قیمت «منفی» برای نفت خام

گروه اقتصادی: قیمت منفی برای نفت خام را ندیده بودیم که دیدیم. یک سری تولیدکنندگان آمریکایی که قابلیت صادرات ندارند حاضرند نفت خام خود را به قیمت منفی بفروشند.

به گزارش بولتن نیوز، قیمت منفی البته گاهی در بازار برق دیده می‌شد: وقتی تقاضا خیلی پایین بود، تولیدکنندگان بار پایه (مثل نیروگاه‌های هسته‌ای) که قابلیت خاموش کردن موقت ندارند مجبور بودند پولی به مصرف‌کنندگان بدهند تا خروجی برق ژنراتور را بردارند و مانع از خرابی توربین شوند.

حالا همین اتفاق برای یک سری تولیدکنندگان آمریکایی نفت افتاده است. مخازن ذخیره پر شده است و تولید میدان را هم نمی‌شود به سادگی خاموش کرد (یا اگر خاموش کنیم هزینه صدمه به میدان ممکن است بالا باشد). پس کسی باید نفت را بردارد و ببرد و تولید کننده حاضر است پولی هم بابت آن بپردازد. ببینیم قضیه تا کجا کشیده خواهد شد.

در بحران ۲۰۰۹ برای یکی دو ماه تمام ظرفیت ذخایر پر شد و حتی تانکرها به عنوان انبار استفاده شدند. در این حالت قاعده «عدم آربیتراژ» بین قیمت‌های فعلی (Spot) و آتی (Forward) قطع می‌شود و شیب نمودار قیمت‌های آتی برای اولین بار در تاریخ بسیار تند شد. امروز ظاهرا در وضعیت عجیب‌تری هستیم.

قیمت منفی نفت

مطلب قبلی در مورد مکانیسم قیمت منفی نفت را ماه پیش نوشته بودم و امروز ظاهرا حتی قیمت نفت‌های رایج مثل WTI هم دارید به این نقطه نزدیک می‌شود (هر چند تا لحظه نوشتن این متن چند واقعا به آن‌جا نرسیده است). قیمت‌های منفی برای نفت‌های محصور در خشکی - که به دریاها، ذخیره روی نفت‌کش‌ها و بازار جهانی دست رسی ندارند و مجبورند در فضای محدود خشکی انبار و در پالایش‌گاه‌های محلی تصفیه شوند - محتمل‌تر است.

برنت و WTI

چرا قیمت WTI (برای تحویل فوری) منفی شده ولی برنت هنوز حدود ۲۰ دلار است؟ خب این به فرق دو تا نفت بر می‌گردد که حتما سال‌ها در اخبار شنیده‌اید. برنت همان نفت سبک دریای شمال است که معیار جهانی است. وست تگزاس اینترمیدیت یا همان WTI نفت آمریکا است. خب حالا چرا این قدر فرق قیمت بین تحویل فوری این دو؟

در پست‌های قبلی توضیح دادم که هر قدر تولیدکننده نفت در خشکی محصورتر باشد مشکل پرشدن ذخایر جدی‌تر است. به طور تاریخی WTI این مشکل را خیلی بیش‌تر داشته و برای سال‌های زیادی نزدیک ده دلار ارزان‌تر از برنت فروخته می‌شده چون تنها مشتری‌اش پالایش‌گاه‌های وسط آمریکا بودند. الان هم برنت هنوز به ذخایر جهانی و کشتی‌ها دست‌رسی دارد ولی ذخایر WTI - که بیش‌تر در کوشین اوکلاهوما ذخیره می‌شود - پر شده است.

به زبان اقتصادی، بازار دو نفت هر چه به هم مربوط است ولی یک‌پارچه کامل نیست.

کدام یک برای ایران ملاک است؟ برنت. هر چند ایران نفت خودش را دارد ولی قیمت نفت اوپک و ایران همبستگی خیلی قوی با برنت دارد.