سطح دانش فنی و صنعتی قرابت بیشتری با شرق داریم. خوشبختانه علاقه بسیار فراوانی هم در سال های گذشته بوده و هم در سال های اخیر دیده شده است. بنابراین ما بر اساس سیاست نه شرقی و نه غربی جمهوری اسلامی ایران هم با شرق و هم با غرب با یک نگاه برخورد خواهیم کرد. در آنجا که منافع ملی کشورمان حفظ شود با این کشورها ارتباط خواهیم داشت.

محور مقاومت در سیاست خارجی شما از چه جایگاهی برخوردار خواهد بود؟ اگر شما رییس جمهور شدید چه تغییراتی در رابطه ایران با کشورهای محور مقاومت و جهات محور مقاومت در منطقه خواهید داشت؟

مقاومت در منطقه عملا موجب شده است تا جلوی نفوذ نا امنی در منطقه گرفته شود. جلوی نفوذ بیگانگان در منطقه را گرفته است و از این بُعد جای تقدیر دارد. ایران هم بر اساس سیاست‌های خودش از محور مقاومت تاکنون همواره حمایت کرده است. قطعا این حمایت از مسلمانان منطقه به عنوان یک وظیفه شرعی و دینی برای ما ایرانیان وجود دارد و تا زمانی که امنیت در منطقه برقرار نشود ما این حمایت را خواهیم داشت. اما آنچه که به نظر من می رسد این است که در همین مسیر ما گرایش‌های اقتصادی و یا توسعه تکنولوژیک، فن آوری و اقتصادی را بایستی کم کم وارد این روابط کنیم تا بتوانیم هم در بالا بردن سطح توان اقتصادی محور مقاومت و مردم عزیز فلسطین و همین طور در جهت توسعه روابط غیرنظامی نقش آفرینی کنیم.

قطعا زبان دیپلماسی می‌تواند در منطقه بار دیگر فعال باشد و موثر باشد. تا زمانی که امنیت در آنجا برقرار شود و تا زمانی که پای بیگانگان قطع شود قطعا ایران در کنار مردم منطقه ودر کنار محور مقاومت حضور خواهد داشت.

دولت های مختلفی که طی سال‌های بعد از پیروزی انقلاب اسلامی در آمریکا روی کار آمده اند هر کدام به نحوی فشارها بر ایران را افزایش داده‌اند. برنامه شما برای مقابله با این فشارهای رو به فزونی آمریکا علیه ایران چیست؟

احزاب مختلفی در آمریکا به قدرت رسیده‌اند و در موضوع اعمال فشار علیه ایران همفکر و همسو بوده‌اند. ما تنها راهی که داریم این است که بر مبنای شعار «استقلال، آزادی، جمهوری اسلامی» روی استقلال کشورمان در ابعاد مختلف برنامه‌ریزی کنیم و روی توان مردم برای به پا داشتن استقلال کشور به‌ویژه از بُعد مسائل اقتصادی حساب کنیم.

الان مشکل عمده کشور مشکلات اقتصادی است. بخش قابل توجهی از این مشکلات اقتصادی هم ناشی از تحریم های ظالمانه آمریکا است که این فشار را بر ما ایجاد کرده است.

در وهله اول، سعی خواهیم کرد تا به دنیا بفهمانیم که این از عدالت به دور است که اگر کشوری احساس می کند که زور دارد می تواند زور بگوید. با استقرار برجام و رفع تحریم ها بخش فشارهای حاصل از این تحریم ها بر اقتصاد ما برداشته می شود، ولی بخش دیگر و مهم آن این است که راه را برای توسعه اقتصادی با برنامه های صحیح و دقیق در کشور باز خواهیم کرد. توان اقتصادی کشور را شکوفا می‌کنیم و به این ترتیب اثر این تحریم‌ها را به حداقل می‌رسانیم.

در سیاست خارجی، شما چگونه از حوزه‌های اقتدار جمهوری اسلامی در منطقه نظیر توانمندی موشکی، محور مقاومت، نفوذ اقلیمی استفاده خواهید کرد؟ از این پتانسیل‌ها در کجاها و چگونه بهره خواهید برد؟

ایران کشوری قوی و مقتدر در منطقه است. کشوری است که به فکر امنیت منطقه است وهیچ ظلمی بر مسلمانان در همسایگی خود را نمی‌تواند بربتابد. اصولا دوست ندارد تا پای بیگانگان را در منطقه به عنوان محرک و مشوق ناامنی ببیند.

بنابراین تقویت توان دفاعی در ابعاد مختلف، چه در ابعاد نظامی و چه در ابعاد سیاسی و حضورها و موارد مختلف ضرورت دارد. من ارجحیت را به توان اقتصادی، توان اجتماعی و همبستگی داخلی می‌دهم. قطعا برای پیشبرد اهداف اقتصادی برای حفظ امنیت در منطقه وجلوگیری از نفوذ فکر و اندیشه ناامنی در منطقه باید از همه ابزارهای توان دفاعی خودمان تا زمانی که امنیت برقرار شود استفاده کنیم.

چالش هایی که ایران برای گسترش روابط با کشورهای آمریکای لاتین دارد چیست؟ چه برنامه و چشم اندازی شما برای گسترش روابط با این کشورها خواهید داشت؟

در رابطه با روابط ایران با کشورهای آمریکای لاتین هم موضوع برمی‌گردد به زورگویی‌های آمریکا، تحریم‌های ظالمانه‌ای که اعمال کرده است و قطع روابط بین بانکی ایران و کشورهای مختلف.

خوشبختانه ما روابط سیاسی خوبی با کشورهای آمریکای لاتین داریم . تفاهم بسیار خوبی در زمینه‌های مختلف داریم. از بُعد تامین کسری‌های بازارهای همدیگر توانمندی‌های خوبی داریم. ما بایستی در ارتباط با این کشورها عمدتا روی مسایل سیاسی و اقتصادی تمرکز کنیم. البته قطعا بایستی مساله تحریم‌ها به مقدار خیلی زیادی فروکش کند و مساله FATF در کشور حل شود. بعد از آن خواهیم توانست نسبت به توسعه روابط سیاسی و اقتصادی با آن کشورها در یک روابط متقابل و حفظ منافع ملی کار را دنبال کنیم.

اخیرا ما شاهد این مساله بوده‌ایم که بعضی از کشورهای عربی روند عادی سازی روابط را با رژیم صهیونیستی آغاز کرده اند. نظر شما درباره این روند اساسا چیست و در خصوص مواجهه با اقدامات تخریبی رژیم صهیونیستی در قبال ایران چه سیاستی را اتخاذ خواهید کرد؟

مقابله با افراطی‌گری و نیز اقدام برای توسعه روابط اقتصادی بین ایران و کشورهای حاشیه جنوبی خلیج فارس بهترین راه حل خواهد بود تا اسراییل نتواند در منطقه حضوری داشته باشد. اسراییل از افراطی‌گری در منطقه و همین‌طور از ضعف و نیازهای اقتصادی منطقه سوء استفاده می کند و سیاست‌های ماکیاولیستی خود را در منطقه توسعه می دهد. البته به نظر من گذشته و سابقه صهیونیست ها در خصوص مسلمان کشی، آدم کشی، کودک کشی و تار و مار کردن زندگی تمامی مسلمین هیچ وقت در هیچ نقطه‌ای از کشورهای اسلامی نخواهد توانست به شکل پایدار و پابرجا موقعیتی داشته باشد.

فکر می‌کنم این حضورها هم یک حضورهای ناپایدار و موقتی است. اطمینان دارم که با روشن شدن مسائل بین مردم منطقه اسراییل نخواهد توانست به حضور خود در منطقه ادامه دهد.

لیکن، سیاست من در خصوص این کشورها توسعه روابط اقتصادی و سیاسی مناسب است به نحوی که کشورهای همسایه هیچ‌گونه احساس نیازی به حضور رژیمی که همواره دشمن مسلمانان بوده است در منطقه نداشته باشند.

ایران در مقایسه با رقبای جهانی و منطقه ای سهم چندانی از مناسبات با قاره آفریقا ندارد. برنامه کمی و قابل اندازه گیری شما برای گسترش روابط با این قاره که به سرزمین فرصت ها معروف است چیست؟

ما در یکی دو دهه گذشته به خاطر اینکه در زمینه های اقتصادی خودمان مشکلاتی داشته‌ایم نتوانسته‌ایم خیلی به خارج از ایران برویم. آن زمانی هم که خواستیم نفوذ داشته باشیم عمدتا در کشورهای منطقه بوده است به لحاظ اینکه کشورهای همسایه بازارهای دم دستی بوده‌اند. حجم همکاری‌های اقتصادی که می‌توانستیم داشته باشیم به اندازه‌ای بود که در همین منطقه محدود شد.

فکر می‌کنم با این برنامه‌هایی که دولت اقتصاد اجتماعی من در نظر دارد خواهیم توانست در جهت افزایش تولید و امکانات اقتصادی به قدری فعال شویم که بازارهای منطقه لزوما بازارهای محدود ما نباشند و رو بیاورند به کشورهای دیگر که مشخصا کشورهای آفریقایی خواهد بود.

اما با توجه به اینکه کشورهای آفریقایی برای ما بازارهای تازه ای هستند من فکر می کنم برای شناختن آن بازارها و افزایش قدرت ریسک بازرگانان برای حضور باید تشویق‌های خاصی در نظر گرفته شود. من در نظر دارم تا تشویق‌های ویژه‌ای را برای صادرات به کشورهای آفریقایی و حتی برای سرمایه گذاری در کشورهای آفریقایی از سوی صنعت‌گران و بازرگانان ایرانی داشته باشم تا بدین ترتیب راه را برای این که بتوانیم در آن جا هم حضور داشته باشیم هموار کنیم. قطعا این همکاری‌ها هم به ارتقا سطح دانش و صنعت آن کشورها، بردن تکنولوژی به آن کشورها و نیز افزایش توان صادراتی کشورمان کمک خواهد کرد.

ﻫﻤﺎﻧﻄﻮﺭ ﮐﻪ ﻣﺴﺘﺤﻀﺮﯾﺪ ایران با ۱۵ کشور از طریق دریا و خشکی هم‌مرز است. چه برنامه‌ای برای گسترش روابط با این کشورها دارید؟ در موضوع اقتصاد آیا میزانی را برای حجم تبادلات تجاری با آن ها در نظر دارید؟

برنامه من این هست که با اولویت مسائل اقتصادی، روابط سیاسی و اقتصادی‌مان با کشورهای همسایه را توسعه دهیم. تشویق‌هایی را برای بازرگانان دوطرف به منظور صادرات و واردات در منطقه ایجاد کنیم. ایران می تواند به عنوان یک هاب برای حمل و نقل و انرژی باشد.

علاوه بر آن ظرفیت حدودی ۴۰۰ تا ۵۰۰ میلیون نفری موجود در کشورهای همسایه ما می‌تواند ظرفیت خوبی برای بازار ایران باشد. اختلاف سطحی که در خصوص مسائل اقتصادی، صنعتی و تکنولوژیکی وجود دارد می‌تواند اختلاف پتانسیل مناسبی برای ایجاد یک جریان اقتصادی صحیح در بستر مناسبات خوب همکاری‌های دو جانبه با کشورهای مختلف ایجاد کند.

آنچه من محاسبه کردم می‌توانیم حجم مبادلات را در دوره چهار ساله دولت من به ۲۰۰ میلیارد یورو با کشورهای همسایه برسانیم. این رقمی است که الان به نظر من قابل استحصال است بر اساس آنچه که الان موجود داریم و آن پیش‌بینی که از نظر توسعه روابط در نظر دارم. چه بسا که اگر ما این مسیر را طی کنیم و مزاحمت‌های دیگران از جمله تحریم‌ها و غیره به‌وجود نیاید مطمئنا این رقم می تواند بیشتر باشد.