توسعه سیاسی، دیپلماسی اینترنتی و حکمرانی

گروه سیاسی: با آمدن اینترنت به فضای گسترده جهانی و همه گیر شدن آن، سیاست‌گذاری در همه حوزه‌های سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و غیره نیز تغییر پیدا کرد.

به گزارش بولتن نیوز، با آمدن اینترنت به فضای گسترده جهانی و همه گیر شدن آن، سیاست‌گذاری در همه حوزه‌های سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و غیره نیز تغییر پیدا کرد، به طوری که این مقوله در عصر ارتباطات متفاوت از دوره های پیشین شد و الزامات جدید را نیز با خود به همراه داشت. گسترش اینترنت در فضای داخلی ایران نیز از این مهم مجزا نیست، در همین راستا خبرنگار بولتن‌نیوز؛ برای بررسی وضعیت اینترنت و گسترش آن در کشور با روح الله مهرجو پژوهشگر حوزه اجتماعی و استاد دانشگاه به گفت وگو نشستیم تا نقش آن را در تحولات داخلی جویا شویم. متن این گفت وگو در ادامه از نظر می‌‌گذرد:

** یونسکو چه تعریفی برای حکمرانی خوب ارائه کرده است و دیپلماسی اینترنتی چه نقشی در این مقوله می تواند داشته باشد؟

حکمرانی خوب با ویژگی هایی مانند مشارکت، شفافیت،پاسخگویی اثربخشی و کارآیی و حاکمیت قانون تعریف می شود. این مقوله الگویی برای توسعه پایدار انسانی با ساز و کار تعامل عملی سه بخش دولت ، بخش خصوصی و جامعه مدنی است. این موارد تعریفی جامع است که یونسکو برای آن در نظر گرفته است. با ورود اینترنت به زندگی جوامع بشری این مهم به صورت یک مطالبه عمومی در شبکه‌های اجتماعی و در غالب گروه‌هایی درآمد که در فضای مجازی تشکیل می‌شد. در کشور ما نیز از ابتدای روی کار آمدن دولت تدبیر سخنان بسیاری در خصوص شفاف‌سازی و دسترسی آزاد اطلاعات، توسط رییس جمهوری و برخی از اعضای کابینه او گفته شد. البته در ابتدا حکمرانی خوب در سطوح وزارتی و با راه‌اندازی سامانه‌های دسترسی آزاد به اطلاعات مشاهده شد و اینک پس از گذشت چند ماه در سطح گسترده در حال راه اندازی است. این مهم باید در آغاز فرهنگسازی شود زیرا نبود فرهنگ‌سازی در میان شهروندان از سوی مسئولان و ناآشنایی شهروندان به‌صورت کامل با این سامانه‌ها سبب می شود که بعد از مدتی این مهم به فراموشی سپرده شود. دومین راهکار مهم در این زمینه کاهش فاصله دسترسی به مسئولان ازسوی شهروندان و دریافت پاسخ به‌صورت مستقیم است یعنی حذف بوروکراسی و تشریفات پاسخگویی برای رسیدن به هدف مورد نظر بسیار مهم است. همچنین مسئولان و چهره‌های سیاسی با حضور خود در شبکه‌ها و فضای مجازی سعی دارند تا شهروندان را نسبت به آن آشنا کنند.

** دولت های امروزین از دیپلماسی اینترنتی تا چه اندازه بهره می گیرند و به آن جامه عمل می پوشانند؟

آنچه که جهان جدید را متفاوت از گذشته می‌سازد چیزی نیست جز تحول بنیادین در عرصه ارتباطات و اطلاعات که ماهیت بسیاری از مفاهیم از جمله قدرت را تغییر داده است. از این رو دولت‌های امروزی نیز فاقد یک استراتژی مناسب برای بهره‌برداری و سازگاری با واقعیات جهانی جدید هستند. امروزه اطلاعات در دنیای اینترنتی پیشاپیش قدرت حرکت می‌کند و این تحول بیانگر وضعیتی شبیه یک رقابت تسلیحاتی در حوزه اطلاعات است، امری که تغییرات سریع فناوری‌های ارتباطی را موجب می‌شود و پرداختن به ماهیت این فناوری‌ها و ارائه تعریف و ساختاری نوین برای مفاهیم اساسی و تاثیرگذار در سرنوشت بشری را ضروری می‌سازد.

** دیپلماسی اینترنتی چه تاثیری بر سیستم ها و تحولات سیاسی دارد؟

آشکارسازی عقاید، نظرها و عملکردها در سطح گسترده میان مسوولان و شهروندان از مهمترین تاثیرات این مهم به شمار می آید. چنانچه فضای بسته گفتمانی در میان مسئولان سبب دور شدن آنها از یکدیگر شده بود و اینگونه سخن مشترک خود را از یاد برده و به‌علت مناسبت‌های جناحی و سیاسی و... توان انتقاد و اعتراض به عملکردهای یکدیگر را در برخی موارد از دست دادند.

از دیگر تاثیرات آن می توان گفت که شهروندان بدون زمان و مکان و بدون حضور در ادارات و سازمان‌ها، بدون گرفتن وقت قبلی، بدون طی‌کردن مسیرهای مختلف برای رسیدن به مقامات، در قالب یک نظر یا کامنت در صفحات مقامات و مسئولان به‌صورت مستقیم به ابراز همدردی، انتقاد از عملکرد، پیشنهاد و ارائه راهکار و طرح سوال می پردازند. همچنین شهروندان دیگر فقط به‌عنوان مخاطب یک پرسش، انتقاد، پیشنهاد یا موضوع خاص به مقامات مراجعه نمی‌کنند، بلکه با مشاهده تصاویر حضور مقامات در مجالس شخصی، تصاویر حضور در کنار خانواده، دریافت یادبودها از برخی مناطق با سبک زندگی او ارتباط بیشتری برقرار، همبستگی و وفاق فکری بیشتری پیدا و ذهنیت قبلی نسبت به یک مقام و مسئول تغییر پیدا کرده است. همفکری میان شهروندان، مسئولان و حذف مکان و زمان و مطالبه‌گری هرچه بهتر از دیگر عوامل موثر دیپلماسی اینترنتی است. گروه های سیاسی و مسوولان در بستر فضای مجازی می توانند با دیپلماسی اینترنتی با مردم و شهروندان در تماس باشند و در راستای مطالبات آنها قدم بردارند زیرا مردم از جمله بازیگران اصلی در همه عرصه ها و زمینه ها به شمار می آیند.

گفتگو از علیرضا برومند