از بازار نفت چه خبر؟

گروه اقتصادی- دکتر حامد قدوسی استاد اقتصاد در دانشگاه استیونس نیوجرسی طی یادداشتی نوشت:بر خلاف ماه گذشته که قرارداد آتی WTI برای مدت کوتاهی منفی شد، الان قراردادهای آتی افق نزدیک برنت و WTI کمابیش حول ۲۵-۳۰ دلار است.

به گزارش بولتن نیوز،  البته باید دید ۶ روز دیگر - روز تحویل قرارداد ماه ژوئن - چه می‌شود. کمی اعداد و ارقام در این رابطه:

۱) گفتیم که دلیل اصلی منفی شدن WTI، پر شدن ظرفیت مخازن ذخیره در نزدیکی روز موعود (Settlement Day) قرارداد آتی و عدم تمایل خریداران به دریافت نفت فیزیکی بود. اولین سوال منطقی که همه می‌پرسیم این است که چرا از تولید کم نمی‌کنند تا این وضعیت پیش نیاید؟ گفتیم که کاهش تولید هزینه-بر است و به سرعت امکان‌پذیر نیست. ولی چه قدر هزینه‌بر است؟

۲) برای مثال، میدان Bakken (در ایالت داکوتای شمالی آمریکا) که چیزی حدود ۱.۵ میلیون شبکه در روز تولید می‌کند را ببینیم. این میدان حدود ۱۶ هزار چاه دارد که یعنی متوسط ۱۰۰ بشکه تولید در روز به ازای هر چاه (البته توزیع تولید چاه‌ها یک‌‌نواخت نیست و چاه‌هایی وجود دارند که تا ۱۰۰۰ بشکه هم تولید می‌کنند). هزینه تعطیلی و راه‌اندازی مجددد هر چاه‌ حدود «۷۰ هزار دلار» است و درآمد چاه از تولید نفت در قیمت ۳۰ دلار حدود ۹۰ هزار دلار در ماه. وقتی چنین هزینه‌ بزرگی برای توقف موقت چاه داریم، تولیدکننده کمی تامل می‌کند و بعد تصمیم می‌گیرد. وقتی تولیدکننده مطمئن شد که افت قیمت جدی و ماندگار است، حاضر می‌شد هزینه ثابت تعطیل کردن را بدهد. ظاهرا این اتفاق کم‌کم دارد می‌افتد و گزارش‌ها حاکی از تعطیلی نزدیک به ۵۰۰۰ چاه است.

۳) کل تولید آمریکا چه قدر کم شده؟ برای اعداد دقیقا باید منتظر بود ولی تخمین می‌زنند که تولید این میدان حدود ۵۰۰ هزار بشکه در روز افتاده است و تولید کل آمریکا هم حدود یک میلیون بشکه در روز پایین رفته است و بیش‌تر هم پایین می‌رود.

۴) چرا تولید بیش‌تر پایین می‌رود؟ این به ماهیت چاه‌های شیل بر می گردد. بر خلاف میادین متعارف (مثل ایران)، تولید از مخازن شیل آمریکا مرتبا نیاز به حفاری چاه جدید دارند چون عمر مفید و موثر چاه‌ها محدود - چیزی حدود متوسط ۲۷ ماه - است. اعداد می‌گوید که ۳۰ درصد کل تولید عمرانه چاه در همان یک سال اول اتفاق می‌افتد و بعد از آن به شدت افت می کند. در نتیجه اگر حفاری‌های جدید متوقف شود، تولید به طور خودکار و به آرامی پایین می‌رود.

۵) در سمت تقاضا/مصرف چه اتفاقی افتاده است؟ اعداد جزیی دنیا را نداریم ولی می‌توانیم به آمار هفتگی آمریکا نگاه کنیم. مصرف بنزین آمریکا از تقریبا ۱۰ میلیون بشکه در روز به ۶ میلیون و مصرف کل فرآورده‌اش از ۲۰ به ۱۵ میلیون رسیده است. آمریکا حدود ۲۰ درصد نفت خام دنیا را مصرف می‌کند. اگر فرض کنیم بقیه دنیا هم «کمابیش» این طور بوده، «تخمینی» از افت مصرف نفت دنیا به ما می‌دهد که کمابیش می‌شود ۲۰-۲۵ میلیون بشکه در روز افت مصرف نفت خام در دنیا (از کل حدود ۹۰ میلیون بشکه مصرف روزانه) که با گزارش‌های مختلف هم سازگار است. البته با کاهش تدریجی محدودیت‌ها، خبرهایی از به‌بود تدریجی تقاضا می‌رسد و احتمالا دو ماه گذشته، کف تقاضا بود.

۶) از ذخیره‌ها چه خبر؟ قبلا گفتیم که کوشینگ تقریبا پر شده و به بالاترین مقدارش در تاریخ رسیده است، هر چند آمار دیروز می‌گوید که ظرف یک هفته گذشته میزان ذخیره اندکی پایین رفته است (که با مشاهده کم شدت تولید که قبل‌تر گفتیم سازگار است). گزارش‌های غیررسمی می‌گوید از حدود ۴.۵ میلیارد بشکه ظرفیت ذخیره در دنیا، ۹۰درصدش پر شده است. ۱۰ درصد آخر هم احتمالا گران‌تر است.

جمع‌بندی: پیش‌بینی قیمت نفت کار بسیار دشوار و پرخطا و ریسکی است و عدم اطمینان زیادی حول آن هست و در نتیجه این عدد را خیلی نباید جدی گرفت. ولی با مجموعه «اطلاعات محدودی» که تا الان هست به نظر می‌رسد «به‌ترین تخمین» این باشد که تا زمانی که شرایط کرونا باقی باشد، افق قیمت ۲۵-۳۰ دلاری برای نفت خام محتمل است. این قیمتی است که در آن «سرمایه‌گذاری جدید در شیل» غیراقتصادی می‌شود ولی بازار با بخشی از چاه‌های فعلی ادامه می‌دهد تا به تدریج افت کنند. در این قیمت کشورهای اوپک+ هم‌چنان می‌‌توانند با مارجین سود کوچکی (در حد ۱۰-۱۵ دلار) به تولید ادامه دهند.