ایده هایی از جنس خلق بحران

گروه بین الملل: بحران قره باغ و پیامدهای امنیتی آن برای ایران از وجوه مختلفی مورد بررسی است. در واقع آنچه در قره باغ در جریان می تواند تهدیداتی با وجوه مختلف ساختاری، قومیتی و گرایشی را برای ایران به همراه داشته باشد. بطوریکه همانگونه که دولت های ثالث در مناقشات میان دول دیگر واکنش هایی دارند وجود اقوام و گرایش هایی از جنس اقلیت های دینی – نژادی – زبانی نیز در کشورهای ثالث می تواند بار امنیتی واکنش ها نسبت به تهدیدات حاصله را افزایش دهد. در مورد مناقشه قره باغ نیز گرایشات پان ترک در درون و برون مرزهای کشور نیز فعال شده اند و تا جایی پیش رفته اند که تهدیداتی را علیه جامعه ارامنهِ هموطن هدف گذاری کرده اند.

به گزارش بولتن نیوز، واقعیت امر این است که با تشدید بحران در منطقه‌ قره ‌باغ و بالا گرفتن درگیری ها میان دو کشور آذربایجان و ارمنستان، ایران به عنوان همسایه این دو کشور در قبال این درگیری ها واکنش‌هایی داشته است. اگر چه عمده واکنش ایران به بحران قره باغ، سیاست بی طرفی فعال و دعوت طرفین به گفتگو و کنار گذاردن ابزار قهری در این باره بوده است، اما واکنش های عمومی جامعه ترک زبان ایران یا به عبارتی آذری ها ایران، سمپاتی با کشور آذربایجان در قضیه قره باغ و حمایت همه جانبه از آنها بوده است.

اگرچه این حمایت ها عمدتاً سازماندهی شده و با مفروضات از پیش سیاستگذاری شده از سوی گروه های موسوم به پان ترک ها به انجام رسیده است، اما نکته مهم و قابل توجه در این باره تلاش و سیاستی است که که این جریانات برای کشاندن پای جامعه مذهبی ترک زبان ایران به قضیه قره باغ داشته اند. بطوریکه با راهبرد ترکیب گرایشات قومی با گرایشات مذهبی شیعی و استفاده از آموزه های دینی – مذهبی در این باره مانند شهادت و شهید خواندن کشته شدگان آذربایجان، نه تنها ترک های سکولار با علقه های قومی و نژادی بلکه جامعه مذهبی ترک زبانان را نیز در کشور با خود همراه کرده اند.

در واقع رویکردی که می توان از آن با نام «پان‌ترکیسم شیعی» یاد کرد، تلاش دارد موضوع قره‌ باغ را از مسئله‌ای اختلافی و تاریخی بین دو کشور همسایه به مسئله‌ جهان اسلام و حتی جهان تشیع تبدیل کند؛ و این بدان معنا است که پان ترکیست های ایرانی با گرایشات پسوندی شیعی و استفاده ابزاری آن درصدد هستند تا ایران را به میدان مناقشه قره باغ بکشانند. وجه دیگر این رویکرد اتخاذی برای ایران، بار امنیتی است که می تواند در داخل ایجاد شود.

در واقع گرایشات پان ترک در مناطق ترک نشین کشور با این رویه به سمت ساماندهی مطالبات نامشروع خود در قالب گرایشات قومی در آینده گام خواهند برداشت. از این رو نزاع قره باغ و تشدید فاز نظامی آن این قابلیت را به آنها خواهد داد که در صورت همراهی و یا عدم همراهی ساختار رسمی کشور با مطالبات کنونی آنها یعنی حمایت از آذربایجان، در آینده تهور بیشتری برای تهدید آفرینی از خود به نمایش بگذارند. بنابراین مدیریت شرایط موجود از سوی دستگاه های ذیربط و نظارت و برخورد با عوامل تهدیدزا با هرگونه گرایش(سکولار قومی – نژادی یا قومی - مذهبی) و مطالبه ای، از جمله ضروریات در این باره است که باید در دستور کار سیاسی – امنیتی قرار بگیرد.