عوامل موثر بر کاهش تجارت خارجی کشور در سال جاری

گره اقتصادی: براساس اعلام گمرک جمهوری اسلامی ایران در 9 ماه سال جاری، 110 میلیون تن کالا به ارزش 52 میلیارد دلار بین ایران و کشورهای مختلف جهان مبادله شد که سهم صادرات 85.2 میلیون تن به ارزش 25 میلیارد و یکصد میلیون دلار بود.

به گزارش بولتن نیوز، بر این اساس، مقایسه صادرات غیرنفتی کشورمان با مدت مشابه سال قبل از لحاظ وزن و ارزش به ترتیب 17 و 20 درصد کاهش نشان می‌دهد.

سهم واردات از سر جمع تجارت خارجی در این مدت به لحاظ وزنی 25 میلیون تن و از حیث ارزش 26 میلیارد و 800 میلیون دلار بود که نسبت به مدت مشابه سال گذشته از نظر وزن یک درصد و از لحاظ ارزش 16 درصد کاهش یافته است.

از میزان 25 میلیون تن کالای وارداتی به کشور 17 میلیون و 500 هزار تن را کالاهای اساسی تشکیل می‌دهد و 70 درصد وزن واردات را 25 قلم کالای اساسی به خود اختصاص داده است. لذا کاهش 20 درصدی ارزش واردات در 9 ماه ابتدای امسال نسبت به مدت مشابه سال قبل حاکی از آن است که صادرات کشورمان روزهای خوبی را سپری نکرده است.

در رابطه با وضعیت تجارت خارجی کشور و دلایل کاهش صادرات کارشناسان نظرات مختلفی دارند و در مجموع مسائل داخلی و سیاست های متناقض دستگاه‌های اجرایی از جمله بانک مرکزی در مقوله رفع تعهد ارزی ، تحریم‌های خارجی و مسائل ناشی از کرونا را از عوامل موثر بر کاهش تجارت خارجی کشورمان عنوان می‌کنند.

* اقتصاد کشور در حال خنثی کردن اثرات تحریم‌هاست

سید حمید حسینی عضو هیات مدیره اتاق مشترک بازرگانی ایران و عراق با تحلیل وضعیت تجاری کشور در 9 ماه ابتدای امسال و مقایسه آن با مدت مشابه سال گذشته گفت: کاهش تجارت خارجی کشورمان نسبت به سال قبل چندان قابل قبول نیست، اما در وضعیت تجارت خارجی باید به این نکته توجه داشت که در یک سال گذشته و بعد از شیوع ویروس کرونا در جهان ، در مجموع تجارت و رشد اقتصاد کشورهای مختلف در سطح جهان متاثر از کرونا بودده است و تنها دو کشور چین و ترکیه مدعی بودند، در این دوران رشد مثبت اقتصادی داشته‌اند.

وی که تحریم‌ها را از عوامل اثرگذار بر تجارت کشور عنوان می‌کند، اظهار داشت: در ماه‌های اخیر تحریم‌ها و محدودیت‌های ناشی از آن و همچنین کرونا به وضعیت تجاری و به عبارتی صادرات و واردات کشورمان لطمه زده است، اما بانک مرکزی اعلام کرد که رشد اقتصادی در 9 ماه گذشته منفی نبوده و مرکز آمار ایران نیز رشد اقتصادی کشور را منفی یک درصد اعلام کرده که این خبر خوبی است و نشان می‌دهد که اقتصاد کشور در حال کمر راست کردن زیر بار فشارهای ناشی از تحریم‌ها است و توانسته اثرات تحریم‌ها را خنثی کند.

* دلایل کاهش صادرات در سال جاری

محمد لاهوتی رئیس کنفدراسیون صادرات ایران در مورد دلایل کاهش تجارت خارجی کشور معتقد است که در 4 ماه ابتدای امسال به دلیل محدودیت های ناشی از کرونا اغلب مرزها مسدود بود و تقاضا در بازارهای هدف صادراتی کاهش یافته بود، اما به مرور و با برطرف شدن این مشکلات شرایط نقل و انتقال کالا بهتر شد به طوری که در 6 ماهه دوم سال صادرات افزایش یافت و پیش بینی می‌شود، روند افزایش صادرات تا پایان سال ادامه یابد، اما میزان صادرات به میزان صادرات سال گذشته نخواهد رسید.

وی یکی از دلایل عدم رشد صادرات متناسب با افزایش نرخ ارز را سیاست های متعدد و بخشنامه های متناقض در موضوع بازگشت ارز و رفع تعهد ارزی صادرکنندگان می‌داند و عنوان می‌کند که با ابلاغ این بخشنامه در مورد بازگشت ارز، بارقه امید در دل صادرکنندگان به وجود آمد اما این بخشنامه تا امروز اجرایی نشده است، در حالی که پیش بینی می شود با اجرایی شدن آن بسیاری از مشکلات برطرف شود و روند افزایش صادرات مجددا ادامه یابد.

*لزوم ایجاد خط مشی بلند مدت برای توسعه صادرات

محمدرضا طلایی، رئیس کمیسیون فناوری اطلاعات و ارتباطات اتاق ایران با تشریح مهم‌ترین موانع توسعه صادرات، می‌گوید: برای اینکه صادرکننده بتواند بازار جدیدی را به وجود بیاورد، ماه‌ها و حتی سال ها را باید صرف کند تا بتواند در آن بازار، محصولاتش را عرضه کند، اما ناگهان توسط یک دستورالعمل و بخشنامه‌ داخلی آن بازار را به راحتی از دست می‌رود، بنابراین دولت‌ها علاوه بر اینکه باید فضای همکاری با سایر کشورها را مساعد کنند، حمایت‌ از صادرکنندگان را هم باید در اولویت قرار دهند.

طلایی اظهار داشت: به نظرم یکی از مهم‌ترین نیازهای ما در شرایط فعلی برای توسعه صادرات، ایجاد یک خط مشی بلندمدت است که به هیچ‌عنوان تحت تغییرات داخلی روزانه قرار نگیرد.