قطر و نقش آفرینی بین المللی منطقه ای در قالب میانجی گر

گروه بین الملل- مصطفی مطهری*: سفر غیرمنتظره وزیر خارجه قطر به تهران می تواند با دلایل متعددی همراه باشد که با تمایلات قطر در راستای نقش آفرینی در عرصه مسائل منطقه ای و بین المللی ارتباط پیدا می کند. در واقع قطر با پیروزی جو بایدن و دمکرات ها در انتخابات ریاست جمهوری در آمریکا، از لاک خود بیرون آمده اند و به سمت کنش گری های میانجی گرایانه سوق پیدا کرده اند. از جمله این دلایل نیز روابط بسیار نزدیک دوحه با دمکرات ها در عرصه سیاسی است.

به گزارش بولتن نیوز، اما سفر رییس دستگاه دیپلماسی قطر به تهران که بصورت غیرمنتظره اتفاق افتاد و انجام گرفت می تواند حاوی نکات مهمی باشد که تلاش می شود بطور اجمالی به بخش هایی از آن اشاره کنیم.

1- سفر محمد بن عبدالرحمن آل ثانی وزیر خارجه قطر بعد از آن انجام شده است که قطر بارها در مجامع رسمی منطقه ای و بین المللی و در اظهارات رسانه ای از طرح میانجی گری خود میان ایران با سعودی و ایران با آمریکا سخن گفته و مدعی است که می تواند در این حوزه با موفقیت عمل کند.

2- ایفای نقش میانجی گری در عرصه معادلات منطقه ای و بین المللی از جانب دوحه زمانی جدی تر شد که چالش مربوطه در روابطش با ریاض را حل و فصل کرد. از این رو با توجه به شناخت نیازهای ریاض در زمان فعلی که تحت فشار از قدرت گیری دمکرات ها در آمریکاست، پیشنهاد کاهش تنش ها میان تهران و ریاض را مطرح کرده و از نقش خود به عنوان میانجی گر در صورت تمایل طرفین پرده برداری کرده است.

3- موضوع ایفای نقش میانجی گرایانه دوحه، در ارتباط با حل اختلافات ایران و آمریکا نیز مطرح است. در واقع دوحه با طرح میانجی گری در زمینه حل اختلافات میان واشنگتن و تهران و تلاش برای رفع تحریم و بازگشت برجام و حفظ آن، درصدد می باشد تا در عرصه معادلات جهانی و منطقه ای به ایفای نقش مثبت میانجیگری مبادرت ورزد.

4- تصمیم به ایفای نقش میانجی از سوی دوحه زمانی مهم تر جلوه می کند که بفهمیم قطر، با توجه به خلاء یک میانجی در عرصه معادلات منطقه ای و دشمنی کشورهای منطقه با هم، با هوشمندی وارد کارزار دیپلماتیک شده است. بطوریکه قطر با درک این موضوع که میان ایران با کشورهای شورای همکاری خلیج فارس روابط حسنه ای وجود ندارد و به علاوه اینکه قطر به واسطه تحریم های تجاری – سیاسی – اقتصادی چهارکشور عربی در سال 2017 روابط نزدیکی با تهران برقرار کرده است، پا به عرصه مذکور نهاده است. از سوی دیگر نیز با توجه به درگذشت سلطان قابوس و خروج یوسف بن علوی از چرخه قدرت و تصمیم گیری عمان به عنوان میانجی گر کلاسیک منطقه، دوحه می خواهد خود را به عنوان جایگزین مسقط مطرح کند و خلاء موجود را در این باره پر کند.

5- پس سفر ناگهانی وزیر خارجه قطر با توجه به اهدافی چون ایفای نقش میانجی گری، حل و فصل اختلافات میان تهران و ریاض - تهران و واشنگتن، شناخت شرایط منطقه و نیازها کشورها، تلاش برای معرفی دوحه به عنوان بازیگر فعال منطقه ای در عرصه حل و فصل منازعات و ... به انجام رسیده است.